Kott un lank vun de Waterkant

In: „Neue Hamburger Zeitung“; von Hummel = Hermann Claudius;

1909-1912 (Quelle: Institut für Publizistik Dortmund)

Nachdem das Gedicht „De grote Michel“ am 4.7.1906 in der Neuen Hamburger Zeitung stand und großen Zuspruch fand, bat Hans David, der Redakteur der NHZ, um weitere humorige plattdeutsche Gedichte für die Wochenendausgaben, die Hermann Claudius ab Herbst 1906 und bis 1912 vorlegte und die in unregelmäßigen Abständen gedruckt wurden.

Seit 1.1.1909 war Dr. Hans W. Fischer Redakteur der Neuen Hamburger Zeitung am Gänsemarkt und verantwortlich für das Feuilleton. Er veranlasste Hermann Claudius, bis dahin der „Wochenpoet der Sonnabendgedichte“, für jeden Sonnabend auch einen plattdeutschen Prosa-Artikel „Kott un lank vun de Waterkant“ zu schreiben.

Diese Artikel erschienen zweieinhalb Jahre lang, ab Oktober 1909 unter dem Pseudonym „Hummel“, zuerst auf der unteren Titelseite der Sonnabend-Abend-Ausgabe, später auch an anderen Wochentagen, im Durchschnitt zweimal im Monat bis Mai 1912.

Der Chefredakteur der NHZ zu jener Zeit hieß Dr. Justus Hendel. Ihm gefiel letztlich ein Gedicht über Großborstel nicht, in dem eine Textzeile hieß: „Op de Wisch blot blarrt en Koh“. Außerdem beanstandete er, dass die einzelnen Abschnitte von „Kott un lank vun de Waterkant“ nicht gleich lang seien, obwohl das Honorar immer gleich war, nämlich 15 Mark. Es stimmt zwar, dass die „Döntjes“ ab 1912 immer kürzer wurden, und Claudius entgegnete, schon der Titel besage ja: „Kurz und lang“. Hendel verstand auch den Titel nicht; als Hochdeutscher meinte er, Kott un Lank seien zwei Personen. Daraufhin stellt Claudius seine Tätigkeit für die Zeitung ein, und zwar „Kott un lank“ wie auch die plattdeutschen Gedichte. Darüber war Dr. Fischer wiederum ärgerlich. Er versuchte, Claudius ins literarische Hamburg zu bringen; in diesem Kreis jüngerer Literaten fühlte sich der Dichter nicht wohl. Er schrieb später für das „Hamburger Echo“, dessen Abonnenten ihm näher standen, weil sie arm waren.

Kott un lank vun de Woterkant. NHZ Nr. 486/A – Sonnabend, 16.10.1909

Klas Bas steek sinen grisen Kopp, den noch keen Minsch ahn de blaue Schippermütz mit den Troddel op sehn harr, ut de Achterluk vun sinen Ewer Anne Marie un keek na’n Kajen rop, wo he langsid anleggt harr.

„Noch ümmer nich?“ gnurr he un scheuw sinen Prüntje vun Stüer- no Backbord röber.

Dat fung all an, duster to warrn, un de Fährdampers un Sleppers trocken all dat Toplicht op, dat noch en bäten blind un frömd in den grisen Dunst plinker, de öber de Elw leeg.

Klas Bas wull all trüchkrupen, as he anropen wurr. „Hallo, Klas! Verkeuhl di man nich de Mütz!“ schreeg Hannes Baller, de newen em anleggt harr. „Du kikst ja rein as Cook, as he den Nordpol gewohr wurr!“

Klas Bas däh, as harr he nix heurt.

He weur Hannes Baller nich ganz greun. Denn de harr sick vör korten en nees Fohrtüg toleggt. Un jedesmal, wenn Klas un de smucke „Stine Stur“ jüst langsid sine bejohrte „Anne Marie“ liggen säh, arger em dat. Dat muß he eerß verknusen.

So kladder he in sine lüdden Kajüt, de Kombüs un Koje toglik weur, un lang wedder na sine kotte Knasterpiep.

Snurr, de ol swadde Koter, den he bi Cuxhoven mol rett harr, leeg dicht an‘ Aben un meuk sinen Nomen alle Ehr. Un de Ketel, de mit dat Grogwater opstünn, pruß so grotnasig, as wenn he wuß, dat de Aben blot sinetwegen brennen däh.

„Wenn een lurt, ward een de Tid so lank as en Oberlannerkohn“, brumm Klas Bas un gät en Slick kolt Woter no, dat de ol Ketel wedder Roh gäw.

Dor keumen swore Schreed em verdwaß öbern Kopp to. De Luk güng op, un en Poor swadde Smeerstebel steken sick in den Pipendamp. Denn keum de inglischledderne Büx un de blaue Schipperjopp, de dorto geheurn; un as de Kopp ok binn‘ weur, sä Klas Bas an sine Piep vorbi: „Dat ward Tid, Hein!“ Hein Krus, de wegen sine Utgewussenheit krumm dorstünn, as wenn he Lifweh harr, sät sick – bums! – op’e Bank dohl. „Jo“, sä he. As ober de Ol sinen Chronometer trock un losbullern wull, sett he gau hento: „Bald harrst mi öberhaupt nich wedder to sehn kregen!“

Klas Bas keek em grot an: „Nanu?“

„Mi hett nämlich gistern nacht dreumt ….“

„Dreumt?“ – Klas Bas baller op’n Disch. – „Dor steekt Fronslüd achter! Lot de verdreite Deern lopen, segg ick di! Wenn dat Dreumen eerß los geit …“

Hein Krus grien blot. „Mi hett dreumt, min Lange Hinnik weur en Luftschipp worrn un seil jümmer heuger op. Un du stünnst ünn‘, un – denk di blot! – harrst vor Schreck din Mütz affnohm’n!“

Klas Bas trock sine lewe Mütz noch deeper op de struppigen Ogenbrauen un meen: „Dor harr di man en Propeller in die Näsenlöcker hoken schullt, denn weurst du wull opwookt.“

Dormit dreih he sick üm un kreeg de Gläser ut dat greune Eckschapp.

Pip! däh de Rumproppen, un den schenk he in. „Wone’m bliwwt den de Steernkiker?“ brumm he.

„Wi hebbt kloren Heven“, meen Hein, „un den durt dat mit düssen Oort for geweuhnlich en bäten länger.“

De Steernkiker weur den Ol’n sin „Neveu“. He weur op’t Kuntor an‘ Dovenhoff anstellt un geheur eegentlich gor nich mank de Schippsjacken. Obers he harr so sine sunnerboren Ansichten. Un de meuken sinen Unkel so aff un to mol en grote Heug. He weur nämlich Spiritist, und for hüt obend harrn se veraffred‘, dat Dischrücken to öwen. De Steernkiker wull noch eenen Fründ mitbringen, de en godes Medium wesen schull.

„Hannes Baller weet Bescheed“, sä Hein Krus un stell dat leddige Grogglas wedder op den Disch.

„Hannes Baller?“ grunz de ol Grisbär. „Worüm den de grod?“

„Na, he liggt di doch mit sinen Ewer jüst langsid.

„Hm!“ Klas Bas verknus all wedder.

Swigsom gung de tweete Grog sinen Weg.

„Dat mutt allens klappen“ – sä de Ol denn wedder, „un Hannes tro ick nich öbern Weg.“

„Ick heww em en gode Bestellung op’n Fracht na Buxtehude utricht.

Paß op, wenn ick dreemol mit’n an de Plank baller, geit de Schaukelee los.“ Dor klopp det in Würklichkeit dreemol – ober gegen de Achterluk. Un denn keumen wedder en Poor Stebeln rünner, ober man half so breede un spegelblank. Un denn stünn de Sternkiker dor merren mank den stiwen Pipendamp as weiland Moses op den Barg Sinai.

He streck sick mit alle fif Finger dör dat lange, wittblonne Hoor, dat no achtern stünn, lang denn öbern Disch un gew sinen Unkel de Hand, de de ober man ümmer hellschen vorsichtig anfeut. „Guten Abend, lieber Onkel! Ein bißchen Verspätung, verzeih! Aber der Sternenhimmel ist über dem Wasser so klar. Es hielt schwer, zu dir hinabzusteigen. Mein Freund steht noch immer oben und sinnt hinauf!“

„Na, denn hol em man foorts rin, Willem!“ De Grog is ok klor. Un he bruk sick för unse Gesellschopp nich to schenieren. S p i r i t i s t e n sünd wi ok, wat Hein? Prost!“ Dat Medium wurr rin holt un nu gung dat je los.

Se säten sick üm den runnen lüdden Disch rüm un legen – de Finger sparrwid utenanner, ehre Hann op de Dischkant, so dat se tohop Feuhlung unnerenanner harrn. „Aber der Tisch ist ja am Boden befestigt!“ wimmer dat Medium mit helle Kinnerstimm un keek ünner den Disch.

„I, dat mokt nix“, meen Klas Bas, „wenn de Geister dat wüllt, denn wackelt dat ganze ol Schipp mit!“

„Aber natürlich!“ füll de Steernkiker gau in, un sin Gesicht lüch hell op bi den Unkel sinen groten Globen.

Un nu säten se all gans still un dat Medium keek mit opgeretene Ogen dör den Piependamp na de Deck rop, as wenn de Geisterkraft dorher komen schull. Dorbi seet se ober in Wohrheit in Hein Krus sine gesunnen Achterbeen. Unn de däen denn ok bald ehre Schülligkeit. Een – twee – dree! ballern se achterut. Dat Medium duk sick tosamen. Willem, de Steernkiker, keek eernst op sinen Unkel. Ober keener trock de Hann trüch.

Dat Schaukeln güng los: vun Backbord no Stüerbord, vun Stüerbord no Backbord, op un dohl, dohl un op. Hannes Baller harr buten den Hoken instemmt, un sin Decksjung güng em dorbi to Hülp.

In den Steernkiker sine Ogen steeg helle Verklärung, denn he sät in de Kiellin‘ un kunn dat licht aff. Sin Fründ ober, dat Medium, sät Backbord un schoot op un rünner, op un rünner. Mit’nmol lät he den Disch los, klemm sine Fingers ut Hein Krus un den Ol’n sine herut, un greep sick mit beide Hann na’t Mul un wörg un wörg, as wenn de dreemolheilige Speuk em in de Kehl fohrt weur.

Dor kunn Klas Bas sick nich mehr helpen. He lach los un lach, bitt em de hellen Tränen öber de runnen Backen in den Krusboort hüppen dähn.

„Mein Gott, Willem“, reep he, „warst du nu endlich klok?“ Un Hein Krus steut de Luk open, wil dat Schaukeln op’n Stutz jo nich mehr neudig däh, un gröhl rut: „Is all good, Hannes!“

Dor gew dat buten op eenmol en kotten Schree un en dumpen Plumps. „Mann öber Bord! Mann öber Bord!“ hul de lütt Decksjung un leep hen un her. „Hülp! Hülp!“ Dat weur keen Spoß. Hannes Baller weur bi’t Speukspeelen affrutscht un in de Elw fullen.

As se em glücklich no de Achterluk vun de Anne Marie rinlotst harrn. natt as en Katt, ober mit Kopp un Steert, klopp Klas Bas em op de Schuller un meen: „’t is jo man en ol’n Ewer, Hannes Buller, ober he hett en warme Kombüs. Nu dreug di man. De Ketel kokt all wedder.“

Un Hein Krus sä: „Wat mi nich sowatt all dreumt horr.“

De Sternkiker ober un dat Medium harrn sick wildeß ut Sicht stürt.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Woterkant. NHZ Nr. 510/A – Sonnabend, 30.10.1909

Gorch Potter wull Kock warrn. Dor weur nix bi to helpen.

Nu leep sin Mudder, Christine Potter, geb. Slümp, in ehren Greunhökerloden op’n Sülbersack hen un her, so goot dat ehre natürliche Fülligkeit un de lüttje Ruum mank Kipen un Körw toleet. Och nee! Un se harr sick dat so wunnerscheun utdacht, obends, wenn se for’n Ogenblick de flitigen Hann‘ in‘ Schoot leggen däh. Denn säh se en groten, hellen Loden vör sick mit en blankes Glasschild öber beide Finster hen. Dorop stünn mit stolte Goldbookstaben: Georg Potter. Feine Kolonial-Waren, en gros, en detail. Un ehr Söhn stünn achter de polierte Toonbank. Un de Kommis leepen mit de Tüten hen un her. Un de Loden stünn bitt an den tweeflögelige Deur vull Kunnen. Un de Registrierkass‘ klapper man jümmer so in eenen weg: klink, link, klink, link …… Un dat schull nu allens ut un vorbi sin! Un dorüm harr se doch ok all en poor Kromerwooren mit opnahmen un lät de Lüd snacken, dat se de Kaffeebohnen ut den Greunkohl rutseuken müß. Se wüß wull: Dat Kantüffelsleepen un dat ewige „Na’n Hoppenmarkföhrn“ weur nix für ehren Eenzigen.

Un nu schull dat ok umsünst west we’n. Gorch Potter wull Kock warden, Schippskock! Wone’m de Jung da bloot her harr?

Christine Potter, geb. Slümp, säch in düssen Ogenblick dat ganße flache meckelnbörgische Binnenland vör sick liggen, wo se un ehr Krischan beid herstammen dähn. Se schüttel den Kopp un twee blanke Tranen sprüngen ehr ut de Oogen.

Dor klingel de Deur! Gau fohr se sick mit ehr blaue Schört öwer’t Gesicht, dat jüst so lät, as de Maan, wenn he ut de Harwstnewel opstiggt. „… I, wat seuk ick doch glik – sä se un keek mank de Körw op’n Footbodden rüm. Se wull sick üm allens in de Welt nix marken laten.

Ober Mudder Klöhnsch, de sick ehre Sünndagmorrn-Tweeback halen wull, meuk de Näs spitz. Se neuhm ehr Tweebacken vun een Hand in de anner, verseuk hier en Anloop un dor een Anloop, un as ehr Neegier all bi`t Koken anlangt weur, stür se midden mank grod dorop los: „Uenner uns, Fru Potter. Dor is je gistern obend Versammlung west wegen de Stüern, ick weet jo; un min Heinerich harr je ok en beusen Boots, as he no Hus keum. Ober dat giwwt sick wedder. Se sünd dat man blot nich geweuhnt. Sunn‘ soliden Mann as Se ehr’n …….“

„Wat meenen Se?“ – Fru Potter full ehr in de Reed un harr sunn Gefeuhl dorbi, as wenn se morrns, so half twüschen Woken un Slopen den Wecker affstell.

„Wat Se blot reden, Mudder Klöhnsch! Min Krischan is öwerall nich op’e Versammlung west. Ick harr man blot in de Kök Zippeln sneden.“

Se harr ehr Glikgewicht wedder funn, dat se bi dat Geweuhl, dat sick nu in ehren Loden instellen däh, ok grot neudig harr. Un as se nich mehr mank deur finnen kunn – dat verdreihte Wesseln dur bi ehr ümmer en bäten lang – reet se de Kökendeur open un reep: Gorch!

Grot un breed as en Deur scheuw de sick herin. Un nu meuk sine Mudder wedder den sülben Fehler, dat se to pultern anfüng: „Gorch, lang mol den Tweebackkassen rünner! Gau, dreih di doch! Steut doch nich de Soltgorken üm! Herrjes nochmol! Dat durt ümmer en Tid mit em …!“ Un dorbi keek se mank de Lüd. Un de een un anner lach un nick ehr to. Un Mudder Klöhnsch – se snack mit dree Naborschen op’nmol, ober se harr’t doch heurt – sä spitz: „Ganz de Vadder!“ Denn kreeg Gorch en roden Kopp un brumm wat for sick hen un gung in de Achterstuw. Sin Mudder ober harr denn an lewsten den ganßen Tütenkrom dohlsmeten un em to Raison bröcht. Se wull em lütt hol’n. Se muß em lütt hol’n, ehren groten Jung.

Man se mark gornich, dat se em mit ehr Meuten un Steuten dat Schipperspeelen ümmer faster in‘ Kopp drew.

Un dat weur all wider, as se weeten kunn. Klocken Soß sät Gorch Potter bi Hein Krus, den Dreumer, in de Stuw. He harr wedder en roden Kopp. Düttmol ober ut Iwer. Denn se studeern de Schippslisten.

Hein Krus sin Olen harr en lüdde Jollenwarft bi Oevelgünne bedrewen. Nu harr he sin „Olendeel“, jümmer lüttje Wahnung op’n Kraienkamp, mit luider eegenmokte Schippsmodells uttakelt: lüttje un grote, breede un smalle, in‘ Buddel un ahn Buddel. Achter Glaskassen rut, vun Kunsols raff, vun de Deck rünner, vun’t Eckschapp – öwerall her stüerten, alle Lappens sett, Seilers, Schuners un Ewers op den Beseuker to. Un twüschendör hüngen an lange Fodens grugelig stickelige Seedüwels, Seehasen, Seepeer un Hammerhais vun de Deek dohl, un dreihn sick langsom hen un her.

Datt harr op Gorch Potter glik en groten Indruck mokt. Un ünner düssen Indruck weur allens bannig gau gahn. Morrn Klock Elben schull he as Meßrumsteward for den „Karsten Brand“ op’t Seemannshus anmunstert warden.

De „Karsten Brand“ feuhr Steenkahlen twüschen Hamborg un Leith.

„Denn warrst glik gewohr, wat Seefohrn heet“, meen Hein Krus, de ok sinen Ewerfeuhrerstolt harr, „un warrst dat wull bi’n mojen Ewer bewenn‘ laten. Mi hett meist so watt dreumt, as sätst du na veertein Dag wedder bi Vaddern op’n Buck.“

Gorch lach blot. Buten hul de Südwest vun de Elw rop un speel op dat Isengerüst vun den neen Michel sin Nachtleed as en Ries op’n Riesenharp. He keuhl den tokünftigen Seefohrer den hitten Kopp, in den dusend Damperschruben rümrumoren dähn.

Dree Dag later harr he Cuxhoven all achter sick. As de Ball vun de Kugelbaak verswünn, keek he en Ogenblick vun’t Achterdeck t’rüchwards. Dat weur em, as wenn de runne Appelkopp vun sinen Krischan-Vadder em noch eenmol nokeek. De harr to Hus blot den Finger an de krumme Näs leggt: „Gorch, wi sprekt uns noch wedder. Un`t duert gornich so lang. Un besinn di man ünnerwegens, wat du denn wullt. In Grotborstel lehrt se jo nu dat Flegen!“ – Fru Christine treus sick: En Steenkohl’ndamper, – dat füll doch noch nich so ganß ut dat Geschäft.

Un dat Seefohrn weur glik nich so sachen angohn. Klock dree in de Nacht harrn he un Hein Krus an Fischmarktponton rümfrorn un alle Minut dör de hollen Hann ropen: „Karsten Brand! Ahoi!“

Nix harr sick heur’n loten as dat Rullen un Rattern vun de Kohlenschütters un dat Klappern vun de Winschen. Toletzt keum en Anrop: Karsten Brand! Hier! „Hummel!“ – reep een vun de Jumpers dormank. Un Hein Krus blew em de Antwoort nich schullig. Nu harrn se öber tein, twolf Schuten kladdern müßt, wobi Gorch sin Seekist mehr as eenmol in Gefohr weur. Endlich ballanzeern se in de Joll rin, dat hett Hein Krus steeg wedder ut, as se de Kist verstaut harrn.

„Hallo, du lüttje Landrott! Pett di man keen’n Dückdalben in de Feut!“ lach de Grisboort vun Maat, de de Joll feuhr. Un „Dschüs, Gorch!“ – harr Hein Krus seggt.

Dat trock allens in düssen Ogenblick an Gorch, den Meßrumsteward, wedder voröber.

„Dammi!“ brüll dor de Kock Hentschel vun ünn rop, „kik man keen Lock in’t Heck, dat dat leck ward! Gau, Jung, de Käppen lurt all! Dammi noch mol!“ Un dormit klemm he Gorch den Töller mank de Hann un verswunn wedder in de Kombüs.

De Wind stünn noch ümmer stif ut Südwest un keum vun achter. Won’em weur de Käppen? Gorch leep mit sin’n Suppentöller hen un her, un dorbi mark he, dat em gornich besunners to Moot weur.

Sin Fründ harr em all in de lütte Stuw mank de Schipps un Seedüwels utenannersett, dat de Seekrankheit man half so slimm weur. Uemmer vun frischen rinstoppen, dat weur dat Rezept. Un dat harr Gorch ok utgematen dohn. Dat Grapsen un achter de Wicken stecken wuß he all vun Hus ut. Alleen de Südwest wurr jümmer stiwer.

De „Karsten Brand“ beet sick mit sinen stumpen Aantensnapel in den Wellenbarg rin so goot as he kunn. Awer, wenn sin runnes Achtergestell op densülben Barg ropplatzten däh, den gäw’t jümmer en beusen Boots.

Dor säh Gorch den Käppen baben op de Kommandobruck bi dat Stüerhus stahn.

In de een Hann den Töller, in de anner den Lepel klabaster he rop. As he ober boben stünn, weur em dat mit ennmol, as wenn em en heemliche Fust sine eegenen Feut in den Mogen rop pressen däh. Fast bät he de Tähn tosamen. Jüst in den Ogenblick ober, as he den Käppen sinen eersten Töller presenteer, brök de Floot sick Bohn; un bi sine stramme Haltung güng dat nich anners to, as dat he se sülben mit den bewußten unschülligen Töller opfüng.

De Käppen keek em grot an un sin Näs füng all en bäten an, rod to warrn. Un dat weur en slimmes Teken.

Nu weur ober de Jung so verkunstaneert, dat he mit sinen Töller un dat, wat dor nu binn’n weur, as fastgenogelt stohn blew.

Dor wurr de Ol wild un sin Näs lüch roder as dat Stüerbordlicht vun de swatte „Karsten Brand“: „Meenst du Swinegel, ick schull dat an Enn` utlöpeln?“ – brüll he los. Un denn hal he ut un nei den Jung eenen lank de Baß, hat he denn Südwest nich mehr heurn däh un den Töller mitsamt de Seekrankheit op’t Achterdeck dohl seilen lät.

Gorch Potter ober dreum in sin smalle Koje de sülwe Nacht duwwelt soveel, as wenn he Hein Krus sülben west weur. Sin runne Mudder stünn vör em un pulter: „Gau, Gorch, den Tweebackkassen! Smit doch nich de Soltgorken üm! Herrje!“ –

Un dann weur dat mit eenmol de Kock Hentschel, de mit dat dicke Tauenn‘ ut de Kombüseneck keum: „Dammi! Won‘ em stickt denn de Jung wedder?“

Denn wedder steut de Käppen em vor den Buk. Un wenn de Well ut den Mogen no boben keum, wok he jedesmol op un steek den Kopp ut’e Koje.

Un op düsse Oort behöll Hein Krus mit sin Dreumen recht: Gorch Potter sät na veertein Dag wedder si sinen Krischan-Vadder op’n Buck un feuhr na’n Hoppenmarkt.

Un sin Mudder, Christine Potter, geb. Slümp, leeg obends Klock Negen wedder de Hann in‘ Schot tosamen un dreum vun den Kolonialwarenhändler en gros – en detail: Georg Potter.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Woterkant. NHZ Nr. 522/A – Sonnabend, 06.11.1909

Stine Bargmann, de as Hamborger Köksch bi Madam Habicht op’n Stadtdik deen, harr hüt morrn in alle Freuh en Breef kregen; un richdig, as de Breefdräger, de driste Minsch, all seggt harr: en Lebesbreef; en Lebesbreef vun Hannes Baller, mit so dicke Bookstoben, as weurn se mit en Ewerstoten schrewen, dat man se dör dat Kuwert dör all lesen kunn. Watt dorbinn‘ stunn? Wat se em noch lew harr. Dat he en neen mojen Ewer kofft harr, de ok Stine heeten däh. Un watt he Maandag bi Klocken twee an de Eck vun Helmers op ehr töben schull. – Stine harr öber dat Lesen en stickenroden Kopp kregen. Eenmol vor Mööch, denn dat weur meist en beten vun Keilschrift. Twetens stünn se in’t Halwduster op de Kellertrepp, dat de Lüttmaid ehr nich gewohr würr. Un ton Drütten harr se würkliches Hattkloppen.

Nu harr se em ut un keek. „Hannes Baller? So? De? Twee Jahr hett he nix vun sick marken loten. Datt much he wull!“ Se knutsch den Breef tosom’n un steek em ratsch in de Rocktasch. Un se weur de Kellertrepp noch nich ganß dohl, dor holl se em all wedder mank ehre roden tein Finger un les. „Hannes Baller? – Hm! – 28 weur se nu jo all. – Stine Baller … Wat snaksch sick dat anheur! Ober in ehr Daschen- un annere Deuker kunn dat S.B. denn an Enn‘ jo stohn bliwen.

Dor keum Madam Habicht de Kökentrepp dohlschoten: „Mein Gott, Augusta“ … dat schull dat Hochdütsch vun Stine bedüden – füng se an un leet dorto ehr spitze Näs in’e Luft rüm wannern. Dor trock ober ok en asigen Gestank vun de Kökenherd rop.

„Herrejes!“ un „Deer Braten!“ reepen de beiden Fruenslüd as ut eenen Hals un schoten dorop los, as gell dat de Wett. Dat heet, Stine-Augusta keum man half lank, denn ünnerwegens rutsch ehr de verdreihte Breef op’e blanken Fliesen.

„Sieh!“ fleit de Fru Madam, un ehr Näs würr noch en Deel spitzer. Se trock ehr lüdden Pickogen bit ünner de scharpen Steernbalken un keek mit dat eene op den Kalwsbraden un mit dat anner op den Breefbogen.

Nu weur Stine gewiß nich frumm. Man w a t t harr se ut de Katechismusstünn likes behol’n: dat vun de Notlögen!

„I, de verdreihte Lappen!“ – reep se un rät den Breef, bi den Hannes Baller en geflogene Stünn säten harr, kott un lütt to Finzels. „Schriben Se mi blots keen Schuhrezept wedder, Madam. Wil een dat utbokstabeert, sett de Broden jüst an.“ Un dor se nu doch mol bi dat Notlögen weur, so sedde se glik hento: „Un denn, gnädige Fru, harr ick to morrn Klocken twee geern free. Unß lüttste Swester to Hus ward döfft.“

Madam Habicht weur nu bannig for Eten un Drinken; ober toglik ok kirchlich, un se wüß woll, op’n Kalwsbroden kunn man nich in’t Himmelrik riden. Un so säd se ja.

Un so stünn Stine Bargmann in en blau un gris gestripte Flanellblus to 8,75 Mark, de se sick extra leist‘ harr, an de Eck bi Helmers un harr all de halwe Litfaßsül afflest, as Hannes op eenmol vor ehr stunn. „Kik Stine!“ – „Kik Hannes!“

„Wo geit?“ „Ganß goot!“ – – Paus. – –

Toletzt: „Na, denn wüwwi man losgahn!“

Un nu güng’n de beiden denn je los, wobi s e jümmer twee un en halwen Schritt wipp, wenn h e eenen maken däh. Se wull’n sick de Luftschipperee in Grotborstel mol ansehn.

As se bi’n Eppendörper Mark ümstiegen wull’n, stünnen dor twee ole Bekannte fast aneenanner klemmt: Hein Krus un Klas Bas. „Uemstiegen! Gau!“ – dräng Hannes Baller. Man de Ol wull nich. He weur all seekrank genog, as he sä. Un so güngen se alle veer to Foot den Möhlendik lank de Chaussee rop.

Oewerall drew un wew dat swatt vull Minschen. „De Schipperee stickt de Hamborgers in den Knaken“ – brumm Klas Bas – „wenn’t ok man de Luftschipperee is.“

Hein Krus verseuk, Hannes bisid to kriegen.

He harr wedder en Droom hadd. Hannes Baller weur en Flamm nolopen, de ut de Luff dohlsackt weur. Un Stine Bargmann harr mit beide Hann in Water rümgrepen.

Mit de beiden kunn dat also affslut nix warden. Dat stünn för em fest.

Bi de Rennbohn neuhm‘ Klas Bas un Hein Krus, de noch ümmer sinen Droom nich los worden weur – denn sin Fründ güng stif an Stine ehr Sid un harr sick meist all en beten lüttere Schreed angeweuhnt – en Marksbillett. Se wulln sick de Stüerung ut de Näch ankiken.

Hannes un Stine aber weur ut gewisse Grünn for en Plankenbillett. Se harrn ok bald en Städ funn‘ achter’n dicke Eek an de Knicksid bi’t Borsteler Moor un stünnen un keken mit de annern tohop Löcker in de Luff. Mankdeur ober lät Hannes langsom vun’t Garn. „Kik, Deern! – Süh, Deern!“ un in tein Minuten timmer he sine Lewste en langen Ewertogg tosamen un lät em fierlich de Elw lang seil’n: De erste heet „Stine“. Dorbi keek he ehr ganß verleewt an. De tweete: „Hannes“, na ehren Oellsten. Dorbi leeg he sinen Arm üm ehre Taille. De drütte: „Klas“, denn de müß Gevadder we’n. De veerte ….. jo! – he kunn drist dorop losbu’n. Denn sine Tokunft swew nich in de Luff, nee, de swemm op dat Woter. Un dat kunn wat drägen. Dat wüß he! Un in sine Oeberswenglichkeit, de he gornich an sick geweuhnt weur, bück he sick dohl un gew Stine en Kuß.

„Kik! Kik!“ schree dat dor mit‘ emol achter jem, dat se sick verfeert ümwenn‘. Man dat gell jem to’n Glück nich. En Surren un Susen brus boben ut de Luff her, un een geelen Riesendroken scheuw sick, tweemol so hoch as de Eekboom, öber jem weg. „Hurra!“ blarrn de Jungs boben in Boom; „hest em flegen sehn?“ Un „Hurra!“ güng dat den ganßen Weg lank. En Schimmel, de den Tosomenhang nich begreep, smeet – boots! – sinen Rider aff. „Een Platz op’n I. Rang free!“ lach Een achter em un greep dat Peerd bi’n Tum. „Herrejes!“ Bur Remstedt, de mit sin ol Mudder sick dat Lewen ok mol harr ansehn wullt, weur en ganßen Swarm achtern op’n Wogen kladdert. Nu mak de Voß en Satz vorwards, un swapp sät de ganze Föhr op dat weeke Moor. Hannes Baller keek, bitt em dat Genick weh däh, un grübel öber de duwwelte Stürung no: na boben, no ünn, no linksch, no rechts. He füng ok an, Stine dat klortomoken, wil se as tokünftige Schipperfru in sunne Angelegenheiten doch Bescheed weeten müß. Dor reep en helle gelle Stimm vun’t Moor: „ H e
b r e n n t !“

Un nochmol: „H e b r e n n t !“

Still wurr dat denn, boomstill. Dusend opgereten-opgeregte Ogen steeken sick in de Luff un dröpen sick op de eene Lin‘, wo de Flugdroken, en geel-rode Füerflagg achter sick, langsom in’t brune Moor dohlgüng. De arme Minsch!

„He holt em noch! Süh! Süh!“ Hannes Baller breek achter den Knick rut. He hak mit sin Jack fast un reet se twei.

Dat makt nix!

Schipper in Not! He müß em helpen!

Dat weur Schippergebott! „Hannes!“ reep Stin‘ em na.

He heur nix!

Un nu weur de Bann broken. Oewer den grönen Rasen her, mank den Knick dör weuhl un speuhl sick de swatte Minschenfloot rünner in’t dustere Moor; keen Graben höll se, keen Tun. Un de lütt-witten Barkenbüsch breken ünner jüm ehr Brusen. Dat lät sülfst, as klammer de Sünn sick an’t Holt un keek ehr bleek na. Un günt vun Fuhlsbütteler Barg de rode Kark reck ehren Torn un reep: Für! Für! Hülp! Hülp!

Un denn stau sick de Floot un ebb torüch un mit ehr de Rop: He lewt! He lewt!

Hannes Baller weur stolt. He harr sülben mit löscht un wis Stine de angesengelten Placken in sin Jackenfutter. Dat mak nix! –

Stine Bargmann stünn still un stun em an.

„Nee, dat harr’ck würklich gornich vun em dacht“ – sä se bi sick sülben. Un denn lach se un hung sick fast in sinen Arm un – kik mol! nu harrn se beid‘ op eenmol partout de sülbe Gangoort.

An de Eck vun’n Jäger luer Klas Bas all un wisch sick mit sin rodes Daschendok den Sweet ünnern Hoot aff. „Nee, wat heww ick di lopen! Ick bün rein wedder jung, ganß jung wedder, segg ick ju!“

Blot Hein Krus säd gor nix. He keek blot vun em no ehr un vun ehr na em un schüttel den Kopp.

Sinen Droom hett he ober düttmol leber gornich erß vertellt.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Woterkant. NHZ Nr. 544/A – Sonnabend, 20.11.1909

Hannes Baller weur nu all dreemol den Speelbodenplatz rop- un rünnerlopen, wil he’n lütt Present för Stine utfinnig maken wull. Nu harr he dat würklich utklamüstert, dräg dat lütte Paket mit idel Vörsicht un keek alle Näslank dorop dohl, wat he dat ok noch in sine Hand harr. De harr all meist dat Gefeuhl för sunne lichde Soken verloorn. Goddsidank, dat de verdreihte Kikeree in de Lodens op’n Enn‘ weur. Em steek dat in de Oogen vun all de ol asige Grelligkeit un Helligkeit, de he utholn harr.

Sunn Elwfür, dat ut dat Duster opduken däh, dat weur ganz wat anners! Dat treck dat Oog an un keek, as wat dat sülben en Og wesen däh. Stunnenlank harr he dor männigmol na utkeeken: eerß, wenn’t üm den Stewen speel; denn, wenn’t sachen lanksid vorbistreek; un letz, wenn’t öwer Achterdeck in’t Duster verswünn.

Ja – awer he müß Stine je man en lüttje Freid maken. Un wedder keek he op dat Paket rünner.

Stine weur je nu sine Brut. Sid jüm ehrn Spazeergang üm den Stadgroben – de Nach‘ weur all binoh en beten köhl west – wüß Hannes dat heel genau.

Dat weur jüst jo nich ganz so eenfach as mit de lütten Buerndeerns achtern Finkwarder Butendik. Man dat weur good so. Hannes Baller weur en Schipper un müß beide Feut fast hebben. Sin „Glück“ swimel nich üm den Maan. K r a a s c h müß de Sak hebben. Un Stine
h a r r Kraasch un en poor runne, gesunne Arms dorto!

He blew grotspurig stahn un harr bald beide Hann in de Büxendaschen steeken, as dat bi Saken vun Wichdigkeit sine Gewohnheit weur – besunn sick awer to rechde Tid op dat lüttje Paket. Stine bedü for sinen Kopp Stauwoter. Dat güng nich vorwards, nich trüchwards: jümmer Stine, Stine, Stine, Stine …

„Halloo! -“ Hannes harr sick sachen den Silbersack dohlsimmeliert, as mit’n mol en utverschaamt breeden Kerl em Lif an Lif hatt gegenöber stunn.

„Klas Bas!“ – schree he un höll sin Stine-Paket stief na de Sid aff.

„Wat du dor en Rewulwer binn‘ hebben schußt, Hannes, denn wickel em man leber eerß ut!“ lach de ole Grisboort. „Du bü’scho rein so verbiestert, as harrst du dinen Kumpaß to Hus laten!“

Klas harr bi Eier-Kohrs de Tid versäten. Nu harr he dat bannig hild. Un Hannes schull dor man ok mol eben inkiken. Hein Krus, de lur all vun wegen de Buxdehuder Föhr. Dschüs! un futsch weur he. Sin breede Schippergestalt krüz ilig den Hüserbarg rop. De Togwind lang in den eiergeelen Oilrock un schöw achter dat lebennige Veerkant her.

Hm – dach Hannes Baller. Op eenmol spür he den Togwind ok. Un dat lüttje Paket würr so ümständlich un swor, as wenn he Stine sülben op’e Hann drägen däh.

He müß rein mol affsetten.

As he öber de Dörensüll vun de Gaststuw schreed, sleug de Klock halwig negen. Binn‘ weurn je denn nu ok en bannigen Barg Schipper un Scheurlüd un en bannigen Pipendamp. Un dor gew dat denn je likes en bannigen Barg to vertelln.

Hannes Baller ballanzeer sick na en Eckdisch dör, wone’m he Hein Krus all sitten un dreumen säch. Herrejees! Bi em sät Willem, de Steernkiker vun de Anne Marik. He sät un stier in de heuger Atmusphär vun den Pipenrok un reuhr wildeß förfötsch mit den Glassteuker in den Wiengrog rümmer, de in de Uennerwelt vor em op’e Dischplatt stünn.

„’n Obend!“ – „’n Obend!“ Hannes slarr en Dreebeen vun Stohl ran, lät sick dohl un bröch sin lütt Paket vör sick mank sine beiden Hann in Säkerheit.

„Kums ok noch?“ mul Hein Krus, klopp sick de Pip ut un stopp sick ut sinen Tobacksbüdel rut en nee.

Willem keek un reuhr jümmer noch wider.

„Steernkiker, drink ut! Reuhrst di jo den ganzen Sprit dormank rut, Jung!“

Willem sack langsam ut de Wulken. As he awer rut harr, dat de Besöök de Spandeerbüxen anharr, weur sin Glas gau leddig. Hein Krus lang Hannes den Tobacksbüdel öwern Disch röwer: „Da!“ De Ploten-Korl bröch de eerste Runn.

„Proos, Hein!“ – „Proos, Hannes!“ „Prosit!“ fleit de Steernkiker, de bi’n Wiengrog blew.

Newenan weurn de Schuerlüdd vun de Hapag all vull in Gang‘.

Se harrn hüt namiddag ut de Pennsylvania 36 Fatt Kulmbacher Beer, dat in Neuyork beanstand un trückschickt worrn weur, op Order vun de Brueree in de Elw geeten schullt.

Man de Elw harr dat wenigste dorvun affkreegen! Gau harr sick’t rümsproken lank de Kai. Un in’n tein Minutens Tid weur de Schuppen Nr. 34 vull vun Schippers un Schuerlüdd. Mit Töllers, Teeketels, Etenpütt, Kaffeetänks, Waterammers, Koornschüffels, Konservenbüssen fungen se den brunen Strohl op, de lustig ut dat Spundlock rutstrull.

Mit ’nmol höll eener en Pisputt ünner. „Is he ok neet?“ – „Nee, ober ick heww em tweemol sülm utschüert!“ Junge nee, dat weur en Spoß wesen! De ganße Dischrunn höll sick den Buk vör Lachen. „Un he is’t wesen! Ick heww em sülben mit den vullen Putt afflopen sehn!“ – reep en rodgesichtigen Kruskopp un wis op den langen Peiter Wienken. De duk sick en beten un meen: „Kinners, wat’s denn dorbi? Rein weur he. Un rin gung dor wat. Dat is de Hauptsak! Prost!“

„Prost!“ – reepen de annern, un de Geschicht weur affdahn.

De Steernkiker snack wat vun Alkoholgenuß un Rohheitsdelikte vör sick hen, lät sick awer Hannes Baller sinen drütten Wiengrog likes good smecken.

„Wat hest du dor denn eegentlich binn‘?“ – sä Hein Krus an sine Pip vorbi un wull na dat Paket langen.

„Nix!“ – brumm Hannes – „Bloot for Stine.“ Dormit verswünn de Schatz vullends mank sine beiden groten Hann. Wat güng Hein Krus sin Inkeupen an. Man toletz müß he dor doch mit rut un wickel dat Paket ut.

Dor weur en nüdlich lütt Neihtüg, vun buten as en Ewer antosehn un ut Parlmudderschol heel moi tosomensett. De Koje vöörn dräg en poor Fingerhööd, de Achderluk weur en Nodelküssen, un an Stüer- un Backboord hüng jedsid en fin vernickelte Neihscheer.

Hein Krus bekeek sick dat vun alle veer Kanten un meen, dat schull he man sinen Olen na’n Kraienkamp op dat Olendeel bringn. De würr wull noch en leddige Eck dorför free hebben. Mit de Takelee würr de awer seker nich ganz inverstahn sin. Un denn müß de Brut ehr Nom‘ dat Grotseil verdwaß doropmolt warrn, wat de „Scheune Adelbert“ heel elegant maken däh. Nu wurr ok de Steernkiker flott. „Sehr sinnig“ – sä he – „In den Ozean schifft mit tausend Masten der Jüngling!“ Un de „Hauptcharakter“ vun em un ehr weur in dütt Geschenk gewissermoßen „symbolisch“ vereenigt worrn; worüm dat in sine Ogen eegentlich ok all as en Hochtidsgaw antosehn weur.

Dat mit de Hochtidsgaw arger Hannes Baller all en beten.

Awer Willem weur noch nich ganz vun‘ Stapel. Wenn he sülfst mol in düsse Uemstänn kamen schüll, würr he dat Steernensystem to Rat trecken. Un op düsse heugere Oort to’m Bispeel, wenn de „Grote Bär“ jüst opkeem, en Bären as Nodelküssen to’m Angebind maken.

„Haha! Denn würr ‚ck doch leber gliks de „Twillinge“ rankriegen!“ lach Hannes Baller un baller op’e Dischkant. Un h e weur en Ewerfeuhrer un künn dat je wull op sine Wis maken.

Un dat harr em jüst Mööch nog all makt. Un dormit lang he in de Tasch un legg en Daschenkamm, en half Dutzend witte Daschendeuker un en rodes Juchtenledder-Portemonnaie op den Disch dohl.

Narrns harr he eers dat Richdige finn‘ kunnt. Un narrns harr he so wedder rutgahn mucht.

Un he wull dat nich hebben, wil he dat eene, den Stine-Ewer, bloots alleen harr keupen wullt. Un so kreeg denn Hein Krus de Daschendeuker un Willem den Daschenkamm, wat em bi sine langen Hoor bloot vun Vordeel sin kunn. Den Geldbüdel harr he sülm all inweiht. Hein mak en sures Gesicht dorto. Em harr vun Daschendeukers dreumt, de vull Bloodplacken west weern. Man de Steernkiker wull sick foorts dankbar wisen un vertell en langen Stremel vun Horoskop un dat Teeken in de Planeten. Un de Mars weur düsse Daag meern dörchplatzt. Un Hannes Baller schull doch sinen Rat folgen un sick bloots n u grad nich verlowen wullen.

Dunner! – dach Hannes – sunn‘ greunen Snösel will sine kloke Näs mank dine Lewsangelegenheiten steken? Alle tein Grogs, de he drunken harr, keumen bi em wedder in Uprohr, un argerlich platz he los: „Mars? – Wat geit mi d i n Mars an, wenn m i n M… man nich dörchplatzen deiht!“

Un dorbi baller he op den Disch, dat de Stine-Ewer en Neigung to’n Luftschipp kreeg.

Ok de Nawerdisch weur opmerksam worden. Sunn lüttjen Krawall weur jümmer en Hauptspoß!

Se drängeln sick an de Eckdisch ran, kreegen je nu den lütten Ewer in Sicht un wullen allens mögliche weeten.

De lange Peiter Wienken keum toletzt, wull sick op den Kruskopp sine Schuller stütten, glitt awer ut un sleug mit de utgereckten Arm akrot op dat lütt Fohrtüg, dat de ganze Herrlichkeit mit ’nmol in‘ Dutt weur.

Hannes Baller kunn sick för Wut nich laten.He kreeg den slankerigen Peiter verdwaß öber den Disch un stipp em mit de Näs op dat Muschelwark rop, bit de annern em torüchtrocken.

„Nee doch! Min Droom!“ – schree Hein Krus, kreeg de Daschendeukers een na enanner rut un stopp se den langen Wienken ünner de blödige Näs.

„Ober Hannes!“ – Schimp he.

Dat weur man ganz geweuhnliches Näsbleuden – meen de, gung rut un sleug de Döör – boots! achter sick to.

De Steernkiker ober feuhl sick in sine Marstheorie bannig baben op.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr. 568/A – Sonnabend, 04.12.1909

Oewer Finkwarer spöuk je nu all sid Jor un Dagg de nee Tid: Dat Vörland wör uphögt, Buern- un Fischerhüs anköpt un dahlreten worn. Un twüschen Elw un Dik lur all de widde Sand op de roden Baggers. De Hamborger Riesen, de mit de Floot ropköum’n, keken so drist ut de Bullogen, as wenn jem dat Eilann all lang tohör. Binnen, de lüdden rodsteenigen Hüs mit de wittstreken Finstern un grasgröunen Ladens doran schulen man slurig öwer den Dik na den groten Spöuk, wat he nich sinen Klumpfoot bör un wedder en Schridd näger petten wull.

Sünnerlich Hannes Baller sin Oellernhus leeg hatt an de Kant un duk sick jümmer all. Blos de beiden veerkantigen Erkerfinstern riskeeren dat, öwer de gris-geele Floot hen in de blage Feern to kiken bet na Blanknees to un wider. Man n u muchen se dat. Denn Sommerdag versparrn jem de Linnenböum de Utsicht, de, scharp ünner de Scheer hol’n, as opmarscheert vör dat lütt Hus Front stünnen. Op eenmal wurr achter jem ehr Astwark rut un lustig doröwer weg en rode Fahn hogtrocken. Klatt, klatt – slenker de natte Lien gegen de witte Stang.

„Sühso, Greet! Nu lat jem man kamen!“ Langsam ging Hannes Baller, de Ol, as he dat Tauenn fastknütt harr, na de Husdör torüch un stell sick newen sine lütte Fru; h e in Wullmütz un Wullschawl, de bloß dat rod-runne Gesich frilät, s e mit de grotmächdig, öllern-arwte Beernsteenkleed üm. So stünnen se un keken mit still Freid na jem ehr stolte Fahn. Eegentlich wör dat blos en Plünn mehr.

Man dat wör de sülwe rode Plünn, denn he jümmer mit Ogen socht harr, ball he bi Wittenbargen lank elwop schippert wör. Man dat wör de sülwe rode Plünn, de nu dat veerte Jorteint dör jeden söwten Juni Klocken Soß in de Fröh as Burtsdagsflagg weiht harr. Denn süm ehr Burtsdag füllen op e e n e n Dagg. Un w e i h n däh’t op Finkwarder jümmer.

Wedder keek Hannes, de Ol, na sin Klock, de so dick un geel wör as en Spegelei üm Ostern rüm. „Noch’n littje Stünn, Greet“, sä’e. Wilt man werrer rupgahn!“

Un denn säten se beid baben achder de veerkantigen Erkerfinstern, jede een vör s i n , un keken ut.

Dat wär Floot buten op’e Elw. Steenkahlen- un Frachtdampers köumen stromop.

De dicke swatte Rouk verdarw jem männigmal de Utsicht, de bi dat disige Novemberwäder öwerall nich got wör. „De verdreiten Slepers“ – brum de Ol – „lütt un frech!“ Dormit hal he sick sinen Feernkiker ut dat Eckschapp, sparr den eenen Fensterflögel sowid apen, as dat Bandenn tolät, dat an den Haken anbunn‘ wör, un klemm sinen Kiker dortwüschen. „Noch nicks, Greet.“ Denn köum wedder en Rokswalk dormank. Mit ’nmal awer wurr de Sicht fri un: „Greet, gau, kik!“ – Iwrig höll he ehr dat Glas hen – „Dor, öwern Pagensand röwer!“ – Ja, se weer’n’t: Hannes Baller, de Jung, mit Stine, sine Brut, an Boord vun de moje „Stine Stur“.

Jümmer näger köum de Ewer, jümmer dütlicher wurr dat rodbrune Seil mit de dick-swatten Schippsteken. Un jümmer mehr drängen sick de beiden Olen ehr Erinnerung’n, de sick wid, wid twüschen jem un dat Schipp utbreed harrn, to den Ogenblick tosamen, denn se nu belewen schulln.

Dat Köhlfleet rop bit na de Landungsbrügg dur dat likes noch en lüttje Vettelstünn.

Mudder Greet stell dat Kaffeewater op.

Den Steendik rop kunn‘ se sick nu dat junge Poor orig un ahn alle Schenierlichkeit ankieken.

„Beid likes grot,“ meen de Oolsch. „En stramme Deern,“ lach de Ool. „Kik, wat ehr de Wind de Röck üm’e Been rümweiht!“

De Oolsch stött em an: „Schaam di wat.“

Un nu köum’n se in. „N‘ Dagg, Vadder. N‘ Dagg, Mudder.“ Hannes, de Jung, dreih sick verlegen hen un her. „Na, un dütt is se. Un’t is all’ns, as ick ju all schriwen däh.“

Stine harr ehren Hoot in de Hann. Se harr sick en witten Schawl fast üm dat blonne Hoor bunnen. „Wat weiht dat bi jo“, sä se, as se em affnöhm. Ehr blages Kleed lät binah as en Kökschenkledaasch. Man dat gefüll de Oolsch utnehmend. „Wat eenfach“, sä se bi sick un meen, dat keener dat hört harr, wil se all en beten riklig dow wör.

Stine müß heemlich lachen. Haha!

Mudder Greet schull ehr man op’n Hamborger sehn hewwen!

Un Platt snack Stine ok! Nee, de Oolsch wör rein weg un nöhm in de Kök noch’n halwes Lot Kaffee mehr un lät den Ziguern bisid.

Hannes Baller, de Ol, harr dat bannig mit Hannes Baller, den Jung, to dohn: Wo oolt is se? Woveel het se? Wannehr wullt du frigen?

Hannes köum sick rein wedder vör, as in de Instruktschonsstünn bi de „Blauen Jungs“ in Kiel, wo he sine dree Johr affdeent harr.

De drütte Mann blew op düß Wis sick sülben öwerlaten. De stünn buten op’e Deel un tell de Wänn. Un dat wör Klas Bas. Klas Bas wör as Anstandsdam op’e „Stine Stur“ mitföhrt, wat em alleen vun buten keener so licht anmarken schull; denn he drög Smeerstebeln bit an’e Kneen. Den Dik lank vun de Landungsbrügg rop wör he en got Stück achterher tüffelt, worüm em de Ooln ok gor nik gewohr worrn wärn. He harr eers Hannes sinen mojen Ewer orig in Sekerheit bringen müßt. „Ick vertau eers mal düsse „Stine“ – harr he jem naropen – „vertau du man de anner!“

Nu stünn he un hür dör de Stuwendör dat Gebrumm un Gesnatter binn in de Dönß. He füng mächdig an to smölen, as’n Seesleeper an de „Ole Liebe“ bi ruges Wäder, wenn he op Kapern utdampen will. Kapern wull Klas Bas nu jüst nich. Man an en „ole Liebe“ dach he würklich. Mariken harr se heeten. Dat wör nu all twintig Johr her. Un öwer dat Prüntje-Kau’n wörn se utenanner kamen. Se harr’t nich liden, un he harr’t nich laten kunnt.

Binnen de Dör wurr de Utsprok jümmer luder un lustiger. Buten de Dör verpurr sick Klas Bas jümmer deeper in sinen Wiwerhaß, den he sit Mariken op alle Frundlüd smeten harr. Mankdör schimp he op sinen „Neveu“ Willem, den Steernkiker, de em de Anstandsdam ophalst harr.

Mit ’nmal wör’t still binnen. Langsam greep Klas Bas na de Klink. – Dor platz de Verlowunkskuß dormank: tweemal, dreemal, ganz dütlich, eben achter de Dör …. „Dammi“, sä he, un mit twee lange Schridden wör he buten. He besunn sick op den tweeten Punk vun sine Finkwarer Reis: bi sinen olen Fründ Hinnig-Jasoo en lütten Inkik tom maken.

Hinnik-Jasoo sät jüst verdwaß öwer sine Holtbank un snitz wedder en nee Pip. Dat wör sine Spezialität, sit de Tid, dat de Seerobb, sin ole Fischerkutter, op den he sick sülben ok oolt fohrn harr, nich mehr in de Finkwarer Buch, sünnern vör de Cuxhabener Reed leeg un en neen Schipper, en neen Nam’n un en nee Farw kregen harr.

Sin blanke swatte Kater leeg op de Obenbank un keek em to un snurr.

Jüst as Hinnerk mit de nee Pip gegen dat Finster vigilier, wat de ol Pipensteel ok all den richdigen Swunk harr, steek Klas Baas sinen Kopp in de Dör: ’n Dagg ok, lütt Fründ!“ Dunn flög de ganze lütt Dwargengestalt in’e Löcht, dat ehr de Bank twüschen de Been stünn. Un’t lät, as wull he op den Besöuk hento Stekenpeerd riden.

Ja s o o ! fleit he mit sin pipige Stimm, lät sin Stekenpeerd stahn un gew den veerkantigen Fründ de Hann: „n‘ Dagg ok, littje Klas! Sett di dahl, littje Klas!“ Un ilig schöw he em den „Fömdersstohl“ mit de dreihten Been un Löhners hen, de jümmer för den Besöuk in de een Eck prat stünn. Se setten sick an den Bidisch mit den vullstoppten Pipenkassen un smöken denn je los. „Hannes Baller – he is je wull mal din Bestmann west op’e Seerobb – „ „Ja s o o !“ fleit Hinnerk dormank – „Hannes Baller will frigen. He’s mit de Deern bi de Olen. Un mi hewwt se as Regenscheerm buten stahn laten.“ „Ja s o o !“ fleit de Lütt wedder, un sin Dwargengesich wurr starr un stiw, as ut Holt sneden. Still wär’t. Nu harrn’s b e i d mit jüm ehr Lewserinnerungen to dohn, de beiden Eenspönigen.

Dütt wurr den olen Kater op’e Dur to tranig. Boots – sprüng he sinen lütten Herrn op’e Büx.

„Ja s o o !“ sä de un fohr tohögt. He mak sick bi’t Eckschapp. Man de Rumbuddel wör leddig. „Ja s o o !“ pip he, „denn mööt wi ma na’n Steendiker Hoff rümgahn, min littje Klas.“ „Köönt wi doh’n“, brumm de Fründ. Un so säten se denn in de holtdeeken Gaststuw un keken ut de lüttdeelten Finstern öwer de Elw, bet dat dustern wurr un de Ladens sloten würrn, snacken vun de ole gode Tid un drunken sick Prost to. Man dat müß en bannig deepe Pien wesen. Denn, wilt se den Steendik lank na’n Kihrwedder trüchampeln dähn, würr he jem heel to small. Jümmer un jümmer wedder rutsch de lütte Hinnerk aff. Alle tein Schridden gew’t de sülwige Wesselred: Deepe Stimm: „Dunner ok! Hier is de Damm.“ Fleitenstimm: „Ja
s o o ! Muß nich flöken, littje Klas.“

Wil de Tid säten Baller, de Olen, un Baller, de Junmgen – denn de Hogtid wör up Wihnachten fastsett worrn – üm den widrunnen Disch mit dat eegenwewt Dweel un drünken o k . De Ol harr en Swedschen brut, wat s i n e Spezialität wör. Un de harr ok all sine Würkung dahn: Alltohop wörn sprütten vergnögt, un de beiden Lewsten säten op’e Pulsterbank heel näg bieenanner, De Anstandsdam wör jümmer noch nich dor.

„I – dat is doch gediegen“ – knurr de Ol – „em ward doch in de Dusternis …“ Op güng de Dör, sparrangelwid op – un dor s t ü n n se, de Anstandsdam: running üm un vun baben bet ünn‘ vull vun de dickste Klei, as se man jichens de Finkwarer Dik opwisen kunn.

„Dammi“ brumm he un keek mank dat ludhalse Lachen vun de ganze Balleree an sick sülben dahl.

Un denn keek he Stine, de Brut, idel füünsch in de runnen, lustigen Ogen: In’n Grunn harrn doch de Frunslüd den ganzen Kram schuld.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. (Ok en Domreis mit dormank.)

NHZ Nr. 580/A – Sonnabend, 11.12.1909

Se säten wedder in de Eck bi Eier-Kohrs un harrn sick wedder in Pipenrok inwückelt. Un de Steernkiker röhr wedder mit den Glasstöker in einen Wingrok rüm. „Ja, dat is würklich trurig“, sä Hein Krus un lät sinen Pipendamp langsam as en Likentogg gradut trecken. Se snacken vun den letzen groten Südweststorm an’n Freedagg, den 3. Dezember, un vun den Hamborger Schooner Hans, de bi Borkum oplopen wör. Blot den Jung harrn se rett. Un 18 Seemilen nöördlich vun Katwyk in de Noord- un Mordsee harr de hollandsch Trawldampfer Primavera 16 Schippers vun den franzeuschen Kahlendamper Thisde opnahm’n, den Käppen toletz, as de Floot all dör de weiten Luken dahlsus. Un bi Browershaben güng de italjeensche Fregatt Mari wrack. Un vun den Damper Ellan Bannin twüschen Man un de ingelsche Küst wör nix opfunn worrn, as twee Rettunksbööt. Man mit de Namens blot un nüms dorbinnen.

Dütt allens wurr mit Schipperverstand besnackt – as wörn se dor sülben mit mank west. Un jümmer, wenn een in de Döör köum, bröch he Nees. Dütsche, ingelsche, spaansche, italjeensche, hollandsche, franzeusche Nomen klüngen von Disch to Disch. Se föulen all een för eenanner. Buten dat faste Land dor gew’t keen Grenzen: Fri wör de See un de Schipperee. Un in dütt Vullgeföul vun jem ehr Bröuderschopp stöuten se alltohop mit eenanner an: Rüm Hart, klar Kimmink!

„Un de Finkwarer Dik wör ok bald braken“, snarr Hannes Baller mit’n mal dormank un keek na de Döör, as lur he op wen. „De Finkwarer Dik? – Dummen Snack, Jung!“ – „Jerr, dat weet ji man nich“ – klöhn Hannes wider, „man op de Städ, wo verleden Sünndagg Klas Bas mit den lütten Hinnerk in sinen Duntje teinmol na’nanner affrutscht is.“ „Hallo!“ – Un nu müß he denn je de ganze Geschicht vertelln. Un se höllen sick all den Buk vör Lachen. Awer, de Bröugam – man dat wör je nu dorbi rutkamen – müß en frische Runn smiten. Hein Krus dröum sick dat wedder mal so düdlich ut, dat em sine Pip meist doröwer utgüng. Un as Klas Bas mit’nmal vör jem stünn, greep he em na de Jack, wat he dat ok würklich in Person sin däh.

„Hallo! Klas!“ schregen se all as ut eenen Hals. „Wone’m hest den lütten Hinnerk laten?“ – Klas Bas anter gornicks, keek ümständlich na sin Klock un meen ganz dröög: wenn se noch’n lüttje Domreis maken wülln, sodenn wör dat wull bald an de Tid. „Warraftig!“ repen se, „wat is de Tid blot hengahn!“ Hannes Baller betahl un denn bröuken se op.

Uennerwegens quassel Willem, de Steernkiker, jümmer vun den Halleyschen Kometen, de to den ganzen leegen Storm de binnerste Ursak wesen däh. As he so teemlich bi den allgemeenen Weltünnergank ankamen wör, stünnen se, all soß Mann hog, vör de Minschenmur vun den Hamborger Dom.

„Göösmarsch, rin!“ kummandeer Klas Bas as de Oellste, legg sich an de Spitz un seil los. Se wörrn denn ok bald merrenmank! „Frollein, laten’S mi en beten mit ünner Se ehren Hoot!“ – reep Hannes Baller – „He’s heel groot nog!“ „Au!“ – schree de lütt Deern. „Lat dat knipen na, Hannes!“ – schimp Klas Bas – „ick segg dat Stine na!“

Och ja, Stine! De stünn nu in de Kellerköök op’n Stadtdik un wenn‘ för Madam Habicht ehr hoge Sellschop de Spickgoos in de Smoorpann.

„Lü – – nks – swenkt!“ – kummandeer Ol Bas wedder. Un boots marscheer se in en echt bayrische Wußbood rin un maken Front vör de Wußketels, de man jümmer so dampen dähn. „Heiße, Heiße! Meine Herrn!“ krei de Kerl, de in den witten Slachterkiddel dorachter stünn. „Heiße! Heiße!“ Un dorbi klapp he mit de Messinkdekels op un dohl to den Takt vun dat scheune Leed: Heinerle, Heinerle hat kein Geld …, wat en groten Karrusselnudelkasten newenan vor Storm un dull rünnerrementern däh. Un sine beiden Döchters mit de witten Blusenschoners swenken sick to den sülwigen Takt hen un her. „Heiße! – Heiße!“ „Mehr Muster!“ schree Klas Bas. De een Dochter holl op un keek em an.

„Mehr Muster!“ reep ok Hannes Baller un drei mit de affbeten Wuß düdlich in de Luff rüm.

De anner Dochter holl ok op un keek e m an.

Man dunn kregen de beiden rugen Schippers to marken, wat högere Billung bedü‘. Willem, de Steernkiker legg sik in’t Mittel un fleit mit de söteste Stimm as en Spree op’e Heckstang‘: „Ein büschen mehr Senf, bitte, Frollein!“

„Na, des genn‘ Se mich halt ja nur jleich sajen -“ sä de een, grien den kloken Willem to un schöw de beiden annern den Musterputt näger.

Hein Krus kreeg ok wat aff. Man he harr sick so däächt in de Uennerscheedlichkeit vun de dütschen Sprakwisen rinsimmeliert, dat he to deep in den Muster steek un dat Niesen kreeg; worüm em de beiden Deerns achterna utlachen dähn.

Na – se keken denn nu mal hier un dor in, drunken hier en Grog un dor en Grog. Un jedesmal, wat se wedder rut köumen, wür de Dom duller un vuller. Dat surr un snurr, dat güng un sprüng, dat leep un sleep, dat hopp un sopp, dat nudel un dudel! Un Junk un Oolt, un Lütt un Groot, un Dünn un Dick, un Fin un Groff – Mannslüd un Frunslüd, alleen, to twee, to dree, to soß! Dat zappel un krappel un trappel un klöter mit’n Geld: Wat kost hüt de Welt! – – –

Man de Kehrsid vun’t Bild: de Armoot achter den Flitterkram, de Sorg achter dat Lustigdohn – d e würren de mehrsten nich gewohr. Un dat wör ok man goot so. Süns würr jem dat gahn as Hein Krus.
D e n köum toletz dat Lachen vun den rodfarwten Bajaz as Weenen vor. Un de Utroper mit sine heesche Stimm reep för s i n e Ohrn ganz wat anners as vun Pudels un Apen, de danzen un Skat speelen kunnen. Worüm Hein Krus ok jümmer en stillen un drögen Domwannerer blew.

Man Hannes Baller wör heel ut’e Tüt. He wull partout wisen, dat he in puncto Frunslüd vör de annern nu wat vörut harr!

Bi’n lütte Italjenersch harr he sick en roden groten Lampenscheerm kofft un em öwer den Kopp stülpt, dat em de Krus as en Pasterfrees stif üm den Hals stünn. En Knarr in de een Hand, en Tut in de anner, strew he jümmer in’t dickste Minschenknüel rin un höll sick hatt an de Grenz, wo de Hen- un Herstrom aneenanner vorbischöwen.

Dat kiddel em ornlich. He m ü ß Undöög maken. Un nu piep he all de lütten Deerns, de em in de Möut köumen: blonne un swatte, kotte un dicke, grade un schewe! De hak he in. De snack he an. De lach he ut. De tut he in’e Ohr’n. De knar he lank’n Puckel. He wör so in de Raasch, dat de annern veer sine Halsgarnitur knapp man nakamen kunnen.

Een wör all affhakt: Willem, de Steernkiker. Dat Tobogahn harr em dat andahn. Den annern harrn ünnen lang töuwt. He wör nich wedder dahlkamen. He harr sick baben foorts fastkeken in de grote Perspektive, bit toletzt en ruge Stimm em ut sine Andacht herutreet: „Rünner mit Se! Hier is keen Logis nich!“ – Nu wull Willem sick op sin Achtergestell dahllaten, man de Kerl gew em en lütten Schöw achterna. He köum op’e Buksid to liggen un in düsse Facon mit wit vörstreckte Arms grad ünnen anrutscht, as en dickes Frunsminsch sick langsam op’e Been stell. De füll he nu mit beide Arms üm de Fööt, wat en groten Ulk un en lustiges Utlachen affgew.

He krabbel sick gau op un verswünn in dat Duster achter de Boden, wo he mit den Steernhimmel un sick alleen wör.

Dat wör all teemlich lat. De mehrsten Boden harrn all dicht makt un legen duster dor un verslapen. Dunn köumen unse fif Schippens, all miteenanner ünnerhakt, Klas Bas as Swörpunkt in de Mitt, lustig de Reeg lank sungen.

Platz harrn se nog. Dat Gewöul wör lang afflaut.

Hannes Baller drög noch jümmer de Pasterfrees. Klas Bas harr en rökerten Swinskopp vor de Bost hangn, den he bi’t Ringsmiten gewunnen harr. Hein Krus sülfs wör nich leddig utgahn. Sin Dräumen harr wedder mal recht beholln. Un em harr vun en wunnerschönes Mäken dröumt, dat he in‘ Arm holen däh. Un dat wör nu de „Venus vun Milo“, de he bi en Lotteriebood as „Hauptgewinn“ op de Tall vun sinen Oeller kregen harr. Wunnerschön wör se. „Man en beten blaß!“ – sä Hannes Baller, wobi he an Stine denken much. „Sunn ole tweie Gipspopp“, har Ol Klas schimpt – „harrst se den Kerl an‘ Kopp smiten schullt!“ –

Na, he wull se man foorts sine Swägerin to’n Present maken, de noch mehr von sunn Kram op’t Klewir rümstohn harr.

„Dör wör eenmol en lüttje Buerdeern,

De harr twee Jungs so lew.

De een de wör en Schipper, ripper, ripper,

De anner en Amtmannssöhn …“

So süngen se sick dat Millerndor hento.

Bi de Smoltkokenbood vun Veldkamp sprüng Hannes Baller mit’nmal ut’e Lin. He wull Stine gau noch en poor Sprungfeddern mitnehmen, sä awer nix as blot: „Ick kumm gliks wedder na!“

Denn leep he mit sin Tüt vull Sprungfeddern, de he richdig noch kregen harr, achter de Bodenreeg lank de annern in‘ Bagen vörut, dat se em nich foppen dähn – denn op Stine lät he nix kamen – un jüst in’n Anhänger vun de Linje 14 rin.

Man de Schaffner stell sick em in den Weg. „Herrejes doch!“ – schimp Hannes un broch sine Tüt achter sick in Sekerheit.

„Na, denn nehmen Se doch wenigstens Ehren Lampenscheerm aff!“ – lach de Schaffner. Un all de Fohrgäst – dat stünn achtern proppenfull un een smeet den annern de Zigarrenasch op’n Rockkragen – lachen lustig mit.

„I, den Düwel!“ – reep Hannes – „den heww’ck je rein ganz vergeten.“ Un – heidi – sus de Scheerm öwer Bord un fleeg vun den Toggwind noch en origes Stück achterna.

Hannes müß sick binnen hensetten. Bedröwt nöum he Platz un kreeg sinen Geldbüdel rut. Dorbi leeg he de Tüt mit de Sprungfeddern en Ogenblick newen sick op de Bank, wil dor noch en Platz fri wör. Man grad, as he den Schaffner vun wegen dat Wesseln en Drinkgeld in de Hand drück, gew’t newen em en düdlichen Knacks.

„Dunner!“ – reep Hannes.

„Entschuldigen Sie!“ – sä de dicke Madame, de sick op Stine ehre Lewlinkskoken dahlloten harr.

De Tüt sä garnicks, mak awer en gedrücktes Gesicht.

Un nu begrepen ok de annern Lüd, wat passiert wör. Un dunn gew’t ok binnen en lustiges Lachen.

Dat würr Hannes to bunt.

Merren in de Fahrt sprüng he aff.

Stine Bargmann awer sät wildeß op’n Stadtdik in de Kellerköök. Keenen Hannes un keene Sprungfeddern hett se den Awend to sehn kregen.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr. 602/A – Freitag, 24.12.1909

Sunn Wihnachenstuw as in Vadder Krus sinen Olendeel up’n Kraienkamp gew’t öwerall in ganz Hamborg nich wedder.

De Ewers, Seilschep un Seedüwels hüngen vun de Deek dohl as süns. Awer jedeen Schipp harr sinen Dannentwig an’t Vorder- un Achterdeck. Un jedeen Seehas un Seedüwel harr sine gullene Wallnuß an’n gullen Foden üm den stiwen Hals bummeln. Un ball dat duster würr, kreeg jedeen Schipp – de ganz lütten utbenamen – sin greunes Stüerboord- un sin rodes Backboordlücht – lüttje Lanteern, de de Ol in sin Abeneck sick sü’m utklamustert un trechthandwarkt harr. Dat swenkel denn lisen hen un her. Un dat gullen un sülwern Engelshoor, dat sich, vun Seiler to Seehas, vun Ewer to Seeap sneer, gew en heemliches Blitzen un Lüchten aff. „As Meerlüchten, Line“, sä de Ol to sin Fru, de vun den ganzen „Spektokel“, as se dat nöm, de Arbeit hadd harr.

Man se harr likes ehr swache Sid: dat weur dat Mol’n. All’ns kreeg se ünnern Pinsel. Un ehr Enkelkinner verschaffen ehr nog, dat de Wihnachsmann opfrischen schull: Puppenköken, Poppenbetten, Poppenwogen, Spiker, Peerställ, Blockwogen un wat mehr. Un dorbi passier ehr jedesmol datsülwe Malheur: se behöll jümmer Farw na, mal witte, mal greune, mal brune. Un de müß je denn noch verkleit warrn. – Dat weur en Angst. De Ol broch sin Pipen in de Sofaeck in Sekerheit, wil he bang weur, dat de süns ok noch wat dorbi affkriegen dähn. Denn drütten Dag verflöög gewöhnlich de Terpentin- un achterher de Benzingeruch (vun wegen de Plackens in Tüch un Büxen!) un de Ol brenn tor Fier en Dannenboomtwig vör de Abendöör aff, dat dat en beten Wihnachenstimmung int Hus gew.

In düssen Oogenblick weer Line dorbi, de Lichters an‘ Boom antosteeken. Un Hein, de Dreumer, güng ehr dorbi to Hülp. Un de Ol paß vun de Sofaeck rut op, dat se nich an de Gardinen keum’n. De Boom stünn in de een Eck op den Ol’n sine Seemannskist un let öwerall seedüchdig‘ piel wussen un scheun greun in Nodeln, vull vun runne rode Wihnachsappels un güllene Wallnööt, baben mit en idel vergüllnen Topwimpel, de jümmer lustiger an to düfeln un krüseln füng, je mehr vun de witten Lichters ansteken wurrn. Dat Engelshoor glitter as sülwerne Wanten na alle Siden dohl. Un dat de ganze Herrlichkeit ok nich kopzeister güng, legen den Foot verdwaß twee grote iserne Ankers ut de eerste Oevelgönner Tid.

In de duster Kamer newenan fung’n de Göörn an ungedullig to warrn. Dat weer de Blankneser Besök: twee Deerns un twee Jungs un Mine, de Mudder dorto. Olof Kras, de Vadder, ol Krus sin Oellste, weer vor dree Johr an de ingelsche Küst as Käppen mit sin Schipp ünnergahn. Sidher fiern de Blankeneser bi den olen Krusen op’n Kraienkamp un stünnen sick nich slecht dorbi.

Endlich brenn de Boom un Hein trock dat Ralloo op, dat he ok von buten so sehn weer. De Ol stünn op, hak sin Fru ünnern Arm un sinen Jüngsten ok un keek in den hellen Boom rin. Un in düssen Ogenblick kunn een dat gewohr warrn, wone’m Hein Krus dat Drömen her harr.

Un denn greep de Ol na de Bimmel un bimmel dor vull un dull un reet de Döör sparrangelwid apen un reep: „De Lüdden vöran: De Groten achteran!“ Un denn weer de Wihnachenawend un dat ganze englewige Johr op sine höchste Hööcht ankamen!

„Großvadder, Großvadder! En Ewer, en Ewer, en würklichen Fischewer, as se bi’n Swinsand jümmer vorbikrüzen doht!“

Olof, de negenjöhrige, höll Ol-Krus den fix und farig optakelten Seiler hen, dat he em mit den Grotmast bald in de Näsenlöcker steeken harr.

Hein Krus stünn en beten benaut in de Näch un keek to. Schull de Ol wat marken? Ol! De Ewers weern doch keen Luftschep. He harr eenen ut de achterste Eck vun sinen Foden affsneden un for sinen lütten Brodersohn frisch anstreken. Man den Olen güng dat as weiland Vadder Isaak: He weer all en beten swach in de Ogen un mark nix. He kreeg ok wat anners to dohn. Mine harr em en poor wullene Husschöh strickt; de muß he foorts anpassen. „Na?“ – sä de Swigerdochter. – De Ol pett hen un her. „Nee“ – sä he dann. – „De ole Geschichte, Deern, se sünd to lütt.“ „Awer ick heww doch na de olen utgepetten sülben dreemal Mat nahmen!“ – meen se. Un dorbi greep se ganz verbiestert deep in den eenen Tüffel rin. „Ja denn!“ – reep se un lach un höll en lüddes Marzipanswin in de Hand hog in’n Enn.

„Ochott – Ochott!“ – süfz Grotmudder Line dor un sprüng ut’e Sofaeck rut, wohen se sick mank de Popenköken un Poppenwagen dör eben jüst rett harr: Mine, de wull’ck je in dine Tüffeln rinsteken hebben!“

Dat gew je nu en grotes Lachen un en grotes Swinslachten dorto.

Wildeß harr Hein, de Dreumer, een Schipsklewir mank de Finger nahmen un speel mit een wunnervulle Baßpumperee von den tweeten un drütten Finger vun de linke Hand in‘ fierlichen Takt dorop los: Sti – i – ille Na – a – cht! Mine full in, Olof keem ehr no un verseuk sick ahn Kompäß mank de Klippen vun de tweete Stimm, de Lüddsten maken de Querfleiten, un toletzt sett ok de Ol sinen Orgelton achterna. Bi’n tweeten Vers awer flau de scheune Chor aff. Olof seuk na’n Ledderbook. Keener wüß wieder. Blot de Handharmonika kreeg ehren Stremel richdig to Enn.

Hein wull all grad na en feine Oeberleitung in: O du fröhliche, o du selige … rinnstüern, as dat vun buten banning an de Döör klopp. Un denn sprüng se open, un en Sack schöw sick rin, un achter den Sack stünn en groten, breden Kerl mit en Schapspelz öber vun ünn‘ na baben un en grote swadde Kapuz deep in dat rode Gesicht trocken: „Klas Bas Niklas!“ dunner he in de Stuw rin, dat de ol Lüdden, sülfst Olof nich utnahmen, achter den Disch na de Grotöllern trüchkropen.

De Schapspelz schimp nu allerhand buten de Husdöör rut: Se schülln torüchbliwen. De verdreiten Jungs, de öwerall keenen Respekt mehr harrn vor den Klinjes, weern em bannig op’e Hackeckn. Se kregen ok letzt ehr Tüt mit Pepernööt un bullerten de Treppen wedder dohl.

Klas Bas – denn anners weer dat keen, de achter den Schapspelz steken däh – weer en groten Kinnerfründ. Dat heet nich as de Pasters un Schoolmeesters, de in de Kinner all d a t sökt, wat se mal ut jem m a k e n müchen. Nee, he harr sülfst noch sunn Görenhatt in de Bosst un sunn Kinnerogen in‘ Kopp, de den Dübel nicks na den grisen Boort nafragen dähn; tom wenigsten Wihnachten nich.

So stünn he denn un harr sine stille Höög un lang in den Sack un deel jümmer ut: Pepernööt, Knallbontje, Schokoladenzigarrn, Stuten un Semmel, Glückspaketen, Hühn un Padühn. Un dorbi vertell he en groten Snack, wat he mit’n Zeppelin vun lewen Herrgott dohlkamen weer. Dormit harr he sick awer in de Netteln sett, denn nu wulln de Lütten, düttmol awer Olof utbenamen, ganz genau weeten, wo de lewe Gott utsäch, wat he ok en Wihnachsboom harr, woveel Engels der west weern …. „O, en ganzen Barg“ – sä he. – „Un se hebbt mi ok en ganzen Barg mitgewen. Düssen Kiker hier“ – un dormit trock he en lüdd Kaleidoskop ut’e Dasch – „wenn du dor dörch kiken deist, Peter, denn kannst du den lewen Herrgott ganz nipp op’n Thron sitten sehn!“ – „Dat’s man nich wohr!“ – platz dor de lütt Olof los, de sick in düssen Ogenblick bannig grot vorkeem. „Ol – Jung, kik doch dör!“ – lach de Ol un lang em dat Ding hen. – „Mußt awer ok doran glöben! Süns hangt de lewe Gott en bunte Gardin vör’n Himmel.“

Un wildeß nu jedereen blot de bunte Gardin to sehn kreeg, höög sick de Ol bannig un lang wedder in` Sack un hal en Stekenpeerd rut. „A!“ schree lütt Peter. „Jä!“ – sä’e – „dor hebbt de lütten Christengel op reden. Un keen sick dor richdig rop to setten versteit, de kann grad ut mit in‘ Himmel ringalloppiern.“ „Ick!“ – sprüng lütt Peter op den lustigen Sankt Niklas los un kreeg eers wedder Respekt, as he gegen den gris-grugeligen Schapspelz stöt. „Na, denn sett di man op, lütt Jung. Weeßt ok en scheunen Wihnachswunsch?“ – un he höll dat Wunnerpeerd noch en beten torüch. „Ja!“ – lach de Lütt – stell sick vör den hellen Dannenboom, mak en deepen Knicks un hackel los:

„Wihnachsmann, kik mi an!

Lütje Jung, bün ick man.

Veel lehrn kann ick nich.

Wihnachsmann vergeet mi nich!“

„Dat hest du fein mokt!“ – reep de Ool. „Nu rid man to! Un hier“ – en flache Schachel keem to’n Vörschien – „hier is dat hillige Kindjes‘ binnen un Maria un de ol Vadder Joseph un de Kripp un de Ossen un Peer …“ –

„Un de dree Weisen ut’n Morgenlann ok?“ frög Mile, de Ostern to School kamen weer. „De ok. Awer de Hauptsak: wenn een de Saken richdig opstellen deiht, grad so, as dat to Bethlehem in den Stall sin wesen däh, dann fangt se all an to snacken un de Ossen to brüllen un de Schap to blarrn. Een mutt awer heel genau tohöörn!“ – Un up düsse Wis güng dat wider. Un jedereen kreeg sin Deel. Un dat heemliche Kichern un Foppen wull gorkeen Enn nehm`n. Bet de schapspelzige Klas Bas Niklas in de warme lüdd Wihnachsstuw to dull dat Sweeten kreeg. He söök na’n Grund, uttoknipen.

Tu – u – ut!! – güng dat dor.

Dat weer man Damper in‘ Haben.

Awer: „Min Luftschipp!“ reep he mit’nmol. – „Ol Petrus föhrt all wedder aff! Ick mutt gau na’n Heiligengeistfelln rut!“ – Un dormit smeet he sinen Sack öber de Schuller; denn he harr as en richdigen Wihnachsmann noch en beten dorbinnen behol’n. Man he vergeet de besunnere Inrichdung vun Ol-Krus sine Ewers un Seedüwels. Boots! – sät he dormank! Un dat gew en Schaukeln ünner de Deek aff, as wenn dor de Storm mit den Windsack sülm dormank kamen weer. „Stopp!“ – schree Ol-Krus. „Vulldamp torüch!“ Awer Sankt Niklas mak en Puckel, deeper as de schwadde Kater, wenn he lang nog bi’n Aben utroht harr, un rut weer he.

Bums – bums! – stamp dat de Treppen dahl.

As se em ut dat Finster nakiken wulln, stünn dor en Nudeldreier in de Strat un quäl ut sinen Nudelkassen langsam de scheune Melodie rut:

M – mopp, mopp. M – mopp, mopp.

Sti – i – ille N – a – cht …..

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.12/A Sonnabend, 08.01.1910

Wenn de Borsteler Chaussee bi’t Eppendörper Moor vorbi is, geiht ehr dat as ehr Swester, de Alsterkreuger Chaussee, an de anner Sied vun’t Moor: se makt en Puckel un will mit Gewalt höger rup. Un de Lindenbööm to ehr beid Sieden doht wacker mit un reckt ehr Aesten piel in Enn as Orgelpiepen in de Kark. Se waßt awer likes nich in de Wulken. Denn de Chaussee besinnt sick, nümmt Rücksich op Peer un Wagen un kladdert wedder bargaff.

Dor nu, wo se vun Natur to Enn is, löppt en lütten Weg links aff op en Rökerkaat to, de ehr griese Strohkapp dicht in’t Gesicht trocken hett un mööd ut ‚e Ogen kickt. Un dor wahnt sied en dottig Jahren Mudder Krutsch, en ol alleenig Wiefken, dat wull de tachentig op ehren krummen Puckel dricht, quittengeel in’t Gesicht, awer mit lustige Ogen.

Se harr sick jüst in ehren grönstreken Ammer Water ut’n Sood holt un slarr nu op ehr holten Tüffeln öwer de lütten Koppsteen hen de Lanksied vun’t Hus rünner. Bi Mudder Tramp ehr Finstern schüttel se wedder mit’n Kopp. Nabersch Tramp weer eers Wiehnachen introcken un harr to de Fier, dat allens prat un in de Rull weer, witte Gardin’n opsteken. Dat weur awer wat Ungeheures in de Masch: witte Gardin’n! So, as wenn en Bur mit’n Zylinner to’n Plögen trecken däh. Dat wär Mudder Krutsch in all de dottig Johren nich vörkamen. Un dorum schüttel se mit’n Kopp. Un dorüm sett se den Ammer ook all bi Trampsch ehr grön anstreken Döör dohl, klink se apen un steek ehr spitze Näs dör den Spalt: „N‘ Dag, Nobersch Tramp. Un Pros‘ Neejohr ook!“ „Pros‘ Neejohr!“ geew Mudder Tramp torüch, streek ehre Kökenschört gau en beten trecht un dreih ehr fründliches rodes Appelgesicht den geelen Besöök to. „Warm as in’t Vörjohr“, fung Ol Krutsch wedder an. „Knapp dat een intobööten brukt.“ „Is’t ok“, stimm de Nabersch ehr to. „Na, dat dicke Enn kümmt sachen noch nach. Wiehnachen in’t Gröön, Ostern in’t Sneen, as de Buern seggen doht.“ – „Kann licht angahn.“ – „Denn ward dat Törf kossen. Un denn giww’t Rook in de Döns.“ Ol Krutsch wull grod ehren Trump von wegen de witten Gardin’n utspeelen, – dor güng dat slapp – slapp – achter ehr, un Bur Koorn siene scheefbeenige Bulldogg harr den dicken Kopp in ehren Waterammer steeken. „Verdreihtes Deert!“ schree Mudder Krutsch op un knall in de Raasch de Döör vör ehr egen Näs to. – „Grad so versopen as de Herr!“ Un dormit reet se den Ammer hog un geet den groten Köter, de den Stummelsteert achterut utbüxen däh, dat Soodwater achterna.

Und denn klappern de holten Tüffel noch eenmol hen und her, bit de frische Ammer vull Water endlich op de Lehmdeel vun ehr Köök stünn.

Se let sick op’n Hucker vör de Mursteenherd dohl un stöker mit de Fürtang mank de Törfstücken un puß aff un to mol en beten dormank. Un dorbi kreeg se jümmer dat Simmeliern. En Köter op’n Neejohrsmorgen? I! Dat harr ja Mannsbesöök vör`n Dag to bedüden! Dat kunn ja woll rein nich angahn. Stine – wat ehr Swesterkind weer – wull ja kamen, as se dat jümmer to Neejohr dahn harr, wenn ehr Deenst dat toleet. Awer Stine un Mannslüd! De harr dat mit’n Mul, as de Katteker mi’n Steert. Dor wagen se sick gar nich ehrs ran. Dat wüß se wull.

Un denn müß se wedder an de verdreihten Jungs un ehre scheunen Appelkooken denken. Fiefmol weern de Slüngels Silversterabend an ehr Döör west mit jümmern ohlen Bettelvers:

Rumerumeroten,

Gew mi’n Appelkooken,

Lat mi nich to lang stahn,

Denn ick mutt noch wieder gahn.

Hau de Katt den Steert aff!

Hau em nich to kott aff!

Lat en lütten Stummel an,

Dat he wedder wassen kann.

Un jedesmal harr se dat nich sien laten kunnt. Un an de twintig Appelkooken weern na den Silversterspöök mit de swatten Gesichter un affgesetten Vadderhood rümwannert. Un jedesmal harr se ehr swattbunte Minka, de Abenkatt, achterher op’n Schoot nahm’n un ehr vun‘ Kopp bit na’t Enn vun ehren langen Steert langsam öwerstraken. „Üm twee wull se kamen. Ick will de Koken man warm stelln.“ Se bör de geel un rode Steentügschöttel vun’t Schapp, güng dormit in de Dönß un sett se baben op den Bilegger, den se vun de Köök ut düchdig anbött harr. De Katt keem ehr na. Un as de Oolsch sick an’t Finster op den Olenlänner Lehnstohl dohllät, sprüng se op ehren Schoot un keek verlewt na den warmen Aben un snurr. Mudder Krutsch slöög ehr Gesangbook op, dat eenzige Book, wat in de Rökerkat to Hus weer, un keek dor affwesselnd rin un denn mit ehr füerroden Geranien tohop ut‘ Finster öwer de widen grönen Wischen na de Niendörper lütte Kark. Un twüschen Lesen un Kiken nick se denn in. Un de olen eken Balken lank de Deek höllen ehre sekern Arms öwer Aben, Oolsch un Katt, dat nüms den Freden nich stör’n schull.

Dor güng de Döör. Un as Ol-Krutsch in de Höög föhr, stünnen Stine un Hannes beid all vör ehr un lachen un reepen Prost Neejohr! un harrn beid all en warmen Appelkoken vun Mudder Krutsch ehre in de Hann.

„De verdreite Köter!“ reep se un keek Hannes Baller dorbi vun ünn’n bet baben an, as wenn em de Ewerstaken ut’e Hann öwer Boord in de Elw rutscht weur. Un denn keem de Oolsch to Wöör un vertell de Geschicht vun den Woterammer, un Hannes Baller kreeg sinen Ewerstaken glücklich werrer bi’n Wickel un lach sin deepes Laches, dat as Elwwellen op un aff güng. Stine krüsel de witten Bülken dortwüschen. Un Ol-Krutsch lach toletzt ok, man en beten heesch, as Mövenkreihn, vun wegen den ewigen Rook. „Un ick harr mi’t doch würklich denken kunnt. Un nick hier so in. Un mutt mi in‘ Slap …“ Un denn füng se an mit Ketel un Schötteln un Tassen un Töllers un Lepels to klappern, bit allens op den runnen Disch in de Dönß prat stünn. Un Line droff keen’n Hand dorbi helpen. „Noch sünd wi nich olt“, sä se un lach un keek Hannes un Stine so vun ünnen rop mit ehr blanken brunen Ogen an – „eenuntachentig is ümgekehrt achtein. Dat bün’ck ok mal west un weet dat noch heel genau!“ – Na’n Kaffeedisch wis se jün de Rökerdeel, wone’m de egenstoppten Wüß vun’t ganze Dörp, de Schinken un Specksiden, jedereen ehr Visitenkoort in’t Knooplock, tofreden neweneenanner hangen dähn. Un Stine föhl mit Grusen de dicken Teertappens an, de vun de Herdkapp blank un swatt un fett dohlwussen. Un Hannes Baller vertell vun Finkwarer un vun den groten Storm, de ok twee ut sin eegen Familje in dat natte Graff trocken harr. Un dat se ehr Hochtid to Ostern un ganz in Stillen man affhöllen wullen. Un dat ole Buerhus mit de holten Peerköpp öwern Gebel, dat sid den dullen dottigjöhrigen Krieg fast op den sülwen Placken stünn, heur vun Floot un vun Not un vun Hen un vun Her op’e Elw un de See un duk sick noch faster in sick sülm tosam’n. Un Ol-Krutsch keek na de Döör, as künn dor Gott weet watt noch rin kam’n. Un dat keem’t ok: Un dat weer Bur Koorn. He harr sin Bulldogg an de kotte Lien un stell sick breed in den Dööringang, un een kunn bi dat Schattenbild licht en grote Aehnlichkeit twüschen Herrn un Hund gewohr warrn: kott, breed un dickköppig. „Un wenn Se sick noch eenmol ünnersteit, minen Hund mit Waterammers natosmiten“, pulter he los – „denn Kann Se ehren Kram tohopenpacken!“ …. un grad wull he ehr de Künnigung vor de Fööt smiten, as he dat teinmol dohn harr, dunn kreeg he Hannes Baller in Sicht, den noch de Eernst vun dat Schippervertellen ut de Ogen keek.

Dor reet he gau sine Bulldogg rüm un güng mit kotte, hatte Schreed na sinen Hoff röber.

De Oolsch lach still vör sick hen. „Lütte Pütt kokt licht öber“, sä se. – „Un de Silversterbowl is gistern ok wull nich swach we’n. Künnigen kann he mi ja. Dat’s sin Sak. Oewer dat Uttrecken, dat’s
m i n Sak. Un dat do’ck all min Daag nich.“

Un dormit lang se en Mat vull Water ut den bösortigen Soodammer un geet dat in den Kopperketel, de op den isernen Dreefoot stünn, Teewater to koken.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.36/A Sonnabend, 22.01.1910

Künnigt: –

Vadder Krus weer sin Olendeel op’n Kraienkamp künnigt worrn. Alltohop mussen se uttrecken, dat ganze Hus, un dat Naborhus to. De beiden ol’n Hüs schullen affbroken un en nees, „mit allem Komfort der Neuzeit ausgestattet“, an jem ehr Städ opbut warrn.

Nu steken de beiden olen Kameraden ehr Zippelmützen noch faster as sünst tosamen un vertellen sick vun de olen Tiden.

Un Vadder Krus däh’t jüst ok.

He stünn an de opene Husdör. Un de em tohören müß, weer de ol Broddräger Tellschopp. Twüschen de beiden stünn de Sünndagmorgenkokenkorw, un Mudder Krus grabbel dorin rüm. Ol-Krus schimp. Awer he wohr ok bi’t Schimpen sine Gemütlichkeit. Eers, as de Künnigung ankamen weer, harr he gornicks seggt un blot mit grote Ogen langsam mank all sin See-Inventarium dör de Stuw lank keeken. Un de Seedüwels harrn em wedder ankeeken. Un he un se jümmer truriger. Un denn harr de sidene Klunker op den Olen sin Pudelmüt anfung’n hen un her to wackeln. Un ‚t lät so, as wackeln de Seehasen un Seedüwels mit jem ehr Dickköpp ok jümmer hen un her: Uttrecken? Dat kunn je woll rein nich angahn! – Nu schimp de Ol: „Badezimmern? Wat schall sunn Tüg? Ick hol dat mit min seligen Vadder, de de Welt rundüm vun Hongkong bet Frisco sehn harr. Un de pleg to seggen: De Minsch is keen Pogg, sünst harr de lewe Herrgott em ok Swemmhüt an de Achterbeen wassen laten. De Dreck treckt in’t Hemp – säg ‚e – un alle ach‘ Daag war’d wuschen un en reines antrocken. Un dat’s nog. Un dorbi verköhlt een sick nich. – Wat seggt h e darto, Tellschopp?“ Tellschopp schöw sine Bäckermütz – he weer ok gelernten Bäcker un bill sick en groten Stebel dorop in! – he schöw sine Bäckermütz nach achtern un schür sick den grisen Kopp un nick blot. Dat kunn de Ol sick utleggen as he wull. Sine Gedanken weer’n bi sinen Kokenkorw, in den Mudder Krus noch jümmer rümsök. Se snack dorbi vun den Blankneser Besöök, de sick wedder anmeld’t harr un tell de Tweepennstücken op ehren Töller jümmer nochmoal dör: „Jeden Sünndag lütter; dat versleit meist rein gornicks mehr!“ Dor lang de Ol ok in den Korw dohl, legg en groten swatten Othello op Mudder ehren Töpller un grien ehr an un sä: „Du mags‘ em jo so geern.“ De ol Fru däh rein genierlich un füng vun ehren öllsten Enkel Olof to vertellen an, de en bannigen Kokenfreter weer un for dem se de Fifpennstücken gornich bargen kunn.

Dat bröch nu Bäcker Tellschopp op s i n e n Oellsten, sinen Tedje, de in Reinbek Barbier lehren däh! He sett en poormol an, denn he harr as de ol Moses in Aegypten en swore Tung, weer awer sünst as ol Moses ok sehr redselig – un puller los: „U-un m-min Tedje hett ehgistern en Baron rasieren müßt, en richdigen Baron, a-as he min Fru schrewen hett -“

Hein Krus, de gistern sinen „Langen Hinnik“ vun‘ Tollenspieker trüchbrocht harr, güng grod de Deel lank an de Döör vorbi. He harr allerhand vun Lassalle un Bebel lest un in sinen verdröömten Kopp mankenanner swemmen un arger sick öber den dummen Snack vun dat Rasieren vun den Herrn Baron, hög sick dorüm na de Döör rut un meen: Wenn dat en richdigen Baron west weer, un Tedje em nich sneden harr, denn würr he nahsten seker en Orden kriegen; dat künn gornich fehl gahn. „N-nee, sneden hett he em n-nich!“ gew de Ol iwrig torüch un trenn sine Ogen vun den Kokenkorw un wull Hein grot ankiken. Awer de weer all wedder weg. Dor schür he sick wedder den Kopp. Sid he an 3.Juli 1906 den Groten Michel an hellichten Dag vör sin eegen Ogen harr affbrenn‘ un dohlsacken sehn – sine lütte Stuwenklock, as he em jümmer nennt harr – – sid de Tid glöw Bäcker Tellschopp an allens.

Warüm schull dat mit den Orden nich angahn? Un as Hein, de kotte Pop hell in‘ Gang, ut de Köök wedder retour keem – Mudder Krus weer mit den Kokenkrom to Rand kam’n un tell em grod dat Wekengeld in de Hand – wull he em dorümwegen nochmol ansnacken: „W-watt – -“ Awer Hein kemm em all vörut: „Na, Tellschopp, den Orden ward de Jung düssen Sünndag je wull noch nich mitbringen könen, awer wat anners villicht: De Angstbüx for Muddern tom utwaschen!!“ – Un dorbi lach he ludhals un sprüng in de Dönß aff.

„De Slüngel!“ sä sin Mudder -, „he is de letzte Tid rein anners worrn.“ Un denn füng se gau vun Anne, den Olen sin tweete Dochter, to klöhnen an. Un se harr dat Richdige drapen.

Anne weer dat Sorgenkind. Se weer veel krank west un harr so wat Fines, Verdröömtes nabehol’n. Un nu keem se in de Johren. Negentein weer se worrn, witt un still vun Gesicht, un week un rund vun Lif. Se güng mit halftoe Ogen ümher, dat ehr egen Mudder nich wüß, wat for helles Füer dorachter verslaten weer. De Ol wüß dat ehrer. He harr sunn godes Johr jüst vor lütt Anne ehr Geburt en lütten Swenkel affsid makt, sick achterher awer wunnerbor mollig föhlt, as sin true Tille em wedder in Gnaden opnahmen harr. Sid de Tid weer sin Lew fast blewen. Awer Tille ehr Regiment weer ok wat faster worden.

Se harr em sogar dat Oberkommando öber sinen Rumbuddel affnahmen un höll den Porppen hellschen fast op.

„Wat dor man keen L-Lewschaft’n achter steken!“ – meen he dorüm ok -. „M-Min Dochter…“ Mudder Krus fat na de Döör un wull Sluß maken. Man de Korw stünn ehr in‘ Weg un de Ol snack wider: „S-Se het so w-wat Fines an sick. So, so ganz in Still’n het se dat. O – o, i-ck heww en fines Geföhl, Fru Krus; s-sünst künn ick ehr jo man mol frogen. I-ick bün doch ehr V-Vadder. I-ick heww je ok mannigmol all sunn l-lüttjen A-Anlop nahm’n; a-awer, wenn se mi denn s-so ankickt – se kann hellschen hell kiken, Fru Krus! – so denn ….“ „Reden Se nich!“ meent Mudder Krus dormank un wull wedder de Döör totrecken. Awer wedder stünn de Korw ehr in‘ Weg. Eegentlich awer interesseer de Sak ehr bannig. Se harr en behöllern Kopp un vor Johr un Dag in mannig Lewschaften rinkeeken. Un düttmol harr dat noch sinen besünnern Hoken.

„Süh“, füng de Ol wedder an un vergeet rein dat Stahmern dorbi, „Lew is so wat zartes, finer as Spinnweben. Wenn een dor so mit de ruge Fust ringrippt, bliwwt nicks dorvun na. Dat mutt en Fruenhand we’n –“ Mudder Krus lang mit beide Hann na dat Henk vun den Kokenkorw un schöw em ut de Döör. „N-nicks for ungood, Fru Krus“, – Bäcker Tellschopp harr sick grod so gau wedder op sinen Korw besunnen, as se – „i-ick meen blot w-wegen m-min swore T-T-Tung man blot“… Un denn ruck he mit den gewohnten Swung den Korw op’e Nack un trappel treppdohl.

Mudder Krus keek em öwer dat Gelänner no, un dat weer’n en poor ganz junge Ogen, de ehr mit’nmol in‘ Kopp steken. Dat weer’n de Ogen vun de Lasbeker Buerdeern, de dat nich licht hadd harr, ehr Slapkammerfinster reintohol’n.

„Mark’s Müs?“ – sä se lisen bi sick sülfst. Vor en poor Dag harr se in Hein sine Schuwlad en Breefbogen funn, ganz vullschrewen mit datsülwige Woord: Anna, Anne, Annicken, Antje, Anke; un dormank en barg Monogramme A T, H A, A K un so wider.

Mudder Krus güng to ehr Dör torüch. Un in düssen Ogenblick keem ehr Tellschopp, de ol grise Korwsleper, as en grote lurige Krüzspinn vor, de en langen sekern Foden vun sinen dumpigen Brodkeller na se ehre moje lütt Dönz ropspinnen wull.

„Donn will ick em affsniden“, – sä se halflud – „un good, wat wi ümtrecken doht.“

In‘ Grunn harr se wider gornicks gegen de lütt Deern. Awer se höll se för „meschucken“, as se sick utdrück. Un den Vadder dorto. Se wull awer foorts mol de Angel utsmiten un de Boors to Besinnung bring’n. Bi sunnen Drömer, as Hein weer, kunn man dat all nich weeten.

Se güng forsch in de Stuw rin. Hein sät grod öwer’n Elwkort mit de Köhlbrandregulierung. De Ol sät in de Sofaeck un fuchel mit en Fedder in sin Piep rüm.

„Hest dat all vun Tellschopp sin Anne hört?“ frog se ehren Mann ludhals, wil he all en beten hatthörig weer.

„Wat?“ reep de Söhn dor un düker foorts ut dat Möhlenfleet op, wo he eben mit sinen Finger langtoseil’n weer.

Sin Mudder dreih sick kott üm: „Ick snack mit Vadder!“ un wenn‘ sick den Ol’n wedder to un plinker mit de Ogen un reep so ludhals as vorher: „Se schall sick verlowt hebben!“ –

„Dat is nich wohr!“ – Hein Krus weer opsprung’n. „Keen het dat seggt?“ – „Uem ollens in de Welt“ – Mudder Krus legg den Kopp in‘ Nacken un stemm de runnen Arms in de Siden – „nu segg mi doch blot mol, min lütte Jung, wat gellt d i dat an?“

Hein Krus stünn in düssen Moment eegentlich op de Reimersbrüch. Un dat weer Klock twolben in de Silvesternacht. Un bi em stünn en slanke lütt Deern mit en stilles, wittes Gesicht, dat Koppdok fast üm dat blonne Hoor bunnen. Un ut dat Duster öwerall dohl klungen de Klocken. Un ut dat Water öwerall rop tuten de Fleiten. Un irgendwo, wid achter Muer un Hüs, rumoren de Minschen. Un ünner de Brüch dat Woter in’t Fleet, dat hüpp un danz, un dusend Lichters de hüppen un danzen mit. .. Scheun weer’t! All de Johren weer’t Hein den Drömer sin Fierstünn west. Awer nu? – Nicks weer’t gegen Anne ehr Ogen, as se stünn un so still to em opkeek.

Un denn harr’t to Snibbeln anfungen. Un he, de Ries, harr se mit ünner sinen Woterdichten nahmen. Denn he harr eegentlich to Klas Bas in sine Kombüs op de Anne Marik wullt un weer sick den Regen all vermoden west. Un so harr he ehr seker na’n Rödingsmark henstüert. Denn s e harr eegentlich na ehr rike Tante Emma henwullt. Un de Korridor weer deep un jümmer dree Minuten lank duster weßt. Un denn weer he, alle Seils sett, in dat Minschengebrus torüchstüert. Un toletz weern se dree Mann tohop merren öbern Tüghusmark krüzt, fast verstaut, awern en beten scheef na Lee röber, un harrn dat wunnerscheune Leed sungen:

Anna, zu dir ist mein liebster Gang,

bester Gang, schönster Gang!

Wenn ich nicht komme, denn bün ich krank,

bün ich krank, bün ich krank! …

.. Un nu stünn sin Mudder vör em un wull em as „lütte Jung“ anpeilen? Allens keem in em tohööcht. Awer dat güng em as sinen Vadder. He sä nicks, greep na sine Mütz un güng ut de Döör.

Man he schull nich wid kom’n, as de Scheep bi Nordwest, wenn se na Cuxhaben trüch bidreihn mööt. De Nordwest awer weer de Blankneser Besöök.

„Gott sie Dank!“ süfz de ol Mudder, as ehr Hein wedder binn’n weer. „Grad sunn Kopp as de Ol!“ Un denn harr se alle Hann vull to dohn un keen Tid mehr natodenken.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.62/A Montag, 07.02.1910

Sunn Börgerschaftswohl as düttmal kriegt wi wull alle Tid nich wedder. Nich blot, dat Half Hamborg koppstünn un de ehrsamen Husfruen öbereen keemen, en Vereen gegen dat Wählen öberhaupt to grünnen, wil se dat ewige Alleentohussitten satt harrn; – nee, de ganze Natur mak mit.

De Alster, de sid dat Opdüken vun de „Regulierung“ all en dicken Kopp harr, verfeert öwer de ungliken Manieren vun ehr linke un rechde Sid buten Dor stahn, öwerspöl de Wischen un leep den Dischermeister Klopp bi’n Alsterkrog in sine Warkstäd, dat he sick dree Dag lank as en Schippstimmerman vörkeem.

Dorto lang de Düwel in dat Höllenfüer, greep en grotes gleuniges Kahlenstück dor herut un smeet dat na de Eer rünner, Richdung Hamborg. Man he dröp vorbi, as dat geweunlich is, wenn een zielen deit, un bröch wider nicks tostann‘, as dat de goden Hamborger för’n Ogenblick de Näs in de Luff steken un vun Kometen snacken dähn. Un de Astronomen döpen em tom Schabernack den „Johannesburger“. Un de Wahlredner jüst wüssen em in ehr Agitatschonsreden wunnerscheun un effektvull antobringen. Un männig Kandidat keem sick sülben as en Komet vör, un sin Wählers weern de 9 000 000 km lange Steert achter em, de em jümmers gornich lang genog warden kunn.

Dütt arger den Düwel denn doch bannig. Un wil sin Grotmoder all en beten hatthorig weer, humpel he na Fru Holle rüm un steut mit sinen Peerfoot achterut un schimp sick de greune Gall vun de Lebber, dat de gode Fru Holle letz‘ sülben rein in de Rage keem. Se föhr ut ehr Bett rut un schüttel de Feddern dohl, as wull se all de sünnigen Stritmakers dor ünn‘ in witte Unschuldskittels steken as Engels. Un je duller de Wahlschlacht wurr, üm so duller wurr ok dat Sneedriwen. Un ehr Oehm Acolus blas sick de Backen heet un mak den Wind darto.

Man ok dat weer verkehrt. 1500 Lüd kregen wat to dohn, de sünst krumm legen harrn, un de Flegenweertschaften un Kellertröög kunn’n awends en nees Fatt ansteken.

Bi Eier-Kohrs, wat awer nu keen Flegenweertschaft we’n schall, weer keen Stohl to hebben. Un keen en scharpen Agitator för den Fortschritt söcht harr, de harr Utwahl nog hadd. Un wenn Wöör dat moken dähn, denn harrn wi alltohop hüt Stüer- un Tollfreeheit un Eten un Drinken vun Staats wegen ümsünst un in’t Oller en egen lütt Hus mit’n Goren vöörn un achtern. Un Elias un all de Propheten ut dat Ole Testament weern nicks gegen de neemodschen in Smeerstebeln un Schippermütz, un dat Himmelrik keem näger.

Hannes Baller, Klas Bas un Hein Krus harrn bi Eier-Kohrs en beten Ballast innahmen un stüern nu, Klas Bas in de Mitt un de beiden annern langsid, op den Lüchtorm rum dat Wahllokal to. Bi den Olen Römer – dat is all lang her un op’n Hamborger Barg stünn noch dat Ekholt – het dat dunntomal dree Lüd gewen, de so tosamen güng -, dat Triumvirat, as dat nöhmt wurr; un de Dod güng as Veerte achter jem. Un markwürdig: Achter unse dree Schipper güng ok en veerte Gestalt in de span’sche Senatordracht, so grot as de Bismarck op’n Elwbarg, awer mit Cylinner un Langschäftige. Un dat weer dat Schicksal vun Hamborg. So harr Hein Krus dat dreumt. Un so müß‘ dat we’n. Un jedereen Wähler harr sunn Nalöper achter sick, blot he droff sick nich ümkiken. Denn güng em dat as ol Lott sin Wif op’e Flucht ut Sodom un Gomorrha. Un all de Figuren süngen datsülbige Leed in densülbigen Takt, dat dat as en dumpes Brusen öwer de eene Hälfte vun uns lew Hamborg klüng:

Un so wahnt he noch jümmer in de

Lammer-Lammerstrat,

Lammer-Lammerstrat.

He kann wählen, wen he will.

He kann wählen, wen he will.

Swig man jümmer, jümmer still!

Klas Bas let sick nich vun vöörn, nich vun achtern irritieren, un stür in de Wahldör rin un wull foorts in den Grund vun de Wahlurne Anker smiten. Awer dor sät he all vörher op’n Sand. Se harrn em twee Kuverts in de Hann drückt un snacken vun Gruppenmarke un Nummer un Hühn un Padühn. Dat wurr den Olen toveel. He steek sinen ehrlichen Stimmzettel wedder in sine ehrliche Boßttasch, dreih kott bi un seil an de Frünn vorbi ut’e Dör wedder rut. „Sunn Musfall“ – knurr he – „slimmer as de Slüskamer bi’n Kajen is!“

Hannes Baller un Hein Krus weern glücklich bit in dat Wahlklosett kamen, dat doch noch en beten groter weer, as de op ehr Ewers. Blot dat verdreihte Zettelinsteken! Man kunn sick dorbi doch nich in de Hann speen, as bi’t Seilreffen. Dat wull un wull nich uten annerklappen, dat dumme Kuvert!

As se buten üm de Eck bögen, Klas Bas töw all un smök wuchtig dorop los, keken sick de Triumvirn gegensidig nochmal eernsthaft an un denn ehre Taschenbökers.

„Du lewe Tid!“ – reep Hannes Baller mit’nmol, „ick kann min Verlowungskoort nich wedder finn! Schull ick…? Richdig, hier is min Stimmzettel!“ – Dat gew je nu en deftige Uzeree, un dat Schicksal vun Hamborg, dat noch in de Näch stünn, sprüng mit lange Schreed sidaff.

Hein Krus awer keem sick as en bannigen Bas vör. He klopp sinen Fründ op’e Schuller un meen: „Treust di man, Hannes. Op jeden Fall büst du for den gröttsten Fortschritt. Du büst de eenzige Hamborger, de en Froonsminsch all in de Börgerschaft rinhebben will! Un dorop wüllt wi eersmal anstöten!“

Willem de Steernkiker werr grod wahlrip worden un harr egentlich ok to’n Wählen wullt. Man he weer ünnerwegens haken blewen. Un an em harr de Düwel wenigstens sinen Höög hebben kunnt. Willem stünn nämlich all sunn lüttje halwe Stünn vor dat grote Finster vunde Redakschon op’n Goosmarkt un studeer de ingelsche Himmelskoort, wo de Krüzung op to sehn weer. „Also den 1. Mai“ – sä’e un reken sick de Dag ut, de he noch to lewen harr. Denn dat dor ganz wat Besunneres passiern müß, dat weer em klor. Un wat em anbedropen däh, so w e e r dor all allerhand Sunnerbores passiert. Un sin Chef harr em hüt middag düdlich utenanner sett, dat he sin Salär nich daför kreeg, alle meuglichen Parabeln un Hyperbeln op dat Löschblatt vun’t Hauptbook to smeern.

Man Willem weer nu mal kometisiert. Dor help nicks. He wüß awer likers, dat de Geduld vun sinen Chef noch langer weer as de langste Kometensteert sin kunn.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.90/A Mittwoch, 23.02.1910

De beiden olen Krus un ehr Hein vun’t Olendeel op’n Krayenkamp harrn all ümtrecken müßt. Knapp dat se mit jemmer Saken de steilen Treppen rünner weern, harrn de Arbeitslüd all de olen Dacktegels affreten, de en godes Jahrhunnert lank nüms as de Wind anrögt harr. Man de Uemtog weer en Geschäft worrn, wo noch en lüdden Groschen bi öwer blewen weer. Awer likes, ne! düsse Uemtog!

Allens stünn krüz un quer in de Stuw rüm. De nakten veer Wänn maken langwielige Gesichter, as wenn’t jem ganz puttegol wör, mit wat se in de nächsten Stünn Bekanntschaft to sluten harrn. De Stöhl steken öwereenanner, as wulln se en Ringkampf opföhrn. Un een harr ok richdig all en Vorderbeen braken un lehn trurig achter de Dör in de Eck. De Wäschekommod awer stünn breedbeenig dor as en olen ehrlichen Seemann mittschipps, wenn dat Schipp slingern deit: Ick rög mi nich.

Man de kittrahmige Wandspegel ut de rosenrunne Biedermeiertied, de ehr gegenöwer schräg gegen’t Sofa stünn, lach ehr driest int Gesicht rin, as en richdigen Ulenspegel un as wull he seggen: Kiek, wat du förn ol oltmodsches Stück Möbel büst! Dat much denn je nu de ehrliche Wäschekommod, de allens in sick wüß, wat se ehre Herrschaft direkt opt Harten to drägen pleg, ganz bannig argert hebben, weil se ok nich wüß, wo se den Ulenspegel vun Spegel w e d d e r drapen künn. Ehr rode Magonihut wurr noch roder. Un as dorüm Mudder Krus in de Stuw wackelt keem un bi de Schuwlad wull, let se ehren Arger an düsse unschullige Fru ut, beet de Tähn tosamen un höll de böberste Schuwlad fast, dat se sick nich rippen noch rögen däh.

Man de Spegel drew sine Ulenspegelee nu eers recht. Vun de Sied harr he sine ehrsame Madam all sin Lewdag noch nich bewunnern kunnt.

„Ne un den Dübel ok!“ reep de ol Fru un rich sick langsam tohögt un harr en magoniroden Kopp kregen. Dor keem Vadder Krus all den Korridor lankslarrt, in de een Hand en mächdigen Hamer, in de anner en Konservenbüchs mit Nagels binn.

„Na, Line“, sä he, „ne’m is min Pipenbrett?“ Un dorbi bör he sin Näs in End, as wenn he dat rüken wull.

In de Achterstuw, mit de Utsicht op de Altnaer Grenz röber un op en poor ole krummknastige Akazienbööm, de mank de Hüser stahn blewen weern, wull he sinen Olendeel wedder oprichten, wat noch heel un deel in Eierkisten verpackt up de hoge Kant stünn. Awer sin Pipenbrett, as dat Nödigste, un weil he sunn wunnerscheunen Platz tom Annageln dorför utfindig makt harr, schull den Anfang maken. Un dütt Pipenbrett nu leeg just in de böberste Schuwlod vun de ol egensinnig Kommod.

Na, nu stünn se denn ja bald beid, harrn jedereen en Daschendook üm de Schuwladengripers wickelt un trocken for dull un for blind, wildeß de verdreite Spegel sinen duwwelten Schabernack dreew.

Man oweh! Sin Pipenbrett müß de Ol hebben! He nehm also en Oort Anloop, sett dat eene Achterbeen recht kräftig torüch un – – – klingelingeling! – merren in de Ulenspegelee vun den vergnöglichen Wandspegel.

„Awer d a t !“ fohr de Oolsch op un keek ehren Mann an un dach an de söben Johr Unglück, de nu kamen müssen. „Och d e !“ knurr de Ool un dach, wat he all lang dacht harr, as de ol Spegel noch opn Krayenkamp int Halfduster hungen harr: wat schulln se beiden olen Lüd mit sunn Apenkram!

Mit’nmal awer – se wüssen sülm nich, wo’t kamen, weer – keeken sick de Oolen beid an. Se dachen dor an, wat se in de Flitterweeken vor düssen sülwen Spegel stahn un sick affwesselnd küßt un strakt harrn.

Nu weer dat b e i d twei: de Jöög un de Spegel ok …

Ja – un denn dreih Mudder Krus sick foorts üm, un wil se de Uhl nich glik to Hand harr, knudel se en poor ole Tidungen tosamen un rak dat tweie Spegelglas an de Kant.

Un de Ol nehm wedder en Anlop, woto he je nu Platz nog harr. Awer’t däh gor nich nödig. De Kommod harr ehre Revanche mit ansehn un gew ruhig dat Pipenbrett her, um dat ehr dat öwerall nich to dohn west weer.

Ol Krus nehm sinen Schatz ünnern Arm un schüwwel dormit tum Grundsteenleggen na de Achterstuw.

Hier klamüster he sick den Platz noch mol ganz genau ut, sett den dreetölligen Nagel an un baller dorop los. Dat klung all so verdächtig, as wenn de Mur knapp en halben Steen harr: bumm, bumm, bumm – boots! weer de Nagel pil dör de Wand dör. Un binah in densülwen Moment güng de Husdöör un en junge Fru keem lud dor herin to spektakeln: „Un wat dat bedüden schull. Un sunne Naberschaft harrn se nüms noch nich hatt. Un keen dat nu wedder heelmaken schull. Un’t weer öwerall nich wedder heel to maken. Och Gott, un glik künn ehr Tedje, ehr Mann, na Hus kom’n. He weer man bloß eben na’n Fischmarkt rünner. Un wenn d e dat gewohr wörr, dat wörr en scheune Sak noch affgewen.“ Un so stünn de Fru mit dat smalle Gesicht, dorbi dat Mulwark as sunn Pepermöhl jümmer opp un aff güng, in de half apene Dör un ehr dree lüdden Krappen vun Görn weern ok all mit hentokam’n un torken achter se ehr Mudder ehr Kökenschört rut op de neen ol’n Nawern. – „Man, wat is den los?“ – frog Ol-Krus dormank un holl sin Mudder, de all ganz sakermentsch warrn wull, achtern an’t Rocktüg fast. He bröch den lewigen Besöök ganz richdig mit den dörschaten dreetolligen Nagel to sin Pipenbrett in Verbinnung. „Na – un nu seggen se mal, lewe Fru, w a t is denn nu üm allens in’e Welt dorbi tweigahn?“ – „Och, un se fragen noch. Un min Tedje – och Gott nee! He is gar so licht upbröcht! Och – un he het dat man sülm allens doran trechtsneden bet an de letzte Rah! -Un’t stimm rein allens …“ „Och so!“ fohr de Ol nu dormank – „’n Seilschipp is’t west! Mein Gott, lütje Fru, dat kunn Se je man glik seggen! Wenn’t wider nicks is, denn …“ Un dormit let he sin ol Mudder los, de he jümmer noch achtern tofat hadd harr, denn he kenmn ehr! – un schöw de Fru Kappeln, denn as d e stell se sick nu den ok vör, na sine Eierkisten mit dat Olendeelinventar hento. Fru Kappeln weer rein as utschutert. Grad so iwrig as se schimpt herr, füng se nu an sick to verschulligen.

„Un dat dat ok jüst up de dösige Kommod stahn muß. Un dat de ol dösige Nagel ok dor grod dorkam’n muß. Ne, ‚t is to dösig!

Un de Glaskasten is natürlich eers recht in Dutten!“

Dorbi awer güng ehr Ogen vun een Möbelstück to’t anner un ünnersöken dat vun ünnen na baben dör un dör, wobi se to den Sluß keem, dat s e ehre Saken – Gott si Dank – noch jüst so goot weer, obschonst se se vun ehr Grotöllern arwt harr.

„Ne, wat ward min Tedje sick frei’n to sunne fründliche Nabarschapp. Un he is as Vullmatros dree Johr op den „Ersatz Waldersee“ föhrt un so wider. Un de beiden Ol-Krusen harrn ehre lewe Mög, de Päpermöhl un ehr’n Anhang wedder rut to komplementiern.

Man mit Tedje harr dat noch öwerall gode Tid hadd.

Op’n Fischmarkt harr he sick twors nich lang upholn. Denn d e Sak verstünn he. Un de Fischwiwer verstünnen em ok. Un sin Klappnett harr he for’n poor Groschen bald heel nipp vull Schulln „all springlabendig!“

Man de Nahusweg, dat weer de Casus belli! Un’t güng, as dat jümmer güng. Klocken twee an‘ Namiddag weer he noch ünnerwegens. Un as he bi Mohrpeter in de Kielerstrat rinndammel, harr he all keenen Penn mehr in de Taschen un sin Schulln keene Luft mehr achter de Kiemen.

Boots! smeet he dat Klappnett op’n Schenkdisch: „Dottig Penn to’n ersten!“

Nu höll he sülm Fischaukschon aff.

Man nüms quäl sick dor üm.

Boots! wedder quutsch de Fischbüdel op de beernatte Schenk rop: „Tein Penn to’n tweeten!“

„Hier!“ – reep dor een ut’e ?? rut, de awer keen Hamborger Jung weer, un wull em de Groschen henlangn.

Man dor güng de Döör wid op un Fru Kappeln, en Dok fast üm‘ Kopp bunn‘, feg rin un grod op ehren lewen Tedje los, dat gau dat Nett, dat he den Groschenkerl all tolangen wull, – torüch trock.

„Sühsa!“ – sä se – un ehr Stimm fleit duller as de Siren‘ op’n „Ersatz Waldersee“ all de dree Johrn, de Tedje daropp Wache stahn harr. Dat güng em dör un dör.

He smet dat Nett – swapp – öber de Schuller un let sick vun sine lütte Fru – hest du nich sehn – ut’e Döör föhrn. Dat heet,
b i n a h. Denn eenen Schritt vörher besunn he sick, wil he sinen Namen un en asigen Oekelnamen dorachter ropen hört harr. Bats! – let he sick vör den Ingang platt mit de veer Bokstaben op de dreckfötigen Fliesen dahlsacken. Un wat sin Fru ok schimpen un riten much; he blew dor egensinnig besitten. Dor schäl sick mitnmol en brede Gestalt ut de achterste Eck un den stiwsten Pipendamp rut un keem op em to un dat wör Klas Bas. He fat em ünner de Arms, as wenn he em opriten wull, bör em awer blots en lütt Stück in‘ Enn‘ un steut em denn op’n Fotbaden – boots! – wedder dahl, dat he, as en Gummipopp ganz vun alleen wedder op un achter sin Fru her ut de Husdöör rutsprung. De ganze Gaststuw weer e e n Lachen. Klas Bas dreih sick üm: He weer sünst grad nich för de Reakschon, sä he. Awer in düssen Fall wör se en hel godes Mittel.

Un dorin stimm’n em de annern mit bi.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.108/A Sonnabend, 05.03.1910

Ol Bäcker Tellschopp harr sin Dochter Anne nu doch in puncto Lewschaften in de Engde drewen; un dat weer s o kamen: Achter jem ehr’n Kellerladen in de Mohlenstrat harrn se noch sunn lütt Flag vun Goren, en runnes Beet in de Mitt un en smallen Stieg rund dor üm rüm. Dat weer allns. Man in de Mitt vun dat Beet kringel sick en Maiboom tohögt, dat he man mit sin baberste Telgen en beten vun den Sünnschien infung, de nich ganz up den Grund dahl langn kunn. Düsse lütt Maiboom stünn to de Tellschopps in enge Verbinnung. He wör meist en Stück vun de Famili sülfst worrn as de blaue Kaffeekann un de regengrise grote Brotkorf. Solang de Kinner lütt weern, weer he de Rutenboom west. Mudder Tille harr blos ut’n Finster to wisen brukt, un de Unort weer orig un de Larm weer still west.

Un as se en beten grötter weern, harr Johr för Johr dat Fröhjohr dorbinn‘ seten un lustig mit de gel-grönen Kättgen speelt. Un Johr för Johr weer’t jümm ehr Pingstbusch west, un een de duern däh. Un as Tedje, de Oellste, de nu in Reinbek de Barons rasiern däh, grot nog west weer, dunn harr he en Spreihnkasten zimmert, akerat so, as dat in den Tierschutzkalenner uptekent west weer, un em baben in den lütten Pingstboom rinnhungn. De harr nu för Gewalt den Nacken stif hol’n wullt. Man he weer noch to slankerig. Un wat ok dat ganze lütt Bäckergörnkrepptüg an’t Kellerfinster leeg un jümmer na baben keek, bit jem de Nacken o k weh däh – dor let sick keen Spreih up de scheune, glattsneden Heckstangn rünner. Sülfst keen Spatzenvadder nich. Se harrn wull alltohop keen Lust to’t Schaukeln un Karrusselföhrn, dat denn losgahn müßt harr.

Likes, de Kasten weer hangn blewen. Un sühst du wull: dütt Fröhjohr sät dor warraftig en Vagel op’e Stangn, un warraftig en Spreih un fleit, wat dat Tüg holen wull un slög mit de sprengelten Flünken. Un mit düsse Spreih up düssen lütten Maiboom harr Ol Tellschopp sine Anne in de Enge drewen. He stünn mit ehr in den Achtergoren un se schüttel em de Krümels ut’n Korf as se jümmer däh. De Märzmorgen weer so wunnerschön. De Boom sparr sin Käfigen apen. Un de Spreih sät wedder up’e Heckstangn un fleit.

„W – wat de ol lütt Vagel wull fleiten deit?“ frög de Ol. Anne schüttel ehrn Korf wider un sä gornicks. „I – ick löw meist, he fleit sine Brut; meenst nich ok, Deern?“ Anne wenn den Korf üm, legg em mit Papier ut un sä wedder nicks. Dor awer gew dat mit’nmol en grotes Getwitscher in den Boom. De Spreih slög sine Flünken för dull un fleit, dat em de Feddern stif vun de Kehl stünn. Un kik: baben in‘ Top swenkel sick en Spreihnwifken un keek na em rünner. „Lütt, Lütt, Lütt, Lütt – o bliw, o bliw!“ „Müggst du woll, müggst du woll!“

Dor keek Vadder Tellschopp sin Anne mit en langen Blick an, dat ehr dat Blot jach in dat witte Gesicht schöt, kreeg ehr sachen bi’n Kanthaken un trock ehr rünner in de Kök. Denn Trine harr jüst vörn in Laden to schappen. Un dat güng Anne as in dat Märken vun den Poggkönig un den isern Hinnik: de isern Riegels sprüngen vun ehren Harten un se bicht ehrn Vadder all’ns. Un’t weer got, dat Hein Krus dor nich bi weer. Denn de hellen Tranen leepen ehr öwer de Backen.

Dor keem Trine-Mudder in de Kökendör, höllschen ansteken: Un Wienkens harrn wedder man fif Rundstücken in Brodbüdel hadd. Un wat he denn nich bet soß tellen künn un so wider … Anne stünn – boots – all wedder buten un schüttel wedder den Korf ut, dat de Spatzen ganz verwunnert vun dat Stakett dohlkeeken, denn t w e e mol weern’s dat nich rein gewennt.

Un denn gung se gau an ehr Mudder vorbi den Olen na un drück em vun achtern de Hand. Mitnmal awer dreih se sick üm un stünn en keek stif an de Wand. Un’t weer ehr to Moot, as harr se en wunnerschönen bunten Vagel ut ehren Harten flegen laten. Un de flög jümmer wider. Un all de Lüd stünnen un wisen up em. Un se kunn em nich wedder infang’n. – Dor stamp se argerlich mit’n Foot up un beet sick up’e Lippen un weer för’n korten Ogenblick ganz Tille-Mudder ehre Dochter.

Hein Krus ballanzeer wil de Tid an Boord vun sinen „Langen Hinnik“ rüm un slög de Holtklappen to; denn he harr Hei laden vun Stade rop un weer sick Regen vermoden. Langsid leeg de „Stine Stur“, de op’e Veddel all Tegel löscht harr, un Hannes Baller keek halfweg ut’e Achterluk rut un smök sine Knasterpip. „Dat’s rein en Summerdag“ sä’e un legg sick noch en beten fuler torüch un schul na de Richt vun den Stadtdik röwer, ne’m he Stine bi Madam Habicht to Hus wüß.

Ja, wenn he würklich wat wußt harr! Denn wüß he, dat Stine bi’t Kantüffelschellen sät un en heel truriges Gesicht dorbi upsetten däh. Nich wegen de Kantüffeln, wenn se ok all bannig veel Ogen un fule Stellen harrn dähn; nee: se weer bi de Koortenleggersch west, un dat verdreihte ol Postür harr ehr en bannigen Schreck in de Gleeder jagt. Nich, dat se dor an glöwen däh! I bewohre! Awer dat weer doch gor to düdlich west: Hatten-As in de Mitt un links un rechts dovun Hatten-König un Kleber-Bur. Un veer Teinen in‘ Kris dorüm rüm. Un de Teinen harrn Water to bedüden. Un dat Hatten-As weer s e . Un ehr beiden besten Frünn‘ links un rechts vun ehr kregen wat mit dat Water to dohn. Se müssen sick för den nögsten Dag heel un deel man in acht nehmen. Awer – un dorbi harr de Kaartenleggersch sick den Näsendröppel affwüscht, dat de Watergefohr man nich gliks indröp – Stine schull sick jonich ängstigen. Krüzen-As leeg in de Nägt, un dat bedü Hülp to rechde Tid.

Un nu sät se bi dat Kantüffelschellen un harr rein keene Roh. Un knapp dat Madam Habicht ut’e Husdör rut weer, se wull, Gott si Dank, hüt morrn den Kinnergoren en gnädigen Besöök afstatten, dunn smeet Stine Bargmann sick dat Wulldok öwer un störm in de ümgekehrte Richt as Hannes Baller vun sinen goden Ewer na’n Stadtdik röwerschul, na’n Kajen rünner.

Hein Krus weer noch jümmer bi’t Klappentosmiten, as de Sleper „Herkules“ mit twee Oberlänners an de Troß in‘ Tollkanal rinstür: tut! Dat säg so lustig ut, un de Damp twuddel so vagnögt ut den Schußsteen, dat de Jollen un Ewers in‘ Bagen ümher för Hög rein dat Danzen kregen. Nu, dat weer je ok all’ns ganz goot west. Awer de Sünnschien un de Waterdanz müß je wull den Sleperföhrer de Ogen blend‘ hewwen. Bots – steut he den „Langen Hinnik“ gegen dat Achterdeck. Wupp! – scheut Hein Krus in de Högt un greep mit sin langen Arms ümher, as wenn he de blage Fröhjohrsluft gripen wull. Un – swupp! – leeg he öwer Boord in’t Elwwater vun den Tollkanal, dat awer dorüm sinen Danz in‘ geringsten nich upgew. Himmel! föhr Hannes ut de Achterluk! Rünner slünger dat Tauenn‘. Un denn reet he un reet! Un’t dur würklich en Tid, ehrer de ganze Hein Krus vun Topp to Töhn wedder an Land weer. „Sühso, min Jung!“ sä he, „nu hest d u mol dat Vagneugen hadd! Weeßt noch dat Spökspeelen Anno 1909?“ Un dorbi klopp he em up de natte Schuller, dat dat man so knallen däh un wull em na sin Achterluk rinlotsen. Mit’n mol heur he dor sinen Namen ropen. Un in densülwigen Ogenblick erkenn he Stine ehr Stimm.

Dor stünn se op’n Kajen an’t Gelänner as en Kluckheen, de Aantenküken ufsäten hett un jem nu öwer’t Water nich nakann – un reep un wünk mit en widdes Dok, dat so grot meist as en Badelaken lät: „Hannes! – Hannes!“ Man Hannes nöhm Hein Krus sine natte Jack, de he em jüst uttrocken harr, un swenk se hog in de Luft rüm un gröhl: „Stine! Stine!“ Un kunn sick dat gornich tosomenrimen. Un de annern Lüd nu eerst recht nich. Un weer dor’n Reporter to Steed west, harr he en wunnerscheunes „Eifersuchtsdrama“ darvun maken kunnt.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.130/A Freitag, 18.03.1910

Wenn een bi flauen Noord-Westenwind de Uenner-Elw dahlkrüzen deit, denn het he riklich Tid, natodenken. Un de „Lange Hinnik“ harr bet Glückstadt noch en netten Stremel na.

Hein Krus, de Schippermütz deep in de Ogen trocken, denn de Sünn leeg hell öwer dat blage Water un blenker, Hein Krus stünn an’t Stüer un keek öwer Deck verdwaß na den Klüverboom röwer, de sick knapp rögen däh. He simmlier. Denn he har e n S a k . Un mit düsse Sak wull he bet Glückstadt in’t Reine kamen. Jümmer awer, wat he meist sowit weer, weer de „Lange Hinnik“ ok sowit un müß wenn‘. Denn smeet de Schipper argerlich dat Stüertüg rüm, dat de Klüverboom to Sid sprüng un Hannis Speck, de nee Decksjung, mit dat Grotseil knapp nakamen kunn.

Dat slacker Hein Krus denn je ok jedesmol veel to lang hen un her. Un en poor Mol harr he all hellschen verdächtig sinen langen Arm in Bewegunk sett. Awer ‚t weur jümmer noch goot gahn un seggen däh de Schipper je nicks, greep wedder dat Stüer, keek wedder na’n Klüwerboom un simmelier wider. Un wil he nu affslut klor warven wull, mak he dat as de Kaspar op’e Reeperbahn: Boots, sät he sin Mudder op’n Klüverboom. „Worüm schall ick Anne Tellschopp nich to Fru nöhmen?“ frög he ehr. Un sin Mudder reet dat Mul apen un tell twintig Grünn her von Bleeksük, Fulheit, Dröömeree un Hognäsigkeit un so wider. Un denn sät de Düwel mitnmol – boots! – ok verdwaß op’n Klüverboom un hölp ehr denken, dat se den richdigen Grund jüst nich nöhmt harr: vun wegen Vadder Tellschopp sin Anne ut den grisen Brodkorw keen Utstüer ruthexen kunn. – Man denn köm sin Mudder wedder in Tog un tell an ehr tein Fingern e l b e n Swigerdöchters her, de ehr beter gefallen dähn, un snack sülfst den Düwel vun‘ Klüverboom rünner.

Un nu keem Hein Krus sülben un höll en Red, dat heet in‘ Stillen, dat sin Pip un Hannis Speck un de Klüverboom all dree tohop dor nicks vun gewohr warrn dähn:

Kik, Mudder, wenn du de Helgolänner Allee dohlgeist na de Lannungsbrücken to, denn warst du vun de Elw rein nix mehr gewohr. Vun wegen de scheune hoge Muer, de de Hamborgers nu je dorvör boot hewwen, dat de hogen Herrschaften bi’t Anleggen nich seekrank ward. Awer de Elw is likes dorachter. Een mutt blot en beten wider lank gahn un üm de Eck kiken. Denn kann een de Scheep op- un dohlkamen un in’t Duster de roden un greunen Lichters hen un wedder trecken sehn. Kik, Mudder, un grad so is dat mit Anne. Een mutt üm de Muer vun ehr Taghaftigkeit un Verswegenheit en beten üm de Eck rüm kiken. Ick heww’t dahn, Mudder, un mannigeen stur Schipp vull Freid un mannigeen lurig Schipp vull Wehdaag dorachter opkamen segen.

Dütt sä Hein Krus allens bi sick sülm. Un’t mak em en Barg Möög. Denn he kunn nich twee Stünn öwer Japan snacken as jenne Schoolmeister, de sin Lewdag noch keenen Foot op’n Seedamper sett hadd harr. As he nu awer wedder den Klüverboom in’t Oog kreeg, Junge, dor sät de Düwel dor wedder op un harr sine Mudder inööst un lach mit ehr tohopen em ut: Haha, min gode Hein! Du denkst je an heel wat anners, wenn du mit din verswegen Anneken alleen büst! Un dorto spitz he sin asig Mulwark, as wat dat Küssen bedüden schull un drew sinen Spijök öwer em. Dat wurr Hein denn doch to dull. Boots! sät he Anne, sin Mäken, sülm öwer den Klüverboom: Deern, nu verdeffendeer di!

Un se däh’t, keek eenmol mit ehr stillen Ogen rundüm. Un Mudder un Düwel weern öwer Boord.

„Anne“ – sä Hein Krus – „min Sak is klor. Di odder keen! Un an
d e Muer kann min Mudder sülben sick den Kopp inlopen!“

Un dorbi keek he deep in ehr Ogen rin, un harr se dicht vör sick un säch nich Grotseil, nich Klüverboom mehr.

Mit’nmol schreeg wat op. Un dat weur Hannis Speck: „Schipper! Schipper!“ Un to gliker Tid gung dat: tut-tu-tut! Dat Poppenspeel op’n Klüverboom kreeg en gaues Enn. Denn dorachter düker langsam dat swatte Lif vun en Kahlendamper op. Hein Krus reep sick de Ogen, greep an’t Stüer, reet in de Takelage un – Gott si Dank! – knapp an‘ Vorderstewen röwer schöw de ingelsche Koloß langsid vorbi.

„Schapskopp!“ gröhl eener vun’t Achterdeck rünner, „wullt di wull to’n Torpedodamper utbilden, wat?“

Hannis Speck stünn, as wenn em sünst wat passeert weur un keek den Steamer mit apen Mul na.

„Junge“, sä Hein Krus dor halflud, „nu harr min eegen Mudder mi bald in de Grund föhrt!“ Wobi Hannis Speck sick allerdings wenig denken kunn un em ankeek, as wenn he meen, sin Schipper weur unklok worden.

Mudder Krus sülm in Person awer harr heel wat anneres in düssen Ogenblick to dohn hadd.

Se weur mit Stine Bargmann in den hilligen un hiddeligen Moment en Wohnung to meden. Klas Bas güng wil de Tid op de Strat ünnen up un aff. He harr Mudder Krus dorto opkregen, Stine an’e Hand to gahn un assistier nu de beiden Fronslüd op ridderliche Oort un Wis.

He harr nu Tid nog dorto. Denn sine „Anne Marik“ harr he op Wrack an en Steenwarder Warft verköfft un wüß nu nich, wannerer un öwerall he wedder mit de Seefohrt anhaken wull. Sin Rheumatism sprök dor en gewichdig Woord mit. Un bi dat Hen- un Herspozeern op de Strat likes, denn dat güng hellschen stifbeenig un langsam.

Wildess güng dat op de drütte Etage in de Habenstrat bedüdend flotter her. Un dorför sorgen de beiden Fronslüd un de lüdde dicke Herr Husweert sülm.

He empfehl sine Wahnung so good he kunn. „Alles der Neuzeit entsprechend“, – sä he un wull wedder en Stuwendör uptrecken, behöll awer den Dörendrücker unglücklicherwis alleen in de Hand, denn he weer utreten.

„Schad nix, meine Damen“ – sä he awer forts. „Was gemacht werden muß, wird allens gemacht!“ Un dormit leep he in de Vorderstuw un plant sick vör dat Finster op un wis op de Elw rünner, vun de würklich en smallen Stripen to sehn weur. „Und sehn Sie, meine Damen, jeden Tag dies herrliche Panorama. Ich bin ein alter Hamburger, meine Damen. Zehn Jahre hab ich hier nicht gestanden, denn die Wohnung ist immer vermietet gewesen, immer, in einer Tour, nur dieses letzte halbe Jahr nicht. Denn, sehn Sie, wenn da immer wieder ein Baby dazu kommt… und das ist hier’n ruhiges Haus …“

Un wat dat nu to de Illustratschon vun de Roh odder tofällig odder ut Niglichkeit wör, den lüdden Husweert sine beiden öllerigen Döchter schöwen sick een achter de anner in den halfdustern smallen Korrodor rin. „Ach!“ sä de Een, de man ut eenen Og keek un en beten wackelige Gangoort to hewwen schien – „wie nett, daß Sie die Wohnung bei uns mieten wollen, liebes Fräulein! Denn haben wir doch auch mal ’ne Hochzeit im Haus … un dorbi verdreih se dat eene Og un slög de magern Hann lengsüchdig öwernanner.

„Tscha – un die rote Tapete hier, sie sitzt erst ein Vierteljahr – die paßt ja ausgezeichnet, nicht wahr, meine Damen? Rot ist die Liebe? Hahahaha!“ – mecker de ol lüdd Mann; worop sin beiden Döchter genierlich en halwe Wennunk maken dähn: „Aber, Vater ….“

Mudder Krus smet en Og na de grisgrage Deck rop. De lüdde hiddelige Husweert füng em awer glik op. „Natürlich, die Decke wird frisch geweißt. Darauf bin ich geaicht. Kein Spritzer kommt an die Wände, sag ich Ihnen, meine Damen.“ – – – – „Wat?“ – platz Mudder Krus dor los – „Se wüllen sülben to fuschen anfangen – – – Kumm, Stine!“ – – – Un dormit wull se ut de Döör. Un Stine weur ehr geern nakam’n. Denn se harr ganz anner Vörstellungen vun Kachelköök, Badstuw un Spiskamer vun’n Stadtdik mitbröcht, as se hier to sehn kreeg. Un dat weur ok de Grund weßt, worüm se nich in dat Oellernhus op Finkwarer harr intrecken wullt. Man se keem blot nich rut. De tweete Dochter, wat en breeden, kotten Pluck we’n däh, hak ehr ünner un föhr ehr in de tokünftige Slapstuw. „Kucken Sie doch mal“ – sä se un wis öwer de Däker vun de Tarrassenhüs hen, de lustig ut hunnert Schußsteen in de Luft rut smökern dähn – „alles viel niedriger, gar kein Gegenüber. Keiner, der ins Fenster kucken kann.“ Un dorbi kneep se ehr totrulich in‘ Arm, wat Stine awer falsch verstünn. Mit‘ mal wak se ut ehr halwe Bedöstheit, in de se bi dat ewige Wahnung bekiken rinkamen weur, op un güng mit kotte Schreed an den breeden Pluck vorbi na’n Korridor trüch.

Alleen Mudder Krus weur nich mehr dor. De lüdde Husweert stünn in de Stuw mit de scheune Utsicht un de schietige Deck un gnurr in eensen wat vör sick hen. Dat himmlische Eenog awer wüll jüst dat Smachten wedder anfangen, as Mudder Krus wedder in köm, un achter ehr, ganz ut de Pust, Klas Bas. „Ach, der Herr Schwiegervater, wenn ich nicht irre!“ … wackel dat Eenog nu op em to. „Nee, Frollein, en beten vorbipeilt“, prus de Ol. „Awer lotsen Se mi mol na de stille Geographie vun dat lütte Logis hen.“ Un as se em nich verstünn, greep he sülben na en Dörendrücker; kreeg awer ok unglücklicherwis densülwen tofat, mit den de Husweert en Vettelstünn vörher eerst affseilt weer.

„Dunnerwedder ok!“ – schimp he, denn he weur bi dat forsche Gripen ut dat Glikgewicht kamen un sin Rheumatismbeen harr en asigen Knuff affkregen. He smeet den Drücker argerlich an de Sid un sä to den Husweert, de jümmer noch an de Sid stünn un in sick rin brummen däh: „Wisen Se mi dat Klosett!“ Dor kann man nämlich mit eenen Blick dat ganze Schipp an klok kriegen, Stine“, sett he hento.

Dat weur nu wat for dat Eenog.

„Alles der Neuzeit entsprechend“ – sä se – „mit Milchscheiben!“ Dorbi mak se en smalle Dör open, de heel in’t Duster föhren däh.

„Dor hebbt wi de Krom!“ reep Klas Bas. „Adjüs, Lüd! Kaamt Kinners! De Minsch schall bi keen Geschäft dat Duster seuken“ ….

Un dormit seilen se alltohop aff un läten den Husweert u. Co. in de Stuw mit de scheune Utsicht alleen stahn.

H’u’m’m’e’l.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.152/A Sonnabend, 02.04.1910

Dat kann keene hamborgischern Scholen gewen as de op’n Hamborger Barg. De staht dor bi dree tohop as dree wollwussen Döchter vun de Grottstadtmudder Bildung un hewwt jede ehr egen Kleed: en grises de een, en rodes de anner, un de drütt en geles.

Langsid jem ehr Front liggt de Brueree un reckt ehren swindeligen Schußsteen in den waterigen Westenwind, de de Elw ropkummt: Beer is keen Water! Op de anner Sid en beten wider aff makt de Cirkus einen krummen Puckel, as wenn he wat mit de Pietsch hewwen schull: „Und alles ist Dressur! -“ Un deep ünnen dor flött de Elw, un de Scheep treckt aff un to un tut un brummt un fleit in mannigeen Stünn den kloken Scholmeister in sin klokes Konzept herin: Mehr Lewen, Lewen! Un dorto kickt de steenerne Bismarck in de Finster rin, un achter em strewt de iserne Michel vull neen Stolt in den Heben. Mehr Kraft! Kraft!

Un de Scholmester, de mannigmal en Butenminsch is un jüst vun’t scheune stille Mecklenbörger Binneland rinkamen, heurt dat Tuten un Ropen. Un de Welt ward em wid. Un sin Wöör find‘ en deeperen Klang. Un de Schol is keen Schol mehr. Un de dummen veer Wänn könnt dat lungernde Lewen nich mehr trüchholen. Wid gaht se utenanner, bit de ganze Eer dormank Ruum hett. Un de Harten slagt höger. Un de Jungs ehr Ogen lüchten. Un se wüllt alltohop Seemann warrn un as Stüermann in dreevettel Johr rund üm de wide Welt seilen.

…Un uns Olof, de elbenjöhrig Blankeneser Jung, de sit korten mit sin Mudder op’n Willemsplatz wahnen däh un all en krägeligen St. Paulianer Jung warrn weer, de sick so got bi Kaspar op’e Reeperbahn an an‘ Fischmarkt op’e Ewers to Hus wüß, uns Olof dach dat ok. Un he kreeg sachen sin Kompaß ut de Tasch, as wenn he all den Kurs to de Weltreis sichten wull. Eenen Kurs harr he öwerall hüt morgen all richdig to Enn‘ stürt: He harr sin lüttste soßjöhrige Süster Ilse na de geelröckige Mäkenschol lank brocht, wat vör de Lütt den ersten Scholgang un vör Lütt-Olof de erste Vadderfreid bedüd harr. Denn he weer sick würklich mank all de hulen Frunslüd as en groten Bas vörkamen. Un sin Ilse-Süster harr nich jult.

Dat Frollein harr ehr ok glik vör de ganze Klaß opplant: wat de nu all grot un ortig weer. Un de annern Görn harrn denn ok würklich för’n Ogenblick mit’t Hulen ophol’n. Man dunn steek wedder sunn verlewte Mudder as de Kluckhenn na de Küken den Kopp in de Döör un boots! gung de Musik bi de Unsekern wedder vun frischen an. Un denn drängel sick de Mudder ganz rin un drück ehr Lütt en Appelsin in de Hand un dat Frollein twee, datt se ehr de man gewen schull, wenn’t nich anners gahn wull. Un all de annern Frunslüd steken gau ok all noch’nmol de Näsen dör de Döörritz, as de Schap, wenn de Stalldör fröh morrns toerst opgeiht…. Na – ‚t het allens en Enn‘ un toletzt weer uns Frollein mit de lütten Mäh-Lämmers alleen. Nu will ick juch all krigen, dach se, nehm en grotes Stück Krid un mal so got un so gau as se kunn en Katt an de swatte Wandtafel. Nu gung dat Raden je los: Ein Schwein! Ein Hund! Ein Löwe! Ich weiß, ich weiß: ein Karnickel! De halwe Klaß stünn op Töhnspütten un renk sick de Arms ut. Aber ich! Frollein! Aber ich: ein Papagei! Nee! Nee! repen de öwrigen un dat Lachen un Lärmen lät just, as weer en Laden vull luder Grammophone wild worden.

Dat Frollein stünn mank den Larm as en Mohnblom bi Gewitter, kek ehr scheune Katt vun de Sid an un mal ehr gau noch en Enn‘ Steert to. „En Mus! Eine Maus! Eine Ratte! Bei uns in‘ Siel, da is mal eine rausgekrabbelt …. Nee, gar nich wahr, Frollein! Aber bei uns hinten, da is sunn Hof un da is sunn Schauer un da is sunn Stall hinter un da in den Stall, da is …“

Nee! So keem se nich to Rand. Un schimpen wull se jüst ok nich glik. Man dor sät se sick verdwaß op de vörderste Scholbank un füng lud an to vertelln vun Hänsel un Gretel. Un snack denn jümmer liser. Un de lütten Deerns heuren jümmer nipper to. Un jem ehr Ogen wurrn jümmer luriger. Un kik, un mit eenmal weern ut de Muddergörn richdige Scholgörn warrn.

Dütt Kunststück awer weer in de Newenklaß, wat ok en söwte weer, heel veel fixer gahn.

Grisbock, de Scholmester, weer een vun de ole Soort un partout gegen den Dröhnkram mit de Lütten un gegen dat Speelen un Tidverdriwen.

Dat i muß den ersten Dag sitten un in de erste Week de fif Sülfstluten. Un so kunn man dat all in de Nägt vun sin Klassendör hör’n, wat dor lehrt wurr: i! i! i! schree dat in‘ Takt vun dat dicke Lineol. Un denn wedder: rauf, runter, rauf – Punk! Un seker: De lütten Deerns mak dat ok Spaß. Denn Kinner sünd as de Peer. Se treckt an odder nich an un weet vun de Fracht nix aff, de op’n Wagen packt ward.

Alleeen de ortige lütt Ilse bröch ehr Frollein likes in grote Verlegenheit. Dor stünn se op eenmol vör ehr un ween un lang sick mit de een Hand ünner den roden Kattunrock un wis mit de anner Hand op Herrn Grisbock un sä: Frollein, der Onkel will mir nicht ’n mal die Büxe wieder zuknöpfen. Dor harr sick dat Frollein gau mit ehr üm de Eck makt. Un Grisbock harr in sine Hann klappt, de vun’t Törfsteken, dat he bet to’t soßteinte Johr bedrewen harr, ehr gesunne Utdehnung behol’n harrn; un na en halwe Minut sät he wedder mank sine lewen veer Wänn, alle Finster dicht to, un öw wider: i! – rauf, runter…! Un de Elw un all ehr Tuten güng em dorbi rein gornicks an.

Güntsid de Elw säten ok twee, de dat Lewen dor buten rein gornicks angüng: Hannes Baller un Stine Baller geb. Bargmann. Se säten in jem ehr Finkwarer Wahnung, de se na all de bösen Erfahrungen nu doch betrocken harrn, in’e Babenstuw un keken sick still in de Ogen.

Stine gefüll dat denn doch en ganzen Deel beter, för sick sülm un ehren Hannes to backen un to koken, as för de weiland Madam Habicht un ehren literarischen Zirkel.

Un Hannes gefüll’t jüst erst recht. Un na sine Meenung kunn de literarische Zirkel affslut keenen slechten Gesmack hadd hewwen. Un sin Olenlänner Gestöhl un Bettwark paß beter to sine breede Figur as de Koje un dat Logis op’e „Stine Stur“, de vun nu aff „Stur Stine“ heeten schull. Lütt weer de Hogtid je man weßt. Awer idel Sünnenschien op’n Ostersünndag un de lütte Finkwarer Kark so wunnerfründlich, as kunn’t vun nu aff öwerall keen Strid un Ungemach mehr gewen. Un denn de Awend! Nee, wat harrn se lacht. Willem, de Steernkiker, harr mit Klas Bas un Hein Krus en „Kometendanz“ inöwt. He un sine Venus vun‘ Venusbarg un Hein un sine Anne danzen dorbi jümmer näger an Klas Bas sine veerkantige Positur ran, de nicks wider to dohn harr, ass affwesselnd de Been hogtosmiten. To allerletzt greep he de beiden Pooren mit de Hann un lots jem in’Polkatakt üm sick rüm, bit se een na’t anner wedder affseil’n dähn un Klas Bas in sine anfängliche Positur alleen trüchblew. Dat weur je nu ganz got west. Man bi dat ewige Dacapokometendanzen un Dacapogrogdrinken wurr de Situatschon wackelig. Klas Bas reet bi de Ringeltour de beiden Poren rüm, wobi he Willem, de Steernkiker, sine holde Venus ehren falschen Zopp in de Hann behöll. „Potz Teertau!“ reep he, „he’ck so dull reeten?“ Un denn dreih he sick förfötsch in‘ Kris wider rüm un Hannes Baller un Brut müssen ok mit, wil dat de Venus Tid gewünn, ehren Schönheitskranz wedder optosteken.

Dat weer nu ok achter jem un noch en lütt beten mehr. Un so säten se in de Babenstuw un keken sick still an un ‚plenkern mit de Ogen. Un langsam güng buten de Awend öwer de Elw hendahl.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.176/A Sonnabend, 16.04.1910

Kennt ji de Alster baben Fuhlsbüttel? Dor is se noch keene stiwe, vörnohme Dam as an‘ Harvestehuderweg un an‘ Jungfernstieg. Rank un slank slikt se mank de Wischen hendör un langt mit ehr lustigen Arms hierhen un dorhen un plückt witte Marmel- un dustergeele Bodderblomen. Se hüppt de Barkenbööm öwer de witten Schöh un höllt de Wicheln den Spegel vör, dat se sick de schönen gullenen Blomenköpp ok en beten manierlich un mod’sch in dat lange Hoor stekt. Se weet noch nicks vun hoge Muern un Fleetenkiker, vun swatte Schuten un witte Dampers. Se kennt blot Aanten un Göös un aff un an mal en Isvagel, nich Möven, nich Swöön. Man denn kümmt de erste sunnige Sünndag in’t Vörjohr, de grote Stadt sparrt ehre Dören apen, un Minschen an Minschen kamt na buten as en Strom, de bargtop flött. Un dat Alstertal ward meist to eng. Dat löppt, larmt un lacht un langt de stifbeenigen Wicheln drist den gullenen Smuck ut dat Flashoor, dat se sick ut Angst wid öwer’n Bek bögt.

Un de Alster sülm kickt mit neegierige Ogen, deep un blag as de Heben.

Un letzt geit de Sünn to Rüst, treckt sick achter ehren rotsiden Vörhang ut un geit slapen: Go‘ Nacht. Un wat de lustig lütt Alster vör dull de hellen Ogen apsparren deit, se mutt ok to Roh. Dat Duster leggt sick öwer ehr as en Deek. De Drosel fleit ehr dat Slapenleed. Un hog baben, noch half verdröömt, stickt Fru Venus ehr Licht an un all de lütten Steern een na’n anner.

Alltohop kikt se in’t Alstertal rünner, un öwer Fru Venus ehr stilles Gesicht treckt en fines Grinen. Ja, dat schull dat wull. De Drosel slög nich mehr. Man ünnen ut de duster Deep un Knick- un ut Wischenweg klingt en deepstimmig Leed. Geit de Nacht dor sülben un singt? Man nich. Hork! M ä k e n s t i m m’n klingt dormank hell un klor. Un en Juchzer! Un en poor gaue Wöör. Un en raschen Rop! Un den is’t wedder still. Un wedder Singen! Twee Stimmen fast ümeenanner as frumme Hann, de beden wüllt, as junge Süster-Eken, de piel tohopen hog wassen wüllt in den Heben rin.

Un Fru Venus ehr Lüchten ward nochmal so still un vull Fier. Un de wide Steernhimmel is e e n Horken: „Guten Abend, gut‘ Nacht, mit Rosen bedacht …“

Mit’nmol awer breek de Gesang aff, denn Hein Krus reet sin Anne an sick un gew ehr – bots – en Kuß up den söten, sanglichen Mund, wat to jedeen hartliches Leed ok de hartlichste Sluß we’n mag. Un dat anner verstek sick in’t Duster.

De beiden weern den schönen Aprilsünndag in Hummelsbüttel op Besöök west. Klas Bas harr dor sin Logis opslagen. Sin Rheumatism harr em den Kompaß instellt: Landluft un Sünn.

He harr jo noch jümmer Vulldamp torüch stürt un tom wenigsten an de Oevelgünner Kant bliwen wullt. Man deMelker Klas Ellernbuck, wat sin Swestersöhn wesen däh, harr em eenen Namiddag eenfach „as en Stück Frachtgoot“ mit op sinen Wagen de Alsterkröger Chaussee nordwards nahmen.

„Un bi sunnen Jung het man Pate stahn“, schimp de Ol, wobi he awer gegen sine sünstige Gewohnheit de Been ganz still höll, „un is doch dormit quasi sin Vadder. Potz Anker un Teertau. Dat Tüg waßt een‘ öwer’n Kopp as de Logger den Kutter.

He harr sick awer bald gewen. De Nam‘, de kunn em jo jüst passen. Un dorüm alleen verdeen dat Dörp hamborgisch to warden. Un na en gode Week sünn he all sunnen hüslichen Verglik herut twüschen sick un de breed- un stifbeenigen Buernstäden. Blot een sunn verdreiten Kirl, de plögen un newenbi ok nich en ahrtlichen Stewel schriwen däh, wat ok d r u c k t würr, de harr em bi Prott in de Gaststuw de Honoratschoren vun’t Dörpen as „Unkel Broesig vun de Waterkant“ vörstellt. Un düsse Oekelnom blew to sinen groten Arger an em hang’n. Wat ower gornich schaden däh. Denn dat höll em en beten vun de Weertsdör; en Grog harr de Dokter bi Dod un Düwel em verboden. De Schäper Jakob, dat weer en annern Mann. Klas Bas harr sin Lewtid nich dacht, dat dat ünner de Landrotten so vernünftige Minschen gewen kunn. Un he klamüster sick dat letzt so ut, dat dat Wulkentrecken hoch baben den Kopp op de frie Wisch wull datsülwige dohn müß as dat Wellentrecken ünner de Fööt op de frie See. Schäper Jakob harr tom ersten en sehr langsame Gangort, wat ogenschienlich vun sine Beschäftigung herkamen däh un Klas Bas in sinen Tostand bannig to paß käm. Un twetens sweg he sick an lewsten ut. Un Klas Bas kunn sine Menung klor op’n Rest bringen un harr jümmer toletzt recht.

Dat weer em hüt bi Hein Krus un sine Anne achtern in de Gorenluw nich ganz so licht worden.

Hein sine Mudder wull partout nicks vun Anneken weten.

„Dat gellt di gornicks an“, harr Klas Bas seggt.“Wenn du dat Schipp man hest. Dat Seilen versteist du je. Denn warst du ok wull en Ankerplatz finn’n, ne’m du dat langsid leggen un vertau’n kannst. Wenn’t öwerall man sunn slankes lütt Fohrtüg as dütt is -“ Un dorbi vergeet he ganz sinen Wiwergrull un streek Lütt Anne öwer de Backen. Kreeg awer natte Fingern. „Wat, Mäken, du weenst doch nich? Potz Kompaß un Stürtüg. Hein, du muß ok weeten, wo du henwullt! Un wat din Mudder is …“ Awer dor füll em de lütt Deern in de Red: Un he schull man nicks gegen Hein sine Mudder seggen. Se harr ok wull recht un meen dat got… Un Hein keek sine Anne so lew an, as je dütt seggen däh un nick mit’n Kopp.

Denn sleug Klas Bas op’n Gorendisch, datt de Platt meist all an to wackeln fung un vergeet wedder wat, düttmol awer sinen Rheumatism, un sprung op un reep:

„Ja, gewiß hett Mudder Krus recht. Ji sünd beid twee grote Dröömpeters un swenkelt vun Back- na Stüerbord. Ji mööt beid an de Troß un achtern Sleper. Awer nich een achtern anner as bi de Oberlänners – sett he hento un harr sin Lachen all wedder. Un düt is mine Meenung. Un dat kannst du man dine Mudder vertellen. Un se – segg ehr man – se schall ok de Sleper wesen. Denn ward se wull tofreden we’n“ … Un nu harrn se den Olen verdreetlich torüchlaten. Mit en groten Ballast vun Grööt un Bestellungen an Hein Kohrs un den ganzen Fischmarkt op de Hamborger un Altnaer Sid, un en seker verstaute Ladung vun gode Ratsläg harr he den Besöök ut de Gorenport rut un en lütten Stremel de Chaussee rop noch lanklotst!

Un wat de Ol nich kunnt harr, de stille Nacht un dat Wannern tohop lank dat heemliche Water, harr dat to Weg brocht! Se harrn de Globen an sich sülm un ehr Tokunft deep in’t Hart wedder opricht un lachen öwer den Olen sine Sleper-Theorie un lachen un sungen.

Un Mudder Krus weer to Hus wil de Tit ok annern Sinns worden. Un dat harr Bäcker Tellschopp öwer sinen Kokenkorf hen sülben toweg brocht. He harr vun den Kometen anfungen. Un dat künn am Enn doch wat dorvun wohr warden. Un denn harr he den Simplicissimus, wo he wat in inwickelt kregen harr, utenannerfolgt. Un dor weer dat Mudder Krus doch ok en beten wackelig to Mot worden: Wenn se all en ganzes Book doröwer schriwen … Ja – füng ol Tellschopp wedder an. Un de Minsch süll doch bi gewisse Saken nich mehr op’t Geld kiken, wobi he awer Mudder Krus ut ehrn Dahler ganz richdig man veer Groschen wedder rut gew.

Un en armes Mäken kunn likes en sehr godes Mäken sin un likes en gode Fru un Mudder warrn. Un sine Stine harr sick dat doch nu mal fast in‘ Kopp sett. Un in de Bibel stünn dat je ok all: Du sollst Vater und Mutter verlassen …! Un vun den Kometen, dat stünn o k in de Bibel!

…Ja, Ja – füll Mudder Krus em in de Red … Un se harr je ok gornicks dorgegen, awer man mutt sick je ok eers kennen lehrn. He schull doch man morgen oder so mit Anne en beten ropkiken …

Dütt harr se allens – as ehr düch – wull en beten lud bespraken. Un wil en Trepp deeper de Husdör gung – wat se glik an den Geruch vun opgedrögte Kinnerdöker markt harr, bög sick Mudder Krus öwer dat Gelänner. Dorbi höll se den Teller in den Iwer schew un – swupp! susen de Koken eenanannern treppdahl.

„Nee nochmal!“ – sä se un wull de Tweepennstücken nalopen.

„Laten se!“ – Bäcker Tellschopp peit ehr in den Weg. Man schall in sunne bedüdenden Tiden nich op en poor Kopperstücken kiken.

Un dormit legg he Mudder Krus frische tein Koken op’n Töller un en Vanillesneed dorto, wil he wüß, dat se de so g e e r n eten däh.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.200/A Sonnabend, 30.04.1910

Wat is dütt? – sä dat ol Fackwarkhus in‘ Rademakergang to dat anner ol Hus in‘ Korndrägergang. Un se steuten sick mit de Ellenbogen an un steken de spitzen Näsen tosamen as twee ole Wiwer doht, de sick ganz wat Heemlichs to vertellen hebbt. Un as jedeeen dat Geheimnis vun dat anner wüß, müssen se dat je nu ok widervertellen un dreiten de olen stiwen Köpp en beten wat rüm. De een na’n Langengang röber, de anner na’n Trampgang trüch. Dat gew een Smustern un Flustern, een Koppnicken un Ogenplinkern. Un’t sprüng merren mank den Larm dör öwer de Wexstrat röwer den Schoolgang un Ebräergang lank. Un as’t op de Achtersid vun de Düsternstrat ankamen weur, weer’t all en ganzen Roman worden. Un de Alster kreeg just noch dat letzte Kapittel tofat un frei sick, dat se in de langwilige Slüskamer vun de Ellerndorsbrüch nu doch en beten Tidverdriw harr. Denn se much as alle jungen Deerns un Frunslüd den Sluß vun de Geschichten jümmer am lewsten toerst lesen.

Also d ü t t weer’t: Oeber de Damen vun Fackwarkhüs weer en Book schrewen worrn, en Book mit en bickbeersuppenroden Uemslag, för twintig Pennig to köpen. Un nu lepen de Lüd mank de olen Hüser hen un her un smeten den Kopp in‘ Nacken un keken se sick vun baben bet ünnen an un snacken vun Heimatkultur un Fackwark un Streben un Riegels un Rähms. Un tellen dat Oller vun de olen Damen an jem ehr tein Fingern her. Un besproken ganz openbar, wat se nich en neen Uenerrock mit swatte Volants un en nees Koppdok un en beten rode Gesichtsfarw nödig harrn.

Un in Langengang Nummer 7 stünn en Börgersmann vun gesunne Statur un bedü sine beiden Frollein Döchters de sülwe Geschichte vun Süll un vun Riegels un Rähms un Sahldör un Bodendör. Un den groten Kris, den sin Spazierstock in de Luft beschriben däh, maken de Lorgnetten vun de beiden ölleren Frolleins in‘ lütten na. Un den blew de Stock op en Flag stahn, un de kloke Herr snack vun „Mauermosaik“, as wenn dat ol Hus nich en anstännige Hamborger Börgersfro, sunnern en vagelfries italiensches Confetti-Mäken vun Hamborger Dom we’n däh.

Man de Straf keem. Mit’nmol schöw sick en Schippermütz ut dat baberste Finster rut un en rodes Gesicht un twee blage Hemdmaugen. Un’t weur en god Hamborger Platt, dat dor denn rünnerklüng: „Wohrschoon, mine Herrschaften. Un laten Se sick man nicks in de Ogen flegen!“ Un dorbi fleug en rejellen Hamborger Ewerfeuhrerprüntje dicht an den Butenminschen sinen dicken Buk un de verfeerten Lorgnetten vorbi op de lüttköppigen Plaastersteen. Un as dat duster wurr, harr de Kikeree noch keen Enn. Denn to Awendtid, so harr in dat lütt Book stahn, krop de heemliche Speuk ut alle Ecken un Kanten, achter Muer un dustere Husdören rut. Un wat en Dichtersmann weer, de kunn mit em snacken un sick ole Geschichten un Märken vertellen laten.

Dichterlüd giwwt dat nu öwerall genog, un vör allen in’t Fröhjohr un eerst recht so to Schummertid, wenn de Maan in de Fleeten kickt un de Klokenslag vun de olen Karken wid uthalt. Un se keumen ok.

Vun de „Himmelsleiter“ keumen se. Dor harrn se tohop säten: all bannig jung, mit weke Uemleggkragen, bleke Gesichter un torüchstreken Hoor. Willem de Steernkiker weer de Bas ünner jem vun wegen sine spiritistischen Vörkenntnisse un den ???SGauts?boort, de sick düdlich bi em instellen däh. He harr sick vun de Schipperee torüchtrocken. Hein Krus un Hannes Baller weern em to „god börgerlich“ worden. He heur nu to de „Bohème“, rok blot egendreite Cigaretten un dräg Steweln mit Lackspitzen. Sin besunnere Fründ weer de lengsüchtige Tom, den jümmer en Lewste vörswew, de he nich finnen kunn. Wenn de lengsüchtige Tom twee Sluck Münchner binnen harr, denn so lang he in sine Bosttasch, wone’m he sine „Manuskripte an die Unbekannte“ jümmer mit sick rümdräg, hal jem ümständlich un mit en depen Süfzer rut, folg dat eerste Blatt – en Blatt ut sinen Chef sin Copiebook as all de annern ok – utenanner un läs:

Ich gehe auf der Straße.

Wagenlärm, Räder knarren.

Plötzlich Stille! – – – Ein Leuchten!

Was ist’s? – – Sie ist’s!!!

Ich stürze nach, stolpre, falle –

liege – – im Rinnstein ….

Um mich Wagenlärm, Räderknarren ….

„Himmlisch!“ pleg achter düsse deepsinnige Stell Jungfer Venus vun‘ Venusbarg em to ünnerbreken, wenn se dor weer, dat heet, wenn Willem sine Kaß för beide recken däh.

Na den sowten Sluck awer besunn sick de lengsüchtige Tom op sine angestammte Natur, wat de Dragonerstall achter’n Valentinskamp weer, un füng an, Plattdütsch to lesen, wobi he to sinen Glück vun dat deepsinnige mehr in dat vergnöögliche Genre rinstüern däh:

Anneken, min Anneken, de het so blonne Hoor.

Dor drööm ik vun wull heel de Nacht.

Ick strak ehr Hoor. Un se se lacht – –

Un makt de Morgen mi denn wach – –

Anneken, min Anneken, denn is dat all nich wohr! …

Denn weer dor noch de swigsame Paulus, en Vigolinenspeeler, den dat Hoor na de Melodie: „Es murmeln die Wellen“ – ut de Steern achteröwer wussen weer. Un denn Solvgen, de krusköppige Schriwer, den de annern toletzt jümmer rankregen, s i n e Geschicht to vertellen: De Historie vun Mile Müller vun‘ Scholgang, de ehren Levsten Hinnick, den Timmermann, den se nich frigen schull, jümmer öwer dat Dack in de Dackkamer rinlaten harr, wildes ehr Vadder, de ehrsame Schostermeister Möller, mit’n Spannrehm ünnen achter de Sahldör luern däh, den verdreihten Bengel endlich mol bi de Lappen to kriegen. Un enes Nachts Klock Twölwen, as de Ol keen Roh hadd harr un den Gang lank op un dahl tüffel, jümmer den Spannrehm achter sick, dunn harr dat op eenmal vun’t Dack rünner en lustige Musik gewen. Dunn sät dor baben op den ehrsamen Schoster Müller sin ehrsames Hus Hinnick de Timmermann op’n Schußsteen un speel op en Handharmonika all wat dat Tüg holen wull:

Was kommt dort von der Höh? ….

üm denn mit’n mol in dat lewsekere Leed intofallen:

Dat du min Schätzgen büst,

dat du wull weest ……

Un düsse Schoster-Historie harr Solvgen nu ok hüt awend vertellen müst. Un bi dütt letzte Leed, dat je jümmer tohop anstimmen dähn, weern se jüst dör de Düsternstrat in den schummerigen Schoolgang rinbogen.

„Silentium!“ – reep Willem de Steernkiker. Un sachen güngen se wider as de Dichterslüd, de öwer Nacht de Hamborger Märkengestalten achter Hus un ole Muer infangen wullen.

Pst! Rög sick dor nich wat? – De Steernkiker stünn still un keek sick üm. He weur alleen. As he awer twee Schridden wider op de duster Eck togüng, mark he, dat dat t w e e Märkengestalten weern, de dor huken dähn. Un de een keem foorts düdlich op em to: Un keen weet, wat passiert weur, wenn nich de Wexstrat mit dem hellen Lanteern so in de Nägt west weer.

An de Eck vun de Kaiser Wilhelmstrat funn sick denn so Klocken Een de truge Fründschapp wedder tosamen. Paulus, den Musikus, fehl de Slapphot. Op eenmal weer he na achtern futsch west. In‘ Trampgang, as he meen. Un den lengsüchtigen Tom harrn se de Jack opsneden, dat he noch lengsüchtiger utsäh as sünst. Dat weern se. M i n k en harr keener fungen. Blot Solvgen, de Schriwer blew ut. He harr würklich wat funn un mit beide Arms togrepen. Wat dat en Märkengestalt west weer un welke, weer annern Awend nich ut em rut to kriegen. He twinker blot mit de Ogen un grien. Awer de scheune Historie vun Mile Müller ut’n Schoolgang vertell he noch mol so geern.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. ok en Pingsttour mit dormank.

NHZ Nr.222/A Sonnabend, 14.05.1910

„So!“ sä Mudder Krus un trock de witten Gardinen in de gode Stuw noch en beten torecht. – „Nu kann’t minentwegen Pingsten warrn!“ Denn güng se in de Kök, bünn sick en nige blage Kökenschört vör, legg de roden, affschürten Hann öwer’n Buk tosamen un dreih sick langsam rundüm, jüst as de lewe Gott, as he de Welt schapen harr: Und siehe da, es war sehr gut! En beten harr dat jo amenn op de Farw holen, alleen r e i n müß de Kram warrn. Un rein w e e r he. Dat Tügnis müß se sick utstellen.

Un as se dor nu so stünn in de blanke Schört mank de blanke Herdstang un den blanken Waterhahn öwer’n Handsteen, schöw sick an Pipenkopp langsam üm de Eck vun de Kökendör: „Na, Mudding? -“ Ol-Krus up sin groten Hustüffeln weer’t. As Ol-Noah ut de Arche stünn he dor un mak Ogen. Un de vörstreckte witte Pipenkopp weer de witte Duw, de he utflegen lät, natokiken, wat de Sündfloot ok äwerall al heel sackt weer. Denn dat Pingsten-Reinschüren höll he för en Sündfloot un güng dree Dag ut sin Olendeel nich rut un verdrew sick de Tid dormit, een vun de Seilers frisch optotakeln. Na – de Sündfloot weer je nu sackt. Un Mudder Krus stünn dor as de Sünn na’n Regen. Awer en Regenbagen gew’t likers n i c h , man en extra gode Taß Kaffee ohne Ciguern mit söten Rahm, wat e b e n so g o d en Bündnis-Teken twüschen de beiden olen Lüd bedüden däh. Un denn säten se an den lütten runnen Disch mit de lange witte Dek un drunken un eten Hamborger Sirupskringeln dorto, de jem ehr ole Fründ Klas Bas in Hummelsbüttel warraftigen Gott noch bi sunnen olmodischen Bäckermeister opstökert un jem toschickt harr. Un de Heilige Geist, de sin Fest ok nich versümen däh, sät mank jem un spegel sick in den breeden gullenen Rand vun de olen Meißener Staatstassen. Un dör de halfapene Dör vundat Olendeel keeken de Seehasen un Seedüwels mit öwerdöstige Ogen na dat stille Kleeblatt un den Rahmkaffee ut. Dat Kökenfür höll ok op to snacken. Denn Klöbenbacken däh düttmal nich nödig. Bäcker Tellschopp harr de Sak öwernahmen. En extra groten Klöben schull’t warrn, gor nich slipig un mit en grote Mandel binn’n, en V e r l o w u n g s m a n d el!
Hein un sin Anne wulln Pingstawend Verlowung fiern. Mudder Krus harr lütt bigewen. Se wull ehr Seelenheil lewer nich in Gefohr bring’n. Mit den Halley, den ol’n Kometen, een kunn öwerall nich weten, wo dat dormit afflep. Ol-Tellschopp harr noch en beten nahulpen mit allerhand Tidungsutsnitten un lach sick heemlich in de Fust. Wat awer blot ut Freid weer, denn he weer en Meckelbörger un ut de Stadt von de goden Seelen. Hein un Anne un he wulln Pingstsünndag dat Alstertal bet na Poppenbüttel ropwannern un bi Klas Bas en lütten Affsteker maken.

Eers harrn se elwdohl na dat junge Finkenwarrer Ehepaar rünner wullt. Man Hannes Baller sät mit en Fracht in Lauenburg, wat de asige Ostenwind schuld harr. Un sin Stine, geb. Bargmann, sät in de Gewelstuw un keek öwern Dik hen op de schümige Elw un höll sick en wullen Dok fast an de linke Back; denn se harr Tähnpien. Och – un wat för Tähnpien. Ol-Ballersch harr mit de Ogen plinkert un ehr op’e Schuller kloppt: dat weer nu mal so mit junge Fronslüd. Dor lät sick nicks bi maken. Dat gew sick to rechte Tid wedder. Un – un dorbi harr se noch m o l soveel plinkert un op’e Schuller kloppt – un se schull mal ins morrns Klocken Söß den Dik lank na Osten gahn un sick nich umkiken. Un wenn ehr en Kreih öwer’n Weg fleegen däh vun’t Land ut: dennso schull dat en Jung warrn. Wenn’t awer en Möw we’n däh vun de Watersid, dennso bedü dat en lütt Mäken. Un se schull sick man trösten. Gor so slimm weert gornich. Un wat Hannes denn wull for en Gesicht maken würr. Ja – un en Jung müß dat egentlich warrn. – Un so harr se widertütelt. Un ehgistern weer Mudder Krutsch ut Grotborstel dor west un harr ehr en Zympathiemittel ansnackt, dat op alle Fälle helpen däh. Een muß dor awer ok an glöwen. „Kik“ – harr se seggt un harr ehr meist mit ehr spitze Näs dorbi in de Ogen steken – „kik, denn söchst du di en Boom ut, de stahn bliwen deit un snittst dor en Splitter rut. Un dor stökerst du di denn mit in de langen Tähn en bäte rüm, bet dat blöden deiht un kickst den sülwigen Splitter wedder in de sülwige Stell vun den sülwigen Boom un drückst em fast rin un seggst dorbi:

All min Pien

is nu dien

bi Regenschur un Sünnenschien.

Un, schaßt mal sehn, din Tähnpien gaht öwer. Ick hewwt sülben probeert.“ Un dorbi reet se ehr Mulwark wid apen un wis mank all de annern hollen Kusen op eenen, de all hen un her wackeln däh. „Kik, un dortein Johr heww ick Tähnpien dor binn’n hadd. Un Vadder Timmermann – he weer dunntormalen noch en jungen Kirl, jo en ganzen leifigen jungen Kirl, as man een – Vadder Timmermann hett mi de Zympathie afflehrt. Un sit de Tid heww ick all min Dag noch keen Tähnpien wedder hadd.“ Stine Baller, geb. Bargmann, harr’t nich dahn, nich dat een, nich dat anner. Se sät un höll sick dat Dok an de dicke Back un keek öwer’n Dik na de breede schümige Elw.

Un baben op’n Geest stünn ok een un keek öwer’t Water. De harr nu awers keene dicke Back, sünnern t w e e. Awer dat Uennergestell, dat weer’t. Dor sät de verdreihte Rhematism in beide Been un reet, dat ol Klas Bas sick meist noch langsamer rög as de Paketfohrmann Drus, de swörer as de swörste Kommod op sinen gelen Paketwagen un langsamer as Lise, sin spattlahme Stut, wesen däh.

Klas Bas harr sick op’e Gorenpoort stütt, de na de Alsterwischen rutföhr, drööm na dat Wellingsbütteler Holt röwer, wo de Pingstsünn mit dat allerfründlichste Sünndagsgesicht jüst ower wegtokiken keem, un trock affwesselnd den scharpen Knasterdamp ut sine kotte Pip un den weken Barkenduft in, de vun de beiden jungen Maibööm to Sid vun de grönstrecken Gorenpoort langsam dahlsackt. „De kennt de Hamborgers ok“ – sä he to den Schäper Jakob, de op de anner Sid vun de Poort in den smallen Alsterweg stünn – „awer nich mit Wötteln, sünnern mit en Konservenbüchs oder en Peerammer ünner.“ „Hm“, grien de ol Schäper un streek sick lang sinen wunnervullen witten Krusboort, „ji Stadtlüd sünd alltohop Pingstossen un keen een hett de Pingstsünn all danzen sehn. Un ick glöw meist, Se sülben ock nich.“ „Verlang ick ok garnich“ – brumm Klas Bas un bög sick noch deeper op de Poort dahl, „wenn ick man sülben min Uennergestell wedder vun Stapel kreeg, denn wull ick mit alle Pingstsünnen un Pingstossen tosamen üm de Wett danzen. Awer din Schapskötelelexier schient ok nicks to dögen. Un as wat dat to’n Schabernack vun sine eegen Wöör we’n däh, güng dat op eenmal: tsching, tsching – bum, bum, bum! – De erste Pingstklub keem näger un de Schäper mak, dat he na Hus keem. Dat weer leger, meen he, as wenn all sin Hamels mitnmal döreenanner an to blarrn fungen dähn.

Klas Bas awer blew op Posten. He harr Angst för sine Syren’n, de meist all opbraken un deep öwer Weg röwer wussen weern.

De Tog keem vorbi. De Tambour harr en Maibusch as Taktstock, denn he lustig op un dohl scheeten lät, dat em de Sweet all vun de Steern leep.

Un denn keem Dick un Dünn un Lütt un Grot un Fin un Groff. Un he harr’n neen Hoot. Un se harr’n neen Hoot. Un de Kinner harr’n nee Hööt. Un denn keemen twee ole Tanten, jede mit en groten Familjenscheerm, wo sick bi’n Regenschur de ganze Pingstklub ünner versammeln kunn.

„Die Binschgauer wo – ollten wa – llfahren gehn! …“ füng de Musik vör’n vun frischen an.

Mit’nmal awer gew dat en Uprohr. De Festwagen in de Mitt vun den Tog mit dree Schinken un dree Fatt Barmbecker Beer achter en labenniges Staket vun Maibusch – de Festwagen, de S|eel vun de ganze Pingstpartie, harr sick fastföhrt. Na, nu güng dat denn je los: hü! un ho! un jü! Eerst schreen se. Denn schimpen se op den Sandweg, op dat Krack vun Peerd, op dat Festkomitee. „Denn man rünner mit dat Beer!“ reep een. „Hier laßt uns Hütten bauen!“ De annern awer schreen wedder los: hü! hü! Mit dree Mann säten se all op’n Kutscherbuck.

„Dunnerkiel un Teertau!“ – reep dor Klas Bas achter sine Syrenenkulissen rut. – „Gript doch in de Wanten un schuwt doch na!“ Weer dat de Heilige Geist sülben west? Se keken sick üm un wurden nüms nich gewohr. Denn awer smeten se sick in dat Geschirr: 1, 2, 3: hü – opp! De Fronslüd stünnen in Ogenblick all mit de affgestülpten Manschetten in de Hann ümher. Un hü – opp! weer de Festwagen worraftig wedder in Gangn un de Musik foorts ok:

Die Bischgauer wo – ollten wa – allfahren gehn!

Tsching, tsching, bum! – Un nu weer de Damm öwerall braken un Holland in Not. Vun allen Ecken un Kanten, de Wellingsbütteler un de Hummelsbütteler Landstrat lank süng un klüng un randaleer dat. Un irgendwone’m ut dat Holt füng en „Liedertafel“ mit en wunnerscheune Tenorbesettung langsam, as wenn dat to Graff gahn schull: Wer hat dich – – du schö – iner Wald – – – auf – gee – bau – ut – – –

Un dat weur würklich schad, dat dat op de anner Alstersid weer, un de Herr Dirigent sick nich vun den groten Indruck öwertügen künn, den sin Chorgesang utöwt harr, tom wenigsten, wat Klas Bas bedrapen däh.

Klas Bas harr sick as getrue Posten in sinen Syrenenknick dohlsett un weer sachen in dat Tempo vun dat herrliche Leed inslapen.

He mark dorüm ok nicks vun de 28 Turner- un Wandervereene, de an em vorbitrocken un vun den Paster Swatt un sinen „Jungfrauenbund“ un dat Lucas-Kapitel mank de Dannen, wobi de lütten Deerns na den Takt vun de Besluß-Choral: Jesus, meine Zuversicht … lütte witte Marmelblomen as „Liebesorakel“ heemlich utruppen dähn.

Klas Bas wak erst wedder op, as em wat ünner de Näs keem, dat he dor sünst nich geweunt weer. Un dat weur en Stebel, un en Schächtenstebel No. 47 dorto! Un de Kerl, den de Stebel gehören däh, stünn in Klas Bas sinen Syrenenknick un brek dor slankweg de besten Blöden rut: „So, Anne, hest nu genog? -“

„Dat di de Dübel hal!“ – fohr Klas Bas op un höll mit beide Arms den Schächtenstebel fast, as en Schipper den Mast, wenn dat Schipp kapheister geit. Un se keemen beide den Graben op de Butensid jümmer näger.

„Los! Ick spring!“ schree de Deef. Awer de Ol höll wiß. Un klatsch! legen se beid langsid bi’nanner op de weeke Grund vun den Graben, dreien sick beid rüm un keken sick fühnsch in de Ogen. „Dunner ok, Klas!“ reep denn de een un sprüng tohögt. „Potz Teertau un Ankerkeed, Hein Krus!“ reep dor de anner, blew awer liggen. Denn dat Opstahn weer jüst nich so eenfach. Un denn keem Anne Tellschopp un slög de Hann tosamen: „Awer Unkel Klas, wat en Sak! De Syrenen wulln wi di jo jüst as Pingstfreid mitbringen!“ „So!“ stöhn de Ol un richt sick ünner de Hülp vun sinen Pingstbesök möhsam wedder op, „denn harrn wi uns de Mög jo alltohop sparen kunnt!“ Un denn kemm Vadder Tellschopp ok noch hento, de ut „Naturgeföhl“, as he sä, en beten achter dat Liebespaar torüchblewen weer. Un denn güngen se alle veer den Gorenstieg rop. Achter jem trock den Weg lank all wedder en Vereen hen:

Tsching, tsching – bum!

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.244/A Sonnabend, 28.05.1910

Hannes Baller lät den drögen Ostenwind nich ümsünst öwer den Finkwarer Butendik weihn. He harr sinen Ewer alias „Stine Stur“ op’n Sand trocken un hanteer nu mit Teerquast un Teerammer an sin langes Uennergestell herüm. Orig blank wull dat öwerall nich warden. Denn de scharpe Wind drew den finen Sand jümmer öwer den frischen Strich hendahl. Un de lütten Finkwarer Görn funnen dat och gliks rut. Dor stünnen se barfot mit de sünnverbrennten Been un de sünnenblekten Flaßköpp üm den Künstler mit den swatten Quast rüm un maken mit Ogen un Näsen den Swung vun sine utöwende Kunst na. „Min Vadder kann dat veel beter!“ – sä Jan Meeß, güng dorbi awer en beten wider vun den asigen Teerquast aff. „Bald d e sinen Kutter frisch streken hett, dor kannst di in spegeln, segg ick di!“ – „Un m i n Vader“ – – reep de lütt Gerd mit de deepe Stimm un stemm de dicken Been noch wider utenanner, „min Vader – -“. „Din Vader is ja dod!“ füll em dor Jan in de Red‘, brek awer sülm mit’nmol aff, denn de Teerquast harr em verdächtige Wennung na em rüm makt. Hannes Baller awer lach blot, sunn eernstes Finkwarer Lachen, dat blot in de Ogen steit. „Din Vader, min Jung“, sä he to den lütten Gerd, „din Vader, dat weer en Kirl, nech?“ Un dorbi vergeet he ganz den natürlichen Tostand vun sine Hann, lät sick ganz vun de Kinnerlew drägen, de dor sit en poor Dag up sunnerbore Wis in sinen Harten upwussen weer, un strak den Lütten öwer den hellen Flaßkopp, dat sin Hoor vöörn as en Tüt mit Lakritzenbonjes tosamen backen dähn. O weh! Dat weer nu en slechten Trost dorför, dat sin Vader an‘ drütten Dezember 1908 in den groten Storm op de Nord- un Mordsee buten blewen weer.

Hannes Baller grabbel in sine Büxentaschen rüm. He müß den lütten Proppen doch trösten, fünn awer nicks as en Metz, en Pipenkopp un en godes Dutz Hosenknöp. Denn de Büx stamm noch ut sine Jungggesellentiden.

Lütt Gerd harr awer hüt öwerall sinen Unglücksdag. Mit’nmol reep en scharpe Stimm öwer’n Dik röwer: „Ilsche! Hedde!“ Oweh! Lütt Gerd harr öwer dat Tokiken rein sine beiden noch lüttern Süstern vergeten. De harrn sick wil de Tid achter den leddigen Teerputt hermakt un smeeren jede een mit en Stück Holt dor in rüm, wobi se ok all de scheunsten allegorischen Figuren op se ehr witte Schörten tostann‘ kregen harrn. Wat nu de Finkwarer Mannslüd verswegen sünd, dat hewwt se ehr Frunslüd an Rögsamkeit vun dat Mulwark duwwelt öwernahmen. Un so gäw dat denn je nu en scheunes Frikunzeert, wobi de Elw den Kunterbaß speel, de junge Mudder de Achtelnoten vun den Diskant rünnerhaspel un jedesmal, wenn en lütte Puspaus keem, de verdreihten Gören affwesselnd eenen lank de Baß neih, dat se de Begleitmelodie in ganze Notenköpp vun frischen wedder upnöhmen. Un Hannes Baller swenkel mit den Teerquast lank de Schippsplank den Takt darto, de awer dörchut nich stimmen däh, wat he awer mit annere un gröttere Kollegen vun’t Dirigierfach in düssen Ogenblick gemeen harr. Un dorbi harr he dat bestimmte Geföhl, dat sine Kinnerlew, so egen, as se hogwussen weer, ok wedder in dat binnerste Ingeweide torüchkrop. Un dorüm seil he nu ok mit binnerste Hög sinn swatten Quast as Freidenfackel na den Dik röwer: Dor kömmt Besöök for Se, wenn’ck nich irren doh!“ –

„Besöök! Och du lewe Tid! Warraftigen Gott: Tante Betty!“ Gau reet sew de beiden Lütten de Schörten vunn’t Lif un stek se achter Hannes Baller sine Ewerstemmen, Un denn wisch se jem dat Gesicht mit den Kökenplaten öwer un verspröök jem en Kientjestang‘, wenn se en ortigen Knicks maken dähn.

Noch en Snapp – Snapp – as wenn en ellektrisches Klavier afflopen is, denn weer dat Kunzeert all.

Tante Betty, de Schutzengel! – Hannes Baller un de Gören estimieren ehr in düssen besunneren Uemstand entschieden dorför – Tante Betty kemm näger.

Se weer en sehr fromme Person. Awer as bi Doktor Martin Luther likes, harr dat vun ehre lifliche Fülligkeit nich affholpen. De ole Vadder Baller, wat en goden Fründ vun ehr weer, sä jümmer, man künn ehre Figur ut’n Watertünn kunstrueern. Man müß blot den Kopp as en lütte Kugel baben op setten. Un wenn Mudder Eva ok so utsehn harr, denn harr de lewe Herrgott dat Minschenmoken gornich so swör hadd.

Nu güng de junge Wittfru mit dahlhangen Kopp as en Wienbuddel, de den Kork verleern will, newen de Watertünn her, harr ehr mit den eenen Arm ünneröst un zappel mit den annern in de Luft rüm. Denn se süng ehren Diskant vun dat Frikunzeert her da Capo, awer in Moll, denn dat schull en Entschulligungsred vun wegen den schörtenlosen Tostand vun ehre beiden Lütten wesen.

Tante Betty nick blot mit’n Kopp un grien, as wenn se seggen wull: Ick weet all. ‚t is man god, dat ick mal wedder tom Rechten kiken kann. Tante Betty weer ut Glückstadt, wo de Lüd so propper sünd, dat se an lewsten de Schußsteen ok vun binnen utschüern un worüm se dor ok de beröhmte Sußsteenfegerschol hewwen. Un wo se alle twee Stünn de Finstern vun binnen un buten affleddert. Ja, de grote Schaufinster-Wettbewarf! Dat weer so wat för ehren Gustus. Un se harr sick denn ok mank den Hauptbahnhof un de Lannungsbrücken en ganzen Deel ankeken.

Dat weer ja nu mannigmal würklich en beten komisch we’n. Dor staht tom Bispeel en half Dutz Swöön breetbeenig een achtern anner. Wat kunnst du dor keupen? Iserne Bettstellen. Un op en annere Städ weer en langen Disch mit’n exquisites Fröhstück op. Wat kunnst du dor keupen? Serviettenringe! Un dor weer ok en Finster öwer un öwer vull grote Blomen in Vasen un Blomenpütt. Wat kunnst du dor keupen? Denk di an: Düngemittel! Un de Peerhöker hüng Sadels rut. Un de Sadeler stell utgestoppte Peer in’t Finster. De Vagelhöker stell Dubenfoder ut. Un de Foderhöker Papageien un chinesische Fasanen. Dor künn en ehrlichen Minschen würklich meist nich mehr ut klok warden. Un ganz gewiß stamm de Reklame vun den Düwel sülben. Denn de lewe Herrgott mak dörchut keene Reklame. Dat harrn de Lüd man vun den Halleyschen Kometen lehrn schullt. Awer se verstünnen den lewen Gott nich mehr un schimpen blot. Un dorbi kreeg Tante Betty mit’n Swunk, den een ehre Corpulenz knapp totrugen much, den lütten Gerd bi’n Kanthaken un frög em na’n Awendgebet. Un wat he dat ok nich vergeten däh. He schull ehr dat foorts mal opseggen. Un de lütt Jung dach jüst an de scheunen Pförten alias Appelkoken, de Tante Betty jümmer mitbringen däh un de he in den Klappkorf, den he vörut dräg, sick vermoden weer. Un dorüm haspel he dahl: Düse Spiese gesegne uns unse Vadder in‘ Himmel. „Slingel!“ föhr de dicke Tante op, keem awer sülben mit ehre Gedanken ok in de Richt vun de Appelkoken. „Ick will mi sülwst nich lowen“, sä se, „awer scheun möten se sin. Min Bruder Korl, de en Tüt vull na’n Harz mitnahmen harr düsse Pingsten (he wull se erst gornich mithebben, ick heww se em awer heemlich in‘ Rucksack steken), min Broder Korl het mi nicks anners nahsten as vun mine Pförten schrewen: Ut Altenau: Die ersten „Pförten“ gegessen. Vun‘ Brocken rünner: Wieder zwei weniger. Ut Nordhausen en beten unleserlich vun wegen den veelen Nordhäuser: 5 (fünf!) Pförten mit einmal: Noch eine nachgelassen! Un up de Koort vun de duster-gruselige Hermannshöhle: Die letzte!!! Wann kommt Ersatz?“

Dorbi harr de Olsch den Lütten mit de Appelkoken-Poesie de Koorten ut den Klappkorw rutnahmen, dat Slott awer in de Hiddel nich wedder tosnappen laten. Un dat weer en asiges Slott, wat de Lütt vun alleen sünst nich apenkreeg. Tante Betty ehr Pförten harrn würklich en wunnerscheunen Geruch. He trock sine dicken Been orig en beten na, dat he vörut keem. Un he harr en markwürdiges Glück.

Mister Barkenboom, de Dikgraf, den de Lüd so nöhmen dähn, wil he jeden eenen ansnacken däh, de lank’n Dik keem, dat much nu de Olenwarder Paster oder Finkwarer Nachtwächter we’n – Mister Barkenboom mit de kotte Pip keem den Weg just dohl. „O morning. Mylady! How do you do?“ reep he Tante Betty op Ingelsch an. Denn he harr en poor Johr an de Ingelsche Küst föhrt.

Mylady harr gorkeenen groten Viduz ton klöhnen. Awer de Dikgraf lät nicks lopen. He hanteer mit de Arms hen un her un wackel in de Knee op un dahl un konverseer un keem vun den Halleyschen Kometen

op de neen Reformstebeln un vun de Landwirtschapliche Utstellung op’t Likdornsniden. Un vun dor keem he op hattgekokte Eier, wat bi Tante Betty en sünnerlichen Effekt utlösen däh. Se dach mit’nmol an ehre Pförtentüt. Ne’m weer de Jung dormit?

De junge Wittfru kreeg en böse Mudderahnung un leep den Dik vörop. Tante Betty achter ehr. Un glik achter de, noch deeper in de Knee as gewöhnlich, Mister Birkenboom: He wull noch gau den neesten Witz ut’n Simplicissimus vertelln.

So stünnen se alle dree tohop vör den groten Sünder, den lütten Gerd, de grad in den sülwen groten Moment den letzten Appelkoken mit beide Füst in de dustere Höhl vun sin lütt Mulwark rin praktisieren däh.

Unkel Korl harr dat je ok nich beter makt. Un Tante Betty ehre Appelkoken smecken an‘ Finkwarer Butendik jüst so got as in de Hermannshöhle bi Rübeland.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.268/A Sonnabend, 11.06.1910

„Nee, dat is nicks for mi, Dod un Düwel un Ankertau! Lewer fohr ick jo ünner de Lien rund üm de Eer rüm, as hier in‘ Sand to liggen.“ Langsam un ümständlich as en ole Koh krabbel Ol Bas sick ut dat Wottelbeet tohögt, ne’m he Unkrut utreten harr.

Klas Ellerbuck, de Melkmann, keek en Ogenblick vun’t Buddelspeulen op, denn en Melkmann hett niemols Tid un vör allen nich bi’t Buddelspeulen – begeusch em un sä: „Awer Unkel, dat is doch vun wegen dinen Rheumatismus, un de Dokter hett soch sülm seggt …“

„De Dokter hett gor nicks to seggen. Schäper Jakob hett glik seggt: Klas, du halst di nicks as en Sünnenstich dorbi. Un Schäper Jakob mutt dat weten“, füll de Ol em in de Red‘.

„Awer Unkel, dat is doch all bedüdend beter worden mit di.“ – „Ja, grad, un dorüm will ick mi ok keenen Sünnenstich halen…, dat dat nich allens ümsünst is“, knurr de Ol, stek sin truge Pip wedder in Brand, de bi de Kruperee rein utgahn weur un damp „langsam vorwards“ achter den Melkschuppen rüm, ne’m de Bohnenstangn stahn dähn. Na en kotte Wil keem he wedder ton Vorschien as en wunnervolles Seestück, dat op’t Dröge na Hummelsbüttel verplant weur: Den Südwester as Schutz gegen de blanke Sünn, de nu all veertein Dag egal heet vun blagen Heben rünnerbrennen däh, deep in Nacken trocken, de kotte Pip in Vulldamp, öwer de Schuller en half Dutz lange Bohnenstangn, so scheuw sick de ole Klas an sinen Swestersöhn, den jungen Klas, sachen voröwer.

„So, nu wüllt wi eerst mal Ducdalben inrammen“, lach he un güng op dat lange Bohnenbeet to, dorop de Planten vör Drögnis ehr Bläder ängstlich tosamenfolen dähn.

„Wo geit dat denn unsen Swatt“, smeet he mank de Tähn dör na den jungen Klas torüch. „Swatt“ weur de nee swatte Stut, de Ellernbuck vor en god half Johr sick eerst köfft harr, un de nu den Spatt in’t rechte Achterbeen harr un eklich to humpeln anfüng. Un gisten harr se de Kolik dorto kregen. „Jer“, brumm de junge Klas so deep as dat sine helle Kinnerstimm jichtens tolät, „hüt awend schall Jochen Rüter dat raden.“

„Na, denn man to“, grien de ole Klas un kreeg wedder en frischen Ducdalben bi’n Kanthaken un bohr em in de Grund, „de Hauptsak is jo, dat dat Peerd dor an gleuben deit…“

„Dat Peerd…?“ wull Klas Ellernbuck fragen, awer en hellen Larm vun‘ Brummelbeerweg, de achter den Goren lank leep, ünnerbrek em un lät blot sin negenklokes Gesicht to Würkung kamen, mit dat he sinen olen Unkel ankeek.

De Hummelsbütteler Jungs awer harrn dat op „Unkel Bräsig“ affsehn, as Klas Bas in dat Alstertal twüschen de Fuhlsbütteler un Poppenbütteler Slüs nöhmt wurr. He harr sick nämlich dat Angeln angeweunt, eenmal, üm nich ganz vun’t Water afftokamen, tom annern awer, wil dat na sine Meenung grad so god en Sünnenbad we‘ n däh, as wenn he in‘ Hemp an de Holtplank backen schull, as de Dokter dat meen. En Beschäftigung muß he dorbi hebben. B l o t Spazeerngahn un b l o t Sünnenbaden, dat kunn he nich uthol’n. Un dor weur dat Angeln denn nu würklich en gode Erfinnung dorför. Geduld harr he dorto. Dat harr he op söbenunsöbentig Ewers lehrt, de he elwop un elwdohl föhrt harr. Mitünner beet dor doch wat an. Un dat gew denn en Ruck dör’t ganze Lif, un wen’t ok man en fingerlange Braß weur, de in’t Gras fleug. Na – en beet nicks an, denn lät he sine Gedanken op’t Water ümherseilen, still un langsam

in‘ Krink üm de Angelsnur rüm. Un dat harr ok sin Godes. Blot dat de verdreihten Jungs sine Angelstellen un sine lustige Sid gor to gau rut harr: „Unkel Bräsig“, reepen se öwer den Tun röwer un wünken em mit jem ehr Handdeuker, denn se wulln to’n Baden. De Uennericht weur all Klock elben utsett worden. „Unkel Bäsig“, reep de lütt Hannis Timm, de so brun as de Indianer bi Hagenbeck utsäg, „Unkel Bäsig, ick tann uk all swemm’n all!“ „Wat du lüttje Krabb“, lach de Ol un droh em mit sinen letzten Ducdalben, den he jüst noch in de Hann harr, „versup man nich, lüttje Rammer! Dor helpt sülm dat Raden vun Jochen Rüter achterher nich bi.“ – „Unkel Bräsig“ – reep de lange Jan Moll un he wüß, ne’m he den Olen in de Knip kriegen kunn, „Unkel Bräsig, ick weet, ne’m en Hek steit. Fif Pund tom wenigsten!“ „En Hecht?“ – föhr Klas Bas op. „Jung, lat dat Lögen.“ – „Nee, ick heww em ok sehn!“ reep en tweeten. „Un ick ok!“ en drütten, en denn bedeln se alltohop, bet se den Olen richdig ut de Gorenpoort rutbedelt harrn, den olen Unkel Klas, den meist noch en heller Sünn ut de Ogen lüchen däh, as de vun‘ Heben, as he nu mit dat blondhoren Burengörenvulk na de Alster hendahl ampel.

„Bi Abel sinen Ponton hett he stahn. Ick heww em düdlich sehn!“ – red de lange Jan Moll vull Iwer. Dat Wort „Ponton“ harrn se all vun den Olen lehrt. He vertell ünnerwegens jümmer vun‘ Hamborger Haben un vun de groten Dampers. Un de Hälfte vun sine Toheurers wull Schippskock un de annere Kaptein warden.

Vör’t erste awer stünnen se nu blot an de lütte Alster, de eene Hälfte seuk na den Hek, de natürlich nich to finden weur, un de anner sprüng, nakt un brun, as de lewe Herrgott se schapen, in’t Water, dat lustig öwer jem‘ ehr Köpp tosamenklatsch. Un’t durt nich lang, dunn harr de Hek sine sekere Roh, wenn he ok würklich dor stahn harr, un ok de lange Jan Moll sprüng, as wenn he sülben den Hek markieren wull, koppöwer in’t Water, denn he wüß, dat dat Suglok 2 m 30 deep weur. Klas Bas sät un keek sick dat lustige larmige Driwen an. Wo dull harr he sülm dat drewen op Steenwarder un op de Veddel, as de Badbüxen noch gornich in Mod weurn un „Rheumatismus“ noch nich in sinen Lexikon stünn. Summer, Sünn, Water un greune Wischen un dormank de leifigen Minschenliwer, wat kunn dat Scheuneres op’e Welt gewen. Un denn dach he mit’nmal an de steenern Hamborger Straten un de steenern Minschenkasten un veel dusend lurige Feut, de de weke Mudder Eer seukt un for luder Steen nich finnen köönt. „Treckt na buten, ji Oellern!“ much he denn op’e Stell öwer de grote Stadt henropen. „Hier is Kinnerland bi Köh un Kukuk!“

Ja, wenn h e Kinner harr …. Un denn keum mit’nmol dat Geföhl vun sine Eenspönigkeit öwer em. Un he sleek sick lisen sidaff.

As he bi de Gorenpoort ankeum, sä Jochen Rüter jüst to Ellernbuck: „Na, Klas, in‘ Tid vun en lütte Stünn kann’s man mal wedder nakiken. Denn is din Swatte wedder allright. Awer wat den Spatt angeit, denn must du brennen laten. So oder so ….“ un dorbi schüttel he sinen rodgesichtigen dicken Kopp, dat sine lange Schinesensnuzboort hen un her swenkel.

„Velen Dank ok“, wull Ellernbuck all seggen, besunn sick awer, dat he dor denn ganzen Hexenkram mit toschann‘ maken würr, nick blot deepsinnig mit’n Kopp un leep wedder in’t Melkschur, denn en Melkmann het niemols Tid, vör allen Dingen nich, wenn’t vör de Nahmiddagtour is u.s.w. Un so lät Jochen Rüter denn sin Sprekwater (denn?) unsen Klas Bas öwer sine deep-eernsten Gedanken spölen, de dör düsse Dousch Gott si Dank jem ehr oles Glikgewicht wedder kregen dähn. „Dor’s gornicks bi to Lachen“, sä‘ e un keek Unkel Bresig vun de Waterkant in sine swienp’litschen Ogen. „Ol Mudder Krohnsch hewtt mi’t afflehrt. Awer an Se kann ick dat n i c h afflehrn, blot vun’n Fru op’n Mann un vun’n Mann op’n Fru; jümmer ümschichtig.“

„Hm“, sä Klas Bas un keek den lütten Dickkopp sunn beten vun baben an, denn he weur würklich bi dree Centimeter heuger as de Wunnerdokter, „wenn ick di raden schull, legg di op’t Regenmaken. Dor kann’s bi düsse Drögnis Geld met verdeenen.“ Dormit dreih he sick aff un güng bi de leddige Watertünn vorbi in’t Hus, Awendbrot to eten.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.292/A Sonnabend, 25.06.1910

Och, wat liggt dat scheun in’t Bett! Ol Mudder Krus dreih sich nochmol recht fast in de witte Deek rin, leg sick op de rechte Sid, wat ehre Slapsid weer, höhl sick mit de linke Hand dat Küssen ünner ehr statsche Näs en beten ut vun wegen dat Luftkriegen un hork op dat Regendrüppeln, as weer dat dat scheunste Weegenleed: Tapp, tapp, tapp, tapp … ging dat in de Regenrönn‘.

Endlich Regen! Un w a t för’n Regen! So warm, so sachen. Nee, de leewe Gott harr likes noch en Insehen mit de Minschheit.

Tapp, tapp, tapp, tapp …güng dat in‘ gliken Takt baben de Slapkamer. Un’t dur nich lang, dann güng dat: snark, snark, snark, snark binnen de Slapkamer ok in’gliken Takt. Un Mudder Krus snark sick en wunnerboren Droom tosamen: Se säch ehren proppern (lütten?) Gemüsegoren achter’t Hus na de Altnaer Grenz to utdrögt in de blanke Summersünn liggen as weiland dat Land Kanaan to de Tieden vun den seligen Vadder Jakob. Un denn gung de Heben utenanner, un Gott-Vadder keem mit grote Garnergeetkann un de lütten Engels mit lütte Kinnerkann achter em öwer en duster-blage Wulk röwer un goten, de leev Herrgott mit idel Vörsicht, de lütten Engels mit veel Lustigkeit, Nattsprütten un Kapeisterscheeten, den Regen öwer dat dorstige Eerrik ut. Un ok op Mudder Krus ehren Achtergoren. Kik, ehr Arsen, wat se sick tohögträken dähn! Se kunn se meist wassen sehn! Een, twee, dree kladdern se mit jem ehr lütt Rankenfingern den krusen Arsenbusch rop un wid dor öwer hen un swenkeln in de leddige Luft rüm! Un de Vitsbohnen danzen vor Vergnögen um de Fuhrenstangen en Ringeldanz. Kik un de Sünnsid vun’t Hus, de Kukumber, de knapp fingerlang ansett harrn, kropen as lütte Krokodile, de bi Hagenbeck utneiht weeren, öwer de Beetkant rünner.

Un tapp, tapp., tapp gung jümmer de Regen hendohl, wenn ok all lang nicks mehr as blot de Brus vun den lewen Herrgott sine Geetkann mank de Wullen to marken weer: tapp, tapp, tapp, tapp … – Bums! – Mudder Krus schot mit’nmol in de Högt un blew half opricht’t in’t Bett besitten. „De Küken!“ schree se un grabbel in’t Duster mit de rechte Hand na dat Bett vun ehren Mann röwer, kreeg em awer blot bi den groten Töhn vun sin linken Foot tofaten, wil dat he na sine Gewohnheit to Sekerheit vun eenen nächtigen Oeberfall mit’n Kopp na’t Footenn vun de Bettstell slapen däh.

„De Küken!“ – Weer dat noch half in’n Droom, weer dat würklich west, Mudder Krus harr de Küken, de de Kluck eerst ehgistern utsäten harr, jammervull pipen heurt. Se kneep ehren Mann deftig in de Töhnspütt, dat he tohögtföhr: „W-wat is los?“ stamer he rut, tapp an de Bettstell lank na den ingelschen Polizisten-Knüppel, denn he vun Habenstreik her dor hangen harr, kreeg awer sin Pip bi de Kripps un fuchtel mit ehr so gefährlich in de Luft rüm, dat em de Asch ut den Pipenkopp verdwaß öwer dat opgeregte Gesicht füll.

„Wo stickt de Kerl? Wo stickt de Kerl?“ brüll he, denn dor weer letzt würklich to dreemol in de Nahbarschopp de Smuckstrat lank inbroken worden. „De Küken!“ reep de Olsch wedder dortwüschen, „de Küken!“ un grabbel na de Ritstiken, de se inde Hiddel all vun de Kommod rakt harr. „De Köken?“ frög de Ol. „Mudder, büst du narrsch worden. Wenn’t wider nicks is …“ Un dormit streckt he sick wedder in sin ümgekehrte Verhältnis hen untreck sick de Deck meist bet öwer de Ogen. „Lat dat Lichtansteken sin, Fro!“ knurr he. Denn denn kunn he nich wedder in Slap kamen. Awer Mudder Krus weer all bi’t Ritsticken anriten: eenmol, tweemol, dreemol …de fifte höll endlich ut, un Gloria! keek de oll ehrliche Stummel vun Waßlicht sick verwunnert in de ol Krusen ehr ehrsame Slapstuw rund üm. Un sin een Og wurr jümmer grötter, bit dat toletzt dat Twingern kreeg öwer dat, wat dat mit ansehen müß: Op de eene Sid, half öwer Bord, sät Ol-Krus in’t Hemp, de Pip in de Hann un schimp vör sick hen, denn dat Licht brenn jo nu doch un an Slapen weer nich mehr to denken. „Un worüm hest de den olen Ulenspegel, den olen Buernvogt den olen Boß, den Klas Bas de Kluck mit de verdreihten Hummelsbütteler Kukuseier nich eenfach wedder retour schickt! Nu hest’dat dorvun. Sülm schuld! Sülm schuld! -“ So brummel he op’t Bettkant wider. Awer Mudder Krus heur gornich dorop. Tapp, tapp, tapp, tapp … güng buten den Regen in eenen to.

Se leep na de Togarderow, kreeg Hein sinen Oilrock vun Haken, smeet em sick üm un leep ut de Husdör rut treppdohl. Grad as se den Gorenweg lang leep, sett de Regen en nees Tempo an: rull, rusch, rull, rusch … dat de Dachrönn anfüng öwertopatschen un dat Water ehr vun achtern in de Holtentüffeln leep. Maks nicks: De Küken! Nu weer se bi’n Höhnerstall. De asige ole Draht! Se kunn em nich utenanner tüteln. Endlich! De Regen leep ehr in‘ Nacken rünner, dat ehr schutern würr. Swupp reet se den Südwester, de achtern anknöpt weer, öwer’t Hoor un stün nu dor as en liwhaftigen Stüermann. – Nu bög se sick op de Seekist dohl, desülwe, de Wihnachten awend ünnern Dannenboom stahn harr, un reep de Kluck an: „Duck, duck! …“ „Rrr – ark keem de ol Kluck in’n Enn un beet üm sick. Pip, pip, pip, pip … antern de Lütten un krapen deeper ünner de Mudder ehr Flünken. De „Villa Italia“ weer vullkamen footbadendrög. Allens weer Inbillung west. Schändlich! Na, beter as ümgekehrt, dach Mudder Krus, wobi ehr wedder en lütten Waterstrom achtern in‘ Tüffel leep. Vörsichdig schöw se noch en annere grote Kist vör den Ingang to de Kükenvilla, trock den Oilrock faster tosamen, mak gau torück un frei sick all op dat mollige Bett, dat se nu erst richdig geneten wull.

Man’t keem anners. Knapp wull se in dat dustere Treppenhus inbögen, as en faste Fust ehr vun achtern in’t Gnick grepp: „Holt, Moschü! Dor hewwt wi di endlich mol bi de Slavitten, du Gaudeef du!“

Tedje Kappeln vun‘ Fischmarkt weer judt na Hus kamen, mit en groten Bootser natürlich, as sick dat an‘ Sünnawend geheur, un höll nu in sine alkoholische Kottsichtigkeit sine truge Fru Nahbarsch för den dreemolgedrillten Deef, för den Ol-Krus ok je all den ingelschen Polizistenknüppel alias Pipenkopp an’t Bett hungen harr.

„Awer ick bünn doch Fru Krus“, so nöhmen Se doch Vernunft an!“ futer uns Kükenmadam los un wull sick frimaken. Man Tedje höll wiß: „Dat köön’t se all seggen!“ sä’e. „Kumm man erst mal mit lanks. Ick will di mal en Lüchtfüer wisen.“

Wat help de ol Fru ehr Stahmern. Tedje verlät sick up den Oilrock, de seker og in de Nägt klaut worden weer. Un Mudder Krus kunn em mit en besten Willen nich afftrecken vun wegen ehre mangelhaftige Uennerkleedung.

Un so weern se tohop meist all op de opene Strat un in’t lewige St.Pauli rinkamen, as dat högere Schicksal ingreep. Un dat bedü för Tedje jümmer un allemol sine lüttje slanke Fru, Madam Kappeln. Mit en Floot vun Wöör, de mit den Nicaragua konkurieren kunn, speul se ehren lewen Ehmann ünner den Verstandskasten, dat he op eenen Slag „Ladung klar“ harr.

„Dod un Düwel!“ – Mit dat dummste Gesicht vun de Welt starr he op Mudder Krus ehren Zeegensteert vun Hoorzopp, de ehr achtern as bi’n Chinesen op dat natte Oiltüg hendahlbummel, wat he bi de Gaslanteern, ünner de se stahn bliwen weern, dütlich gewohr warden kunn.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.316/A Sonnabend, 09.07.1910

Jeffries or Johnson?

Willem de Steernkiker harr dat markwürdig drapen. He harr in „The World’s Niggerhouse“ achtern Kajen Tommy Jim kennen lehrt, deelwis üm sine ingelsche Sprakkunst wedder en beten op’e Been to helpen un delwis, üm wat Genaues vun de Gegend öbern Groten Dik to heurn to krigen. Denn he dräg sick eernsthaft mit den Gedanken, „röbertomaken“. Sid den lumpigen „Halley“ stünn he sick mit sinen Chef bannig leeg. Den Dübel, he wull doch eernsthaft warden! Un sin Herr Chef grien jümmer vör sick hen, ne’m he em angesichtig würr. So sät he denn mit Tommy Jim in „The World’s Niggerhouse“ un lät sick den scharpen Smoke of Cigarettes and Genuin Imported in de Ogen biten, un vertell de dicksten Lögen, wo he öwerall in de „World“ sick all ümkeken harr, wobi he Klas Bas un Hannes Baller jem ehren Snack vun Eier-Kohrs her to’n recht däftigen Strick tosamen dreih.

Keen sick nich op sunn Oort vun Strickdreihn verstünn, de harr hier nicks to bedüden. Je dicker, je beter. He müß blot de Vorsicht gebruken, en recht minschenleddige Gegend uttosöken as de Wüste Gobi oder den australischen Busch, wo he eine Lögen lopen laten däh. Denn „the whole World“ weer hier in die dumpige Dönz achter de halfblinden Finster to Hus. Dor sät, de dünnen Been öwernanner slagen, un den breedkrempigen Panama in’t smalle, brune Gesicht trocken, Carlos Diaz, de Mexikanische Indian, sweeg sick ut un lät sin Vis-à-vis, en krushorigen Kreolen ut Carolina, mit en grellrodes Dok üm den blanken, dicken Hals, öwer den Indianer-Kongreß tütern. Ingelsch, Franzeusch, Span’sch un en kruses Volapük von Half un Half swirr dör den Rum hen un her. Un blot en poor Wöör hören sick düdlicher dor mank rut as „Whisky!“ „Brandy!“ un „Waier, a Glas!“

Wat nu Tommy Jim angüng, so weer he en langen, slatterigen Brooklyner Niggerboy, de awer sine Affkunft vun Black Death, weiland Keunig von Dahome, herschrew un op Kragen un witte Manschetten höll.

Sünnerlich hüt awend stek he in Full Dreß, grise Gamaschen öwer de blankgewichsten Steweln un en langen, roden Slips wid öwer de witte West mit de dicke gollene Uhrkeed rünnerhangen un paff den Smoke besunners hog un fierlich in de Luft, soveel man vun Luft reden kunn; wobi he sine natten Bullenogen alle Ogenblick na de Flegenfall vun Dör rullen lät. Mit’n mal sprüng he op. De Husdör wurr wid apenslagen un en god half Dutz Swadde pultern herin, un de erste, en groffknakiken Kerl mit umkrempelte gele Büxenbeen, swenkel en Tidungsblatt in de Hann op un dal un brüll in eenen foort: „Johnson won! Johnson won! Jeffries knocked down! All Hail the Black! Hurra! Hurra!! – „ Tommy Jim reet em dat Blatt ut de Hann, sprung op den Disch rop un läs mit schrille Stimm: „After the twelfth Pass he knocked him down. Jeffries, getting up again, caught a new Knock. Tumbling against the rope, he…“ Dat Widere gung in den Larm ünner, de nu as en wille Katt vun D|isch to Disch sprüng. De Schenkdisch weer in een, twee, dree vun lange Liwer ümlagert. Hunnert Arms recken sick in de Högt un hunnert swatte un geele Hann faten dat „Porter and Ale mixed“ un slüngen sick bi’t Ansteuten vör luder Bröderschopp as en Knüel Slangen dörenanner : „All Hail the Black! Hurra!“

Willem, de Steernkiker, weer verfeert in sin Eck besitten blewen. Weern de Kerls mit’nmol unklok worden? Düsse „Conversation“ kunn em jedenfalls in sine Sprakgewandheit nich wider bringen. Dorüm beslöt he jüst bi sick, optobreken, as en Ries vun Nigger sick breed vör em opplant un för dull mit de swatte, smeerige Fust op de holten Dischplatt baller, dat de Beerbekers un Winbuddels Polka danzen dähn. „Dead and Devil!“ – kriesch he los un bög sick wid öwer den armen Willem, „down with the week White!“ Un’t säg meist so ut, as wull he de Steernkiker in de grawe Grund stöten. Man Willem besunn sick noch to rechte Tid op en oles Mittel, dat Klas Bas, de grise Seebär, in Shanghai mank de Geelen utprobeert harr, as se em in en Speelhöll to Lif wullt harrn. He baller also ok förfötsch op’n Disch un reet Mul un Ogen apen, sowit he kunn un schimp allens hendal, wat he jichtens in sinen korten Lewen all schimpt hört un sülben schimpt harr; awer op good Hamborger Plattdütsch vun wegen den grötteren Klang. Un würklich, dat Mittel hölp. Ok bi de Swatten. De Nigger lät dat breede Mulwark apenstahn un hork to. Ingelsch, Dütsch, Spansch … He lät je wull allens gau dör sinen Kopp scheeten. Nicks paß dorhen.

Man dat harr likes licht scheef afflopen kunnt. Denn sine Konsorten, de nu all in de Tid jüm ehrn natürliches Temperament mit so un soveel Brandys and Liquors opfüert harrn, wulln den bleeken jungen Mann to Lif un ut sine stille Eck rut an den Middelpiler rantrecken. Dor schull he as Jeffries in effigie anbunnen un anspeet warden. Se harrn em wuppdi all öwern Disch röwer, as Tommy Jim dat gewohr wür. He ret de Abendör op, lang na den Aben rin, dat de Gott em dick an de Finger sät, drängel sick an Willem ran un smeer em de Sott swatt öwer’t Gesicht röwer. Un denn höll he en richdige Red op Niggerlatinsch. De Swatten gewen Willem, de nicks dorvun begreep, een na’n anner de Hand. Tommy awer keem mit en indischen Husgötzen anslept, stell em in de Mitt vun’t Lokal, de Dischen schurren tosid, un dat Hurly-burly vun den Johnson-Niggerdance güng los. De rodshawlige Kreol speel de Handharmonika dorto! Un Willem, de Steernkiker, muß mit danzen, wenn em ok de Sweetgeruch vun de Swatten ton Oewelwarden in de Näs steeg. „Johnson won! Johnson won!“ trampel dat um em rüm. Mit’nmol sprüng de breednasige Ries, de Willem, toerst angrepen harr, ut den Krink rut op dat Götzenbild to un box dorop los, dat de Arms as Möhlenflögel dohlslögen: „Dead and the Devil! Down with the white men!“ – De Keunig vun Dahome alias Tommy Jim greep em in de Arms, de annern kringeln sick rüm jem. Dat Tohowabohu weer op de Högt.

De Steernkiker awer mak dat he de Butendör achter sick kreeg.

Dor stünn he nu an‘ Kajen. Duster un still leeg de Elw vör em. De fuchtige Westenwind strek em üm den hitten Kopp. Mööd keeken de roden un greunen Lichter vun‘ Fockmast dahl un swenkeln sick as in’t Inslapen hen un her. Ganz ut de Feern en deepes Tu-t. Dicherbi en grelles Fleiten. Eenmal – noch eenmal. Denn allens wedder still. Blot dat Quaddeln vun’t Water lank de Schippsplanken. Jeffries-Johnson! klüng dat noch in em. „Nee, nee! Ick bliw to Hus“, sä he bi sick sülben ganz lut. Un’t weer em, as wenn sick em twee weeke warme Hann op de Schullern leggen dähn.

Un sühst du mol: Hannes Baller güng dat in düssen Ogenblick just so. Blat dat de beiden Hann nich Mudder Hammonia, sünnern Stine, sine lütte Husfru, angehören dähn. Dat Slapstuwenfinster stünn apen un de Westwind lang ok schräg öwern Finkwarer Dik röwer na em rin: verdrägt juch man wedder. Un se verdrägen sick ok.

„Du harrst mi jo eegentlich de Speegeleier braden kunnt“, knurr Hannes sunn beten bisit.

„Harr’ck je wull“ – sä Stine un smeet den Flaßkopp en beten torüch as to de Tid, as se noch bi Madam Habicht op’n Stadtdik in Deenst weer. „Awer worüm kümmst du so lat. Un worüm büst du so kott un bu un ba! Nee, din Köksch bün’ck nu mal nich, Hannes.“

Un wedder keem de Westwind un sä en sachtes Woord. De lange Hannes legg sine beiden Arms üm ehre Taille, de all en beten anners lät, un sä: „Lat man, Deern. Du kennst di noch nich so ganz ut op de Finkwarer Oort, non?“

De Olenwader Kark sleug twolben. Dunn güngen de Slapstuwenfinstern langsam to. Un de Westenwind muß öwer’t Dack kladdern.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.340/A Sonnabend, 23.07.1910

Tommy Jim harr de Sak mit Jeffries-Johnson so hellschen den swatten Patriotismus uprögt, dat he sit acht Dag all na New-York ünnerwegens weh’n däh. For unsen goden Willem weer dat also en kotte Fründschopp west. Un as eenziges Teken doran dräg he en silwerne Dos mit Pepermüntbonjes in de Büxentasch, de sin swatte Fründ em verehrt harr. He harr se dreemal na’nanner utseepen müßt, erer de Swattenkrusengestank dorvon afftroggen weer.

He dreih se in düssen Ogenblick jüst wedder mank sine brunen Finger rüm un keek öwer den witten Sand weg op de blage See. De See awer weer de Ostsee. Un de Sand de Stakendörper Strand achter Schönbarg. Hier wull he sin veertein Dag Ferien tobringen, wenn em nich wat besunneres dormank keem, wat en Minsch nie weeten kann. Denn lang he in sine Bosttasch, kreeg Sheridan’s „School for Scandal“ dor herut, legg den „lütten Wessely“ an de Sid hen un füng an to lesen un to öwersetten. De Wellen maken ehr Ruschen un Brusen dorto, wat wunnerscheun in de lustige Komedi rinpaß.

Em stör nüms nich. Sine „Burg“ läg wid de Bucht rop, wo de Dik en groten Bagen maken däh, achter hogen Strandroggen.

De öwrigen Badgästen, dat is en oles Ledder, wern den drütten Dag, wat se dor we’n dähn, all so ful, dat se een bi eenanner vör’t Hotel lang den Strand liggen dähn as de Mastswien op’n Markt. Se bruken nich mol na de Klock to kiken, den Stine, de stämmige Weertsdochter, verstünn dat „Foderbimmeln“ baben den Dik dahl utgetekent.

Sülft Willem, de Steernkiker, hör in sine Eensamkeit sunn beten dorvun as Engelstimmen ut’n Heben. Hüt harr dat ower noch gode Wil. Un flitig sät he öwer Mr. Surface sine langstielige Red‘, wobi he in den „lütten Wessely“ hellschen veel rümblädern müß. Dat Badedok, mank twee Wichelruten utspannt, höll de dullste Sünn vun Papier un Bookstawen aff un weih as en Quatschenseil vör’n Wind, wenn de Bünn vun Goldbutt vull sitt. Unse Willem keem denn ok jümmer duller op eine ingelsche See to fohrn un seil üm de leegsten Vokabelklippen rüm as gornicks. Mit’nmal awer mak he stopp un lang sick na sinen Verstandskasten. De Sünn meen dat doch en beten to goot. Langsam trock he Sweater un Schöh un Strümp ut, stünn op un wull jüst sine Büxenbeen rünnerlaten, as he bet tein Meter vör sick op dat Stack „Zeppelinchen“ sitten säh. Se harr wedder den goldgeelen Pankokenhot mit dat breede Lilaband fast üm den Kopp bunnen; wat ehr den nüdlichen Binamen inbrocht harr. Ehren rechten Namen wüß eegentlich keener. De eenen vertellen, ehr Vadder harr en polsches Got; de annern beduern ehr, dat se en arme Vullwaise we’n däh.

Dor sät nu de lütte gesmeidige Person op en groten grisen Steen un stier öwer en Book mit Goldsnitt weg op de blage See rut.

As Willem sine Büxendrägers wedder fastknöpt harr, wüß he mit de Achtersid vun sin Vis-a-vis Bescheed: De rechte Foot, den se meist op dat Water dahlhangen lät, weer lütt un vun de Sünn brunbrennt. Vun den linken, den he nich gewohr wurr, nöhm he dat glike an.

Dat swatte Hoor – se dreih eenmal, as se ümblädern däh, den Kopp to Sid, dat dusterswadde Hoor weer glatt scheitelt un kringel sick as twee runne Muscheln üm ehre Ohrn, vun de op düsse Oort nicks ruttokrigen weer. He müß ehr doch eegentlich ok vun vöörn to sehn krigen könen, un füng an to hosten. Awer de Brandung mak em to scharpe Konkurrenz. Se läs wider.

Hm! dach he, nehm sinen Sheridan un sätt sick en beten wider lank ok op en groten Stacksteen dohl, lät ok de Been öwer’t Water bummeln, harr awer sine geel-grönen Strandschöh wedder an, wil he se för besunners modern un eleganter as sine bloten Fööt höll, de vun Natur ut en beten kröpelig weern.

Se sät un läs wider. He ok. Dat heet, he däh so, denn he wag nich, sick ümtokiken un dach wedder mal eernst doröwer na, worüm de Minsch achtern nich o k en poor Ogen in‘ Kopp harr. Wenn en poor Generationen na’nanner de Lengsücht na achtern to kiken harrn, denn müß dat na de Darwinsche Theorie vun de Anpassung un Verarwung doch je eegentlich wat warrn könen. Op’n Stutz awer keem dor ganz wat anneres as Ogen an‘ Achterkopp dobi rut: Willem lät in sine deepen Gedanken den lütten Wessely in’t Saltwater fallen.

O weh! – reep dor en helle Stimm achter em un bewis em, dat man doch ton mindesten vun achtern h ö r e n kunn. He keek ehr gau in de Ogen, runne, grote swatte Ogen, de, as em dat vörkeem, en beten verdwaß achter en swattes Pincenez rutkeken. Un denn sett he ehr sinen Unfall utenanner. Se höll dat för nich so slimm. Se läs ok Ingelsch: „Byrons Poems“. Ganz ahn „Dictionary“. Ut den Geist vun dat Gedicht herut, kunn se allens verstahn. Un Oewersetten weer ganz wat Olmod’sches.

Willem hör ehr nipp to. He wull dat mit den Sheridan o k mal versöken, menn he un lät sinen vergrepenen „lütten Wessely“ in de grote See rutswemmen. So wuren se heel got bekannt, stellen sick awer nich eenanner vör. Dat däh twüschen moderne Minschen affslut nich nödig, meen Zeppelinchen. Un de Steernkiker stimm ehr to, wobi he ehr ut Tommy Jim sine weiland Swattenkrusen-Dos en poor Pepermüntbonjes anbeden däh.

Den Middag keem de Steernkiker nu ok to lat to’t Table d’hote. De negen un negentig mal twee Ogen keeken argerlich vun em na ehr un vun ehr na em. Un den güng en vergnögtes heemlich Kichern dör den Etsaal. Zeppelinchen, de noch jümmer ut Modernität oder sünstwat de Vörspies verpaßt harr, sett sick den swatten Kniper op de lütte runne Näs un sök sick vun den Bradentöller, den de Steernkiker ehr ergebenst röberlangen däh, de beiden gröttsten Stücken rünner un na eenigen Besinnen noch en drüttes, wat se för de versümte Vörspies in Reknung setten däh. As se dat letzte awer noch an de Gawel op en Töller lanzieren wull, kreeg Schoolmeister Grisbuck, de ehr vis-a-vis sät, sunnen Hostenanfall, dat se dat drütte Stück egal op de witte Dischdeek mank Töller un Schöttel landen lät. De Steernkiker lang gau to. Se weer awer eben so gau un swupp! harrn se beide tohop as op Kommando dat Bradenstück oppickt. Dat gäw nu wedder dat sülwe Kichern un ANstötten as bi’t Rinkamen to’n Eten. Un de Steernkiker beslott, nu grad, Zeppelinchen sinen männlichen Bistand totowenn‘.

He schüffel ehr buten in sinen Burgennahbarschopp ok en „Burg“ in, de he sehr poetisch „Venuskuhl“ döpen däh, wobi em en ganz lise Erinnerung an sine weiland Venus vun’n Venusbarg opkäm. Awens vertell he ehr denn ok vun Hamborg un sine goden Frünn Hannes Baller, Hein Krus un Klas Bas, den ollen ehrlichen Seemann, de sin Arwunkel weer.

Zeppelinchen harr noch jüst keene Grotstadt sehn as Kiel, wat natürlich för Willem gor nicks bedüden däh. Un so veraffreden se sick denn un dampen eenes Sünnawends mit de Schönbarger Lüttbahn dör de scheune Probstei na Kiel aff.

Willem harr de lütt Deern den Kopp so mit Scheep, Kais und Krans verbarrikadiert, dat se Vadder Bur, den kumpleten lütten Summerweert tor „Seelust“ rein gor nicks vun ehre Affohrt un Wedderkunft seggt harr.

Se weer mit’nmal verswunnen. Un de Steernkiker ok.

Dat weer en Geklapper mit Metz un Gaweln den Sünnawendmiddag, denn männigeen föhr mit de Partie Fleesch oder Kantüffeln, de he sick inverliwen wull, vun’t Mul wedder torüch, wil em jüst en nee Vermodung öwer „uns Zeppelinchen“ infullen weer. Toletzt, dat weer all bi’t Kaffeedrinken, un de Regen trummel jümmer op dat Pappdack vun de Veranda – weer man sick eenig. Keener wüß, wer dat Woort toerst utspraken harr. Awer alltohop weer’t klipp un klor. De arme lütt Deern. Mit’nmal däh jedereen, as wenn he se op’n Schoot dragen harr, dat arme unschüllige Bloot weer en „Mädchenhändler“ in de Finger kamen.

Un nu güng dat op den armen Willem los. De weer dütt un de anner dat, jedereen wat anners gewohr worden, dat darto stimmen däh. Un de lange Mudder Grisbuck, de en schewpuckelige Dochter vun eenundottig harr, hanteer mit ehren langen magern Arm, de so utsäh, as wenn he vun’lewen Gott verkehrt inhakt weer, öwer de Köpp vun de annern weg un kunstateer, dat de gottlose Unhold dat op ehre Dochter toerst affsehn harr. Se harr dat wull markt. „Aber an der wohlerzogenen Tugend und Frömmigkeit ihrer Ursula hätte solches frevelhafte Unterfangen ganz selbstverständlich auch ohne ihr Zutun scheitern müssen …“

Un denn setten se en Telegramm an de Bahnhofspolizei op, wat de Weert, as de Nägste dorto, betahlen müß; denn sin Hotel stünn in de Gefahr, as en Sodom un Gomorrha utschreen to warden.

Blot dicke Unkel Lackmann klopp sick op sinen Buk un süfz: komplet meschucken! Un denn slög he sinen Lodenmantel üm de runnen Schullern un leep dör den Regen na’t Postamt vörut, en Gegentelegramm optogewen, keem awer nich ganz sowit, as bi all sine impulsiven Uennernehmungen, denn sine Willenskraft weer jüst so rund as sine ütere Figur un keem grad so licht in’t Wackeln.

Dat Schreckenstelegramm güng richdig aff. Willem, de Steernkiker, müß den ganzen Inhalt vun sine Breeftasch op’n Kopp stellen, üm sick gegen den Unbekannten uttowisen, de em glik an de Bahnstiegsparre sine blanke Visitenkoort ganz diskret ünner de Näs holen harr.

„Gott si Dank“, sä unse Willem, as se glücklich in Alsterpavillon achter Kaffee un Koken verankert lägen. Un in alle Gemütlichkeit schrewen se en Gegentelagramm:

An de Stakendorper Philister!

Dor hett en Uhl säten!

In freier Liebe

Zeppelinchen und Willem.

Dicke Unkel Lackmann kreeg’t toerst in de Finger un müß dat bi’t Awendbrot vörlesen.

„Heww ick’t nich glik seggt!“ reep he mit roden Kopp un schüttel sick för Lachen, dat sine runne Buk ünner de witte Serviett Polka danzen däh. Un denn keek he de langen Gesichter een na’n anner an un meen mit sin swimplitsches Ogentwinkern: „Schade, nicht wahr, meine Damen? Es wäre doch zu interessant gewesen!“ – –

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.366/A Montag, 08.08.1910

„Se un unse Scholmeister hebben dat düsse Tid heel got“, sä Mudder Mehlmann to Klas Bas un wickel em sin Sößtigpenns-Roggenfinbrot un en half Pund olen Holländer, dat he jede Week halen däh, in en grotes grises Stück Uemslagpapier. „Keen kümmt nu an de Reeg?“ Ehr hellen lustigen Ogen lepen achter de Brill rut, den lütten Bäcker- un Kramladen mit de noch lüttern Finster, dörch de dat Daglicht man so ganz vörsichtig in ehre Amtsgeheemnisse rintokiken wag, op un aff. Vör de grönstreken Toonbank mit de blanke Messingwag dorop stünn dat ok so teemlich vull: flaßköppiges Görenvolk mit en langen Zeddel, ne’m de Inkop för de halwe Week op anschrewen weer un mit en deepen Korw, ne’m dat Finbrot un Swattbrot un Wuß un Käs sinen widen Dörpweg na Hus in maken schull. „Jä, Jan Behrens!“ lach Mudder Mehlmann, „dat kann’ck mit’n besten Willen un min Brill nich rutkriegen!“ wobi se en blauplackiges, affgeretenes Stück Tidungsrand sick dicht ünner ehr scharpe Näs höll. „Mußt ok doch keen Bickbeern eten ünnerwegens, lüttje Döskopp“, sett se en beten argerlich hento. „Nu lop man gau mal eben na Mudder torüch, wat dat drütt Deel wesen schull!“ De Lütt mak erst en bedrövtes Gesicht, sett awer denn sine dicken barßen Fööt öwer de roden Muersteen na de Dör hen langsam in Bewegung. „Da! Hest noch en lütten Söten!“ Mudder Mehlmann drück em en Bontje in de smeerige Fust un dree annere lütte Puttenkikers ut‘ Borner Moor gliks mit – un rut weer he.

Nu keemen de Teglers^*) an de Reeg. Se stünnen en beten affsid in’t Duster dukt, as dat jüm ehr Wesen is un snacken keen Woort mitenanner. De rode Muersteenstoff stek den eenen noch in den swatten Boort. Mudder Mehlmann mak de groten grisen Paketen torecht. Se kenn dat Rezept all meist un hölp de Lüd ehr Gedächtnis vun sülm na, wo se meen, dat se wat vergeten hewwen kunnen: Swatt un Finbrot, Botter un Sucker, Stewelbänner, Wichs, Tabak, Zigarren un en Lüttjen in‘ Buddel.

^*) Ziegler, Ziegelbrenner

Dat letzte, de Köm, weer ehr hüt awend nu utgahn. Un richtig: as nu de drütt Tegler rankeem, harr he blots dorüm en gode Vettelstünn gedullig luert.

„Jä“ – meen Mudder Mehlmann, „dat helpt nicks. Denn möten Se hüt wull mal eben na Prott rünnertüffeln.“ De Tegler nick, keek awer gornich vun de Toonbank op. „Weet rein gornich, woans dat kamen is. Awer min Willem hett all anspannt. Morrn sünd wi wedder dormit ingang‘.“ Dorbi har se en brunen Steenputt op de blanke, olmod’sche Messingwagschal affwagen, bör de grote Syropskann mit beide Hann tohögt un lät den dicken söten Strom ünner den Tappdeckel langsam rutquuddeln. „Hol stopp!“ Se klapp iwrig den Snappdeckel to. „All meist en beten Oewergewicht, Heinerich“, lach se, „kannst ünnerwegens drist mal en Finger vull riskieren, Jung!“ De Jung bör den Syropsputt vörsichtig vun de Toonbank dal un grien still vör sick hen. De Tegler güng ut de Dör. Un de grote Dörenglock an de krumme rustige Stahlfeder bimmel gemütlich as jümmer hen un her: bimmelimmellim – lim – – lim – – – lim – – – – „Hm“, sä Klas Bas, „löw man, Mudder Mehlmann, „de kümmt Se nich wedder!“ Dormit meen he den Tegler un den Köm, de he nich kregen harr. „Hahaha! Kaptein!“ lach de ol Fru dor op. „Mudder Mehlmann ehr Brot; dat sleit bi. Nich wohr, Solowski?“ Dormit bündel se den letzten Tegler en dickes Sackband üm sin Proviantpaket, denn em weer de ganze Ladung mal utenannergahn und in‘ Graben fulln, worüm se ok sinen Namen beholen harr. „Sühso, nu hölt’t! Makt 2 Mark 54.“ Solowski tell luder Nickel- un Pennstücken langsam na de Reeg hen un tell se denn ebenso langsam noch eenmol öwer. Sid de Tid, dat he in’t Kieselgurlager bi Swinnbeck tein Stünn nananner bit an de Kneen in Grundwater stahn un schüffelt un per Stünn 26 Penn verdeent harr, sid de Tid harr jede Penn för em sinen besunneren Wert kregen. „Stimmt!“ sä Mudder Mehlmann kott un streck dat Geld in.

„Korl, gau!“ reep se sunn negenjöhrigen Bengel to, de den Tegler de ganze Tid öwer schef vun de Sid ankeken harr – „mak den Herrn de Dör apen!“ Denn Solowski harr beide Arms vull.

Klas Bas güng achter em her ok rut, sä awer noch in Rutgahn: „Mudder Mehlmann, wat ick seggen doh, allens egal, laten’s den Köm nich gor so lichtfarig utgahn.“ Bimmellimmelim – lim – – klöter de Dörenklock dortwüschen. Awer Mudder Mehlmann harr likes nicks von düsse gesunde Weltweisheit to hörn kregen. Denn se weer gau na de Kök rümlopen, ne’m de Johannisbeersaft inkoken däh.

Willem steeg ünner den olen Lindenboom richtig grad op’n Buck un wull afföhrn. „Prr, Schatz!“ sä he to sinen glatten Brunen. „Dor will noch een mit upsitten, wenn du nicks dorgegen hest.“

Schatz harr nu nicks dorgegen, denn sin Bost un Achterschinken harrn en gesunne Konstitutschon un en 200 Pund Lewendgewicht jüst nich up’e Reken. So föhr denn Klas Bas, nadem he glücklich baben verstaut weer, in’t Alstertal mit rünner.

As se bi Hein Fatt an de Hummelsbütteler Landstrat rankeemen, bewis Schatz en düdliche Neigung antokehren, likers de Mutt, die jümmer hier bi de Anfohrt sick breed maken däh, wegen den gistrigen Regendag besunners fründliche Ogen dreih. Patt, patt, weern se dör de Pütt dör un möglichst wid an de Weertsdör ran, wo de Grund faster lät. Willem sprüng in eenen Satz dol un klopp den Brunen op den blanken Hals. „Schatz, du büst en slimmen Alkoholiker!“ sä he. „Ick mutt di rein mol an en Guttempler verköpen. Nu lat man dat Snüffeln sin.“ Dormit nehm he en Stück Zucker mank de Lippen un lät sick dat vun Schatz sachen ut’n Mund nehmen. „Du brukst ok nich to heiraten“, brumm Klas Bas un lots sick ümständlich vun den Buck rünner. „Wi hebbt beide Interessen un …“ „Oho, ol Jung“, reep Hein Fatt dor bots dormank un stünn breedbeenig ahn Jack un West, de Hann öwern Buk in de Büx rinschaben, in de Dör vun sin Goldgruw, „dat’s … grad en gode Vöröwung dorto. Denn’t Mulspitzen schall jo de Hauptsak dorbi we’n.“ Dormit güngen de dree Junggesellen in de Gaststuw rin. Ton Unglück vun Klas Bas awer weer’n en poor Warftlüd vum Hamborger Haben dor un vertellen vun de groten Streik. Se weern jüst app in’t gefährlichste Fahrwoter vun de Sozialpolitik, as Axel Klein, de Nachtwächter sin Spitzmusgesicht in de Dör steken däh.

„Man jümmers rin, Herr Börgermeister!“ reep Klas Bas, de den lütten „jemitlichen Benjamin“ all vun de nächtliche Politik bi’t Angeln her kennen däh. „Hein Fatt, schenk den Börgermeister mal gau eenen in. Bi düsse Haupt- un Staatsaktschon mutt he, as sick dat geheurt, dorbi we’n.“ Na – de Börgermeister nöhm Platz, allerdings so, dat he de Butendör in Sicht beholl. Prost! güng dat, Prost!

„Börgermeister Benjamin, woto hest du eegentlich dine Tut dor an de Sid bummeln?“ „Nu, ick muß doch duten, wenn’s Feier is! Neilichs war sogar eins. Aber iber die Grense, was ich nadierlich nich jewahr jeworden bin. Wozu soll ich duten: ’s war auch hernach jleich aus.“ „Na, tut mal rin!“ „Ja, manto, tut mol rin!“ „Abersten, Kinderchen, ich därf doch nich.“ „He kann man nich!“ Awer dor harr Hein Fatt, de lustige Weert, all sülben de Tut mank sine beiden runnen Füst. Un d e läten so licht nicks wedder lopen. He blas sin Backen op, de dat vun Natur eegentlich gornich mehr nödig harrn, un blas un tut dorop los, wat dat Tüg holen wull.

De arme Benjamin trock un trock, krop trüch- un trüchwards. Man sinen neegewunnen Swerpunkt trock he öwerall mit.

„Kinder, ’s jeht nich jut! ’s jeht nich jut!“ Un dormank güng dat jümmer düller: tut! tut! tut!

Mit’nmol keem em de Erleuchtung. He klemm vun achtern sinen Dumen in dat staatsgefährliche Instrument un u t weer’t. De Stimm blew ehr in de Kehl steken.

„Jott ßei Tank!“ süfz Benjamin un höll jümmer noch den Dumen in de Tut rin. „’s scheint niemand jehört zu haben!“

„Wat wullt du den eegentlich, ole Bangbücks“, lach Klas Bas. „Du hest doch nicks anners as din Amt utöwt! Kinners, hebbt wi nich all en himmelhogen Brand, wat?“ – Prost! Un noch eene Runn to’n Nalöschen!“

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.388/A Sonnabend, 20.08.1910

De Hamborger mag nich swögen; aber he let likes sine Elw lef, putzt Sünndag morgens sine Steweln, stickt en Botterbrot in de Tasch un spaziert dör den Sand den Strand rop öwer Düwelsbrügg na Blanknes hento. Un de Elw as truge Lewste töwt all op em, het ok all ehr Steweln putzt , dat dat man so glittern un ögeln deit. Awer fröhstücken – nee, dor denkt se nich an! Weet Gott, wo se vun lewen deit. De ganze Week kröpelt se sick för de goden Hamborgers aff, driggt un slept un bört un speult jümmer op un aff un hen un wedder, het jeden Awend vör’t Tobettgahn noch en fründliches Grienen för em öwer un Sünndags gor en helle Morgenblus, en Dinner-, en Teagown- un en wunnerlewliches Awendkleed parat. Weet Gott, se is en truge Lewste. Un keen ehr erst in de Ogen to kiken versteiht, de kann sick ok lange Lewsgeschichten mit ehr vertellen. Man se het je mal ins ok ehr Schrullen. Awer welk Frugensminsch gäw’t, de de nich harr? Hüt morgen harr se öwerall en gode Nacht achter sick. De Droom darvun stünn ehr noch meist sun beten in de Ogen schrewen. Un Hein Krus un sin Anne, de Sid bi Sid un Hand in Hand all Dockenhuden bet to rünner wannert weern, harr düsse Droom meist all en beten ansteken. Oder schulln dat lütt Anne Tellschopp ehr egen Ogen dohn hebben? Awer nee: Wat schulln d e vun de Nacht vertelln? Dor slep se fast un in ehren unschulligen Freden. Un dat lütte Hart slep ehr mannigmal noch in de Bost, wenn se Klocken halwig Soß bi de söbente Husdör all de Rundstücken in‘ Brotbüdel stecken däh. Wat schulln ehr Ogen vertelln! Se harr ja wull mal vun ehren Hein dröömt, ja. Dat he de Elw rünner un achter dat grusige Spök vun Kugelbake op de greune grimmige Moord- un Noordsee rutdrewen weer un toöberst op de schümigen Bülken mit sine Ewer sät. Un mit’emal weert’t denn west, as weer he en lütt Jung, e h r lütte Jung, un räd up’n Riesenpeerd. Un dat Peerd güng mit em dör! Un he schreeg un höll sick mit beide lütten Füsten an sin widde Manen fast! Un denn passeer’t, dat se opschree un gradop in’t Bett sät, un Minka, de swatte Katt, de op den Stohl newen se ehr Bettstell opgeringelt slapen däh, sick utenannerwickel, en krummen Puckel drei un ganz verfert mjau – säg, wil se doch heel nipp wüß, dat dat noch nich ganz bi de Tid we’n däh.

Vun so wat vertell Anne Tellschopp awer nicks. Denn denn lach Hein Krus ehr doch blot ut, lat den Pipendamp as en lange Sül langsam in de Högt trecken un meen toletzt: „Hm – dat’s amenn en beten toveel, wenn du o k noch an to dreumen fangst, Deern. Man dat giwwt sick. -“

Dat he nu in düssen Ogenblick sülben bi’t Droomvertellen anlangt weer, harr, as geseggt, blots man de Elw schuld.

De Els schien rein wull de Iwersük to plagen. Se säh de beiden Lewsten in‘ Sand liggen un fröhstücken un dach sick en schändlichen Plan ut, awer ganz in‘ Geheemen! Hein un Anne marken nicks dorvon. Se weeren so recht alleen. Denn de Flot weer in’t Stigen. Un dat harr all an en poor Stellen en Sprung un natte Steweln kost, dat een dörkeemen. Awer nu weern se so schön alleen – – – Anne harr sick an em bögt. Hein harr sinen Arm fast um ehr leggt – – De greunen slanken Wichelruten stünnen dicht achter jem in‘ halwen Bagen un steken de Köpp tosamen un höllen de Bläder breet un nicken un tuscheln jem to: Kinners, geniert jug nich – – Dunn bögen de beiden verlewten Minschenkinner de Köpp ok tosamen: „Wenn wi denn baben op’n Blankneser Barg uns Hus erst hebbt – -“ sä se. „Un wenn’ck d i eerst dorbinn‘ heww, min Deern – – „ sä he un gäw ehr en fasten Kuß – un noch eenen – – – Un de lewe Gott harr wedder mal dat Paradies op Eer dalkamen laten. Un de Slang weer o k dor. In düssen Fall weer dat nu en wohre Riesenslang mit den Steert in de Böhmischen Bargen un den Kopp un de duwweldeelige Tung in de dütsche Nordsee: De Elw slingel sick sachen üm dat neemodsche Adam- un Evapaar rüm un säg denn op’nmal mit en deepe undüdliche Stimm: „Hett de lewe Gott wirklich seggt, dat ji in den Goren Eden v e r s u p e n schüllt?“

„Warraftiger Gott, dor stünnen de beiden op en Eiland, nich grötter as fif Schritten in’t Veereck! Un langsam un mit en woliges Geföhl slüng sick de Slang jümmer näger jem rüm.

„U-Guttegott!“ – reep Lütt-Anne un wisch sick mit beide Hann den Mund aff, as wenn se de grote Sünn dorvun affwischen wull.

„Hallo!“ – säg Hein un stäk sin Pip wedder an, de bi den Sündenfall utgahn weer. „Dat helpt nicks.“ Langsam trock he sick de blankgewichsten Sünndagssteweln een na’nanner ut un denn de blagen wullnen Strümp, de sin ol Mudder jümmer för ehren groten Jung noch to stricken pleg. Denn krempel he sine Büxenbeen hog bet ünner de Kneen, dat sin statschen Waden düdlich to Würkung keemen – ick will awer nich seggen, dat Anne dütt öwerall marken däh – un hoppla! dräg he sin lütte Brut, as en Fedder licht dör de lurige Flot un – sühst du wull! – sett he ehr buten op’t Dröge dal. Blot de neegierigen Wicheln marken den Toll, den he an de deepste Stell vun dat arme lütt Mäken nahmen harr.

Awer de lewe Gott harr an den Utgang vun dat Paradies ok den fürigen Engel henstellt. Un dat weer Klas Bas. He weer jüst vun‘ Süllbarg rünnerkamen, vun wo ut he sine ole Lewste, de Elw, mal wedder genoten harr. Dat heet, he interessier sick mehr för dat, wat o p de Elw swemmen däh, as üm ehr O g e n un K l e d a ge un so wider ….

Un denn harr dat mit den Süllbarg noch sinen besunneren Grund, worüm he em mit sin Hummelsbütteler Palais vertuscht harr: Sin Süster harr em in sine West achtern all wedder ’n grötteren Dreekant rinsetten müßt. Sünst kreeg he de Knöp un de Knöplöker vörn nich mehr öwernanner. Dütt Embonpoint wull he nu an den sakermentschen Süllbarg verwinn‘. Un mit dütt Embonpoint stünn he nu as fürigen Engel un keek sick de Verdriwung ut dat neemodische Paradies mit vagnögte Ogen an. „Pots Teer un Akertau!“ reep he un swenkel mit sinen gelen Handstock in de Luft rüm. –

„Hein Krus, Junge! Du hest ja dinen allerbesten Sünndagssteweln in de Elw stahn laten!“

Richdig! Dor swemmen se un nöhmen all ehren Kurs op Nienstedten.

„Kinners, Kinners, wat schall dat blot noch eemal för’n Ehstand warden“, spöker de Ol, as Hein Krus sine natten Fööt endlich in dat natte Ledder rinharr. „Abersten nu lat uns gau en goden Grog drinken, Junge. Ick verköhl mi sünst meist je noch mit.“

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.416/A Dienstag, 06.09.1910

– „Ja, ick weet mi dat noch heel genau to besinn‘, Hinnerich“, sä de Ol un schür sick mit de hatte Buernhand dör sine Bortstoppeln – „ick weet’t jüst noch as hüt. Dat weer in den Sloßgoren vun St. Croix. De Appelbööm säten bet in de babersten Telgen vull vun de schönsten geelroden Appeln. Man de verdreiten Shrapnels verdarwen uns den Appetit dorto.“

Oewer de lustig-grauen Othmarscher Wischen hen sus de elektrische Blankneser Togg na Altna dal. Aff un an scheten dusterköppige Bööm dicht an de Finstern vorbi, as söken se den Togg lank na irgendwen. Man de dree olen Veteranen ut de Maschgegend achter Wedel rut läten sick gor nich ut‘ Konzept bringen. Un Klas Bas, de jem gegenöwer sät, stör jem ok nich. De kole Pip mank de Tähn, denn dat Smöken weer em je vun de elektrische Oeberkultur hier in’t Wagenaffdeel verbaden, un en lütten Korf mank de Fööt, heur he hellschen nipp to. Vun wegen sin Plattfeut weer Klas Bas to sine Tid nämlich keen Suldat worden. Un he feul dat jümmer as en leddige Sid in sin Lewensbook, wenn annere Manöver- un Kasernendöntje vertellen dähn, un he müß stillswigen. Un nu gor ut’n Feldtogg 70/71. Also heur he opmarksam to.

„Hm“ – knorr de tweet un dreih sinen eken Handstock mit de silverne Krück dor de magern Finger hen un her – „mannigmol weer’t ’n swore Tid.“ Un den keem op eenmal en Lüchten in sine waterblagen Ogen, de vun dat Binnekiken na de Vergangenheit all sunn Schien trüchwards annahmen harrn: Weeßt‘ noch, Leer, den lütten Leutnant van Leer. Jüst weer he vun de Reserve na Metz in de Linje rutschickt worden. Ick seh em noch. En Gesicht as en Kind. Un en Iwer ok. He kunn dor gornich fröh nog rankamen. Un ehrer dat de Sünn sünk, grawen wi em all dat Graff achtern halfinfullen Gorenmuer. Un de Hauptmann säh: „Na, Jungens, Schießen brauchen wir ja woll nicht. Das besorgen die verdammten Rothosen grad schon genug!“ –

„Ja“ – sä de drütt – en langbeenigen Dithmarscher mit spitze Kneen un lange Arms. „Un unse Kompagnie schüffel den Awend dat gröttste Graff, dat dat in den ganzen Feldtogg gewen hett: fifhunnert Mann, Dütsche un Franzosen mank en anner dör. -“ Dorbi lang he in de Bosttasch un steek sick en Zigarr an un offerier de beiden annern un sin Vis-a-vis ok een. „Dat deit nicks“, lach he un wis op dat Verbot. Se keemen sick as Veteranen hüt so sünnerlich vör, dat jem dat unmöglich wat anhebben kunn.

Klas Bas leep en lises Grusen öwer. Nich vun wegen de Zigarr. Denn de weer got. Awer so got he all bi Skagen un Biscaya den Dod in de Ogen keeken harr, he harr’t doch wußt un sick wehren un in’t Stüer gripen kunnt. Man so: Lewen un Lufthalen, un mit’nmol dahl un dorvun! Nee! Klas Bas keek gau ut dat Affdeelfinster: Dor bre‘ sick dat schußsteenfülige Ottensen ut. Hus an Hus. Un in de smallen Straten speelen hopenwis Kinner. He kunn den Gedanken nich loswarden, dat düsse Kinner as ole Lüd ok eenst vun Dod un Düwel un Schlacht to vertelln hewwen warden. Dorbi scheet em de Gedanke an en Seekrieg dör den Kopp. Un – markwürdig! – he kunn sunner Grusen dor an denken un lät grote grage Panzerkrüzer vör Cuxhaben en lustige Bataille opföhren. Op See, dat weer en ehrliche apene Slacht. Achtern Knick un Barg hensliken, dat gew’t dor nich bi! He föhl sick bannig wedder as en ollen ehrlichen Seemann, stell de kotten Been breetspurig utenanner un müß jo wull dorbi an den Korf kamen sin. Denn mit’nmol gung dat: duck, duck, duck, kikiriki-i! De dree Kriegskameraden, de jümmer noch an de Hand vun se ehr Ordensbänner bi’t Vertellen un Optellen weern un grad den Trumpeter to’n Sammeln blasen laten wulln, kregen en bannigen Schreck. Klas Bas muß je nu dat Geheimnis openbaren: En Twarghahn mit twee lütte Henn, de he Mudder Krus to ehren Geburdsdag, denn he wegen de Sedanfier, mit de he tosamenfüll, jümmer beholn harr, tom Present maken wull. As he, vun de kloksnackigen Buern bet an de Sparr vun‘ Bahnhof batt beraden, bi Mudder Krus, dat Geburtsdagskind, ankeum, weer dor all en banniges Lewen los.

De Junge ut’n Hoff harr en Ehrenpoort boud: en Sandbarg mit Biller un Papiersuldoten besteken un vun een Sid vun den Dor’ngang na de anner Bänner mit bunte Fahnen un Papierblomen lanktrocken. Olof harr jem den riken Besök-Unkel all vun achtern un vörn düdlich beschrewen. Un nu gung dat denn mit alle Mann op Klas Bas un sinen Höhnerkorf los: „’n Penn for de Ehrenpoort! `n Penn for de Ehrenpoort!“

De ole rieke Herr harr würklich sine Möch, op’e Been to bliwen. „So“ – reep he un güng en beten trüchwards un grabbel in sinen Portemonnai na Pennstücken un Tweepennstücken rüm. „Hier! Dä! Dä!“ Dormit deel he ut, wat he glücklicherwis noch in’t Sidenfack opspört harr. „All min Muskantenpennings gaht to’n Dübel!“ lach he. „Wat wüllt ji denn mit all dat Geld anfang’n, ji Snophannes ji!“

„Snophannes!“ sä Olof dor, un sin Gesicht lüch idel beleidigten Suldotenstolt, un’t fehl nich veel, un he harr sinen lewen Unkel mit den egen makten Holtsäwel dör un dör staken. „Snopen? Füerwark wüllt wi keupen for hüt Obend!“ „Jo!“ reepen de annern dormank: Piepmintjes??, Füerräders, Kanonenslag, Goldregen, Bengalische Ritsticken …!“ „Un en würkliche Raket!“ sett Olof hento. „Ja, een, de baben utenanner geit … uha!“ sä sin Süster un mak Ogen, as wenn de Raket all jüst vör ehr in de Hög steeg. Un, sühst du wull! – se steeg würklich all tohögt!

Een vun de lütte Neegier muß je wull den Flock ut dat Höhnerkorfslott trocken hewwen – duck, duck, duck! sä dat wedder un hüi! fleeg de rod-geele Twarghohn öwer de Köpp vun de Sedankrieger weg in den Hoff vun de Smuckstrat rin.

„Görentüg!“ – schimp Klas Bas un klapp gau den Korfdeckel to, dat he doch wenigstens de beiden lütten Henn‘ inbeholen däh.

De wille Jagd ober weer all lang achter den Hohn her.

De Ehrenpoort up de eene Sid säch al ut as de Düppeler Schanzen na’n Storm vun 64.

Klas Bas as de Letzt mit den Höhnerkorf achteran lät as de Bagagewagen.

Ol-Krus sät wil de Tid in sine Achterstuw mit de Seehasen un Seedüwels un vertell sick mit Vadder Boll ut Wandbek, sinen olen Kriegskameraden ut de Slacht bi Kolding, vun de Belagerung vun Paris. „Hüt würr’t anners warrn“, meen Vadder Boll un flankeer mit sinen halflahmen Arm in de Luft rüm – „hüt sett se sick in’t Luftschipp un smit uns vun baben eenfach de Mitrailleusen op’n Kopp.“

„Ja, ‚t mutt gräsig sin, wenn een sunn flegen Pulverfatt öwer’n Kopp ….“

Watt weer denn dat! De olen ingestöwten Seedüwels keemen in’t Swanken un steuten mit de Seehasen tosamen. De Ewers un Seilers fung’n an sick to dreihn, as wenn se in’n Windhos rinkamen weern. Un – sühst du wull – fleug en Luftschipp! nee, en Duw! nee, en Hohn! en würklichen bunten lütten Hushohn mit ellenlange Swanzfeddern in’t Finster rin un merren mank dat Schipperstilleben hendör, bet he baben op de Konsol newen en utgestoppten Wackelora besitten blew.

Vun buten maken de Sedankrieger, de de feindliche Stellung nu nich mehr innehmen kunnen. en scharpen Protest.

In de Dör awer keem Klas Bas mit den Höhnerkorf. Gau reep he, se hett dat noch nich markt, din Fru! Dormit steeg he, so got dat güng, op’n Stohl un lang na den Utrücker. In den sülwen Moment awer fleug de vun baben rünner, nochmol wedder verdwaß dör dat Stilleben un utgereknet op dat Geburtstagskind to, de grad in de apene Stuwendör rinkamen weer. „Nicks för ungot!“ reep de Besök-Unkel vun sinen Postament dal. „He wull blot gratuleern. Un ick ok!“

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.460/A Sonnabend, 01.10.1910

Ja – wenn Lüd olt ward! Dann geit jem dat so as de olen Bööm. Se staht de jungen in‘ Weg un ward utholt, dat heet de Bööm; denn bi de Minschen is de Sak en beten ümständlicher.

Hinnik Jasoo, Klas Bas sin ole Finkwarer Fründ, mit den he noch in de Nacht op Hannes Baller sinen Verlowungsdag so nüdlich Arm in Arm op den glitschigen dustern Dik rümrutscht wör – Hinnik Jasoo wör über sin Holtbank un Pipendreihn stümperig worden. So stümperig, dat he ’s morrns dat Kaffeekaken un abends dat Lampenutpußen vergeet, un sine lütten Finster as en paar fürig-geele Kattenogen öbern Steendikerdamm op de dustere Elw rünnerkeken. Blot sine lütte Grogstünn bi den olen unkloken Gerd versüm he nich un ampel jeden Awend bi Klocken söben op sine egenmakten Holtentüffeln, an sinen egensneden Krückstock, sin egendreihte Pip mank de drögen Lippen, den Dik henlang.

Un Snurr, sin swatte Kater, löp, den Steert piel in‘ Enn bört, jümmer twee Schridden achter em na. Keem em en Köter in‘ Weg, sprüng he gau op de nägste Steentrepp, Hus bi Hus – mak en krummen Puckel un stür bi de erste Gelegenheit sinen lütten Herrn wedder an. Denn he wull de Weertshusdör nich verpassen vun wegen de Schöttel Melk, de he to slappen kreeg wil de Tid, dat sin Herr öbern Grog sät. Utwitschen kunn em Lütt-Hinnik man öwerall nich. Denn, bald as de Schöttel leddig wör, sprüng he sinen Herrn op’n Schoot un ringel sick egensinnig dorop tosamen, wenn de Platz ok en beten small dorto lät.

Dat wär ok to Hus in Lütt-Hinnerk sin „Vagelbur“ sine Mod. Un Vadder Baller harr as Naber den Olen all mannigmal so mit sinen Kater bi de halfutgahne Lamp inslapen andrapen.

He un Greet wärn sick eenig, den Olen to sick in’t Hus to nehm’n. Stine awer, de junge Swigerdochter, de een vun de baberste Kamern affrücken schull, stemm sick dorgegen. Un wo se dat antofangen harr, dat harr se as Köksch bi Madam Habicht op’n Stadtdik sine Tid sick got annahmen. Düttmal speel nu ehre Defensive mit den torüchsmeten Kopp un de instemmten Arms en beten komische Figur, vun wegen de Janewor, op den se un Hannes sick dat fröhliche Familienereignis utrekent harrn, nich allsowit mehr aff wör.

Un grad dütt wör ehr Hauptgrund west, mit den se to Rand kamen wör: Hinnik säber all un wör dörchut dammelig. Wat schull en lütt Kind dor eens wull vun afflehrn! –

Un Hinnik sülm wull ok nich. „Jasoo!“ fleit he, as he de Sak spitz kreeg, slöt alle Dören aff un verkram sick heel mank sine Pipenspitzen. Sülm de Grogvisiten blewen na.

Dor kunn blots Klas Bas noch helpen. Un he wör je ok de Nächste dorto, as Mudder Greet em utenannersett. Se weern Frünn un sit de Tid, dat Klas Bas vun‘ Süllbarg ut an den Wenn’punkt vun sine dagdägliche Kladderpartie den schewen Schußsteen op Lütt-Hinnik sinen Hus gewohr warden kunn, ok Nabarn.

Un Klas Bas, de tein Johr junger woorn wör un beide Füst vörn ünner sine West all rünner kriegen kunn, Klas Bas kreg dat sehr eenfach t’recht.

Eens Namiddags sät he den lütten Mann in den deepen Lehnstohl gegenöwer. De swatte Kater trock – Steert wedder in de Högt – lise Krisen üm jem, wat de Sak en ganz geheemnisvullen Anschien gew. „Jasoo!“ fleit wedder Lüdd-Hinnik, as de Besöök mit sine langstiligen Utenannersettungen ton Sluß wör, „jasoo, litke Klas, de meenst, se kamt würklich?“ „I gewiß kamt se, min Hinnik. Se rit di dat Hus öbern Kopp aff, de legen Hambörgers. Se wüllt hier en Haben anleggen, versteist du? Un de Kai löpt akrat öber din Vagelbur weg. ‚t mutt wiken. Un du ok, min lewe Hinnik.“

„Jasoo, jasoo!“ fleit dat arme lütt Männiken un keek mit ängstliche Ogen all de veer Wänn‘ lank, as wat de nich n u all in’t Swanken kamen un öber em tosamenbreken muchen. Un denn bör he mit beide Hann sinen swatten Kater sick gau op’n Schoot un strikel em vun Kopp to Steert jümmer över dat blanke Fell. „Jasoo, jasoo!“ –

Klas Bas kunn so wat nich liden. Anstelleree! wull em dat all öwer de Tung kamen. Man he müß mit’nmol an den jungen Hinnik vun Anno 1860-70 denken, denn an Bord de See un an Land de Deerns nich wild genog sin kunnen. Un he vertell em gau vun Blanknes un den Süllbarg un den Sünnenunnergang un veraffred ok Dag un Stünn vun jem ehr Seefohrt öber de brede Elw.

„Na, d a t harrst‘ doch ok würklich to Hus laten kunnt“, knurr Hannes Baller. De swore Kist, de he knapp op sine breden Schipperschullern harr bören kunnt, wör em kott vor den Ponton, an den sine „Stur Stine“ ton Uemtrecken langsid anleggt harr, boots – op’e Eer bullert un utenannerknackt. Un wat wör dorbinnen? Pipenspitzen! Nix as Pipenspitzen, en ganze Kist vull.

Hinnik-Jasoo awer bestünn darop. Se müssen all wedder rin, soveel Hannes ok dorbi flöken un vun: rip för’t Museum un: rip för Friedrichsbarg in‘ Bort brummeln däh. Denn gefüll em doch würklich de ole blinde Gerd in de Gaststuw baben mit sine ewigen gepeperten Döhntjes, vor de de Fronslüd wegtolopen plegen, en ganz Deel beter.

Na, endlich kunnt losgahn. Lütt-Hinnik sät mank Klas Bas un sin Pipenkist fast verstaut op’t Heck leesid. Hannes Baller sett den Peekhaken an. De olen Ballers wünken vun Dik rünner. Langsam keem de Ewer in Fohrt. Dat Seil hüng bi den lurigen Ost glatt hendal meist. En halwen Meter muchen se mit de Back vun‘ Ponton aff we’n, dor kratz un krall dor wat mitschipps. Un ehrer Hannes sick noch na den Sack, ne’m de Kater in stecken däh, ümkiken kunn, sus he em all as en swattes Geschoß an de Peelstangn vorbi.

„Jasoo!“ fleit Lütt-Hinnik op, „jasoo!“ un wüll foorts achterher. Dat Weenen stünn all in de Ogen.

Klas Bas höll em fast. Awer de Ol wull sinen Lewensgefährten partout achterna. Un as dat bi de Ehlüd is, dat se sick wat vun eenanner affnehmt, so harr sick ok Hinnik wat vun sinen Kater affnahmen. He füng an, op Klas Bas sinen Fingern, de em nich loslaten wulln, lostokratzen. „Mußt nich, lütte Fründ“, sä de blots un nöhm em fast vör sick op’n Schoot, „din Kater löppt narrns as na Hus. He hett gewiß noch wat vergeten. Denn wüllt wi nächste Dag all wedder kriegen.“

„Jasoo!“ fleit de Lütt un keek mit iwrige Ogen jümmer na den Dik röwer, wo dat Deert verswunnen weer.

De Sünn güng ünner. Un öwer den Strom legg sick en wunnerstille Fierawendroh.

Rodes un gullengeeles Lüchten güng ineenanner öwer, as wenn de Heben sick op dat Water dallaten harr.

„Kik mal, de Sünn“ – sä Klas Bas sachen un lät den lütten Mann fri. De awer keek jümmer noch na sin Katt, sin Katt.

Klas Bas schüttel den Kopp.

„S o , s o mutt dat wesen“, sä he bi sick un dach dorbi an de Stünn, wenn sin eegen Lewen vun düsse Welt adjüs seggen schull.

„Swinsand!“ reep Hannes Baller mitmal lud dormank.

Un rarsch, rarsch – schurr de Kiel vun de „Stur Stine“ för’n Ogenblick öwer den heemlichen Sand.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.490/A Mittwoch, 19.10.1910

Mudder Buk wör op ehre olen Dag vun den unglücklichen Globen besäten, jedereen ut de Naberschapp wull ehr wat andohn.

Un to düsse Naberschapp geheur unglücklicherwis ok Mudder Krus. Denn se wahn in de Smuckstrat eenen Achtergoren wider lank. Un op de Achtergoren kümmt dat in düssen Fall an. Denn in den Achtergoren harrn se de Höhner; wat bi Mudder Buk ganz wat Besunneres bedüden wull. Denn se h a r r ehre nich blot, nee se h e g se, as wat dat ehr lewsten lütten Kinnerkens weer; se höö se sogor. Se leep mit en Knüppel achterher un drew jem an’t Foder. Un speukerige Minschen – de ganze Naberschapp weer speukerig, as Mudder Buk dat tom mindesten tweemal an‘ Dag düdlich un lud ut ehre Kökendör rut utenannersetten däh – speukerige Minschen harrn seggt, se schull mit se ehre Höhner na’n Zirkus Betekow gahn un sick äpenlich sehn laten.

S e ehre Höhne. As ehr lewe Mann, de Krutkramer Heinerich Tobias Buk in de Nikolaistrat würken däh, bi den dat halwe Pund man 220 g harr – de annern fif steken ünner dat dicke Waßdok vun de annere Wagschal, wo de Grüttüten ehren Stapellop vun nehmen dähn – dunntomalen harr se all Höhner hatt, Mudder Magrete Buk. Ja, un wat de een ole gris-geele Hohn wör, de jümmer de Kopp schef höll un op dat linke Been Menewett danz – he harr bi’t Höden mal eenen toveel affkregen – düssen sülwen olen Hahn harr ehr Heinrich Tobias seliger all ut sine egene ehrliche Krutkramerhand fodert.

Nee, un se slach em nich. Un wenn de ganze speukige Naberschapp dor ok öwer spektakeln däh.

Se harr Familientraditschon. Se wull jem dat all wisen.

Likes keem se nich to Roh öber de Höhneree.

Toerst harr se sick mit Mudder Krus, de ole gode Mudder Krus ut dat Ewer- un Seedüwelsolendeel, vertöörnt.

Beid harrn den Goren halfdeelt för de Höhner affschoren. Nu awer harr sick Mudder Krus in Mai en half Dutz grise Primut-Heens ansnacken laten. Ehre Küken legen je doch noch nich. Un veer Hohns wör’n ok dormank. Un 2 Mark 50, dat wör doch ok t o billig west. Na, se harr se köfft. Un na veertein Dag bekeek se sick den Schaden: Feddernfreter wörn’t vun de slimmste Oort un lepen na veer Weken mit en nackte Achtersid rüm, dat dat en apenbore Schann wör. Man slachen? Se legen likes flitig un scheune gele Eier. So sparr se se denn för sick in den Utlop un lät de lewen runnen Wyandotsküken in die frie Hölfte vun den Achtergoren rüm lopen, wobi se ehre Petersilleck vörsichdig mit en poor Breder un ole Finsterschieben todecken däh.

Man wupp-di-wupp wör’n de krallen Oes alle Näslank öwer dat niedrige Gitter na Mudder Bök ehren Hoff röwer. Weet de Düwel, wat se dor to söken harrn. Dor stünn blot e e n utgewussenen Greunkohlstrunk, as en lütten Palmenboom in‘ Enn schoten un ok mit de sülwe Sehnsucht na en Kameraden. D e n n kunn ehr Heinerich Tobias seliger doch nich ok all mit de ehrliche Krutkramerhand seit hebben. Awer Mudder Buk reet em nich rut. Se höll wedder ehre Familientraditschon hog, smeet de Krusen-Küken mit Steen, greep na’n Schacht, füng, wenn’t allens nich helpen wull, enn na’t anner un smeet se, as wenn’t Duwen wörn, hog in‘ Enn un jedesmal akrat in den Utlop mank de nackten Fedderfreters. Dat kunn Mudder Krus doch nu ok in de Fahrt bringen. Un so seggen sick de beiden Damen denn öwer den nabarlichen Tun weg in den lewen Herrgott sine harstgollene Fröhmorgensünn de allerlewlichen Wohrheiten; wildetid de öwrigen Nabarschen achter de Gardinen vör de apenen Finstern steken un as Grammophonrullen allens woortgetreu opnahmen un nahsten ok un b e t e r as dat beste Grammophon wedder vun sick laten dähn.

Toletzt mak en hogen Draht mank Heben un Höll düssen Strid ton Leedwesen vun de nägsten Uemgebung en Enn.

Likes kreeg de Sak bald w e d d e r en Lock. Un dütt Lock harr Snurr, Olkrus sin lewe runne Kater, utfinnig makt un slängel sick nu so gegen Awend dör dütt Lock in de Höll, will heeten den Hoff vun Mudder Buk.

Un dütt wär doch rein to dull! En Schikane sünner gliken wör dat! En Attentat op en eensame, alleenige, ole Fru! Affricht harrn se den Kater! Ja, gewiß harrn se dat!

Mudder Buk stünn merren in ehren Hoff, „mit vorgebeugtem Leib“ as Mudder Germania an Rhein. De grisgele Haarknütten toböberst ehren Kopp harr sik oplöst un kringel sick as en fünsche Adder, de biten will, langsam in de Högt.

„Meine armen Puti! Meine süßen Puti! Sie woll’n euch ans Magere! Awerst ick will jem’t wisen!“ – Un dormit lang se na den längsten Knüppel, mit den se för gewöhnlich de Höhner op’n Wiem driwen däh, un swüng em in‘ Kris langsam rüm. Un de Familjenhohn legg den Kopp noch schewer op de Sid un mak, dat he mit sine Menewettschridden ut den gefährlichen Kris keem.

He harr en godes Gedächtnis, de ole Familjenhahn!

Awer Ol-Krus ok. Sin Kater, dat wör sin swacke Sid. He klamuster sick en Plan ut, de sinen Kater un de opgeregte Höhnermadam, de in de Nacht Klocken Twee noch mit Höhner un Katers in Strid legg, to glike Tid helpen schull.

As Mudder Buk sick eenes Namiddags baschen Käs besorgen däh, se kunn em gornich basch genog kriegen, ehr Heinerich Tobias seliger harr em ok so basch eten – un se betahl op’t letzt man billig as Ledderkäs, denn dat wör ja doch eegentlich man S t i n k käs, as se utenannersetten däh – as se also ünnerwegs wär un ehren lewen Flöh-Amis, ok en Arwdeel vun ehren Heinerich Tobias seliger – mitnahmen harr, smeet Ol-Krus gau en lütte Portschon veerkantig snedene Brotstücken in den Nachbargoren. Hoi! Wat de Nabarsch ehr swatten Minorkas dornah lopen dähn. In Ogenblick weer allens verswunnen. Un Ol-Krus ok.

„Meine lieben Putis …“ dor stünn ok Mudder Buk all wedder in Hoff, den Flöh-Amis achter sick un den Foderbüdel in de Hann. „Putti, Putti!“ lock se un streih de Garstenkörner lank de Eer. Awer wat wör denn d a t ? Heiliger Himmel! Wat wör denn dat? De Höhner kömen anwackelt, hen un her, wackeliger as de Aanten. „Putis, was habt ihr denn? Ach, meine lieben, süßen Putis … Kik! Dor leeg all een op’e Sid un spaddel mir de Been in de Luft rüm. Och, un dor leeg all dat tweete, dat drütte …! „Himmel un Pestilenz!“ Mudder Buk reck sick binah dat Lif ut un keek mit glöhnige Ogen meist dör Muer un Fackwark. „Dat hett mi de speukige Bann‘ wedder anschunnen!“

Ol-Krus rew sick achter de Gardinen de Unschuldshann mit den leddigen Snapsbuddel dormank. Den Snaps harrn de Höhner intus un danzen dorvun den Cakewalk un beswor Herrgott un Düwel un as dat nich helpen wull, de speukige Nabarschap, wat een Minsch ehr nich helpen kunn.

Sowit wull Ol-Krus ehr jüst hebben. He keem so quanswis den Hoff lank un freug, wat dor denn los wör. Hm, meen he denn, dat wör nich slimm. De Höhner harrn blot Mieten. Een na’n anner pack he in`n Stall op den Sand as de Wildhändler vör’t Schaufinster, fodder sick denn en Paket Insektenpulver un streih jem dat öwer’n Puckel. Denn mak he noch en poor heemliche Teeken un brumm en Stremel dummes Tüg vör sick hen un sä toletzt: „So, lewe Fru Nabarsch, morgen fröh is allens wedder in de Rill. Se dohn awer goot, bet de Tid keen ludes Woort mehr to reden. Denn dat is de Zympathie dorbi.“

De Olsch süfz un drück em still de Hand.

Ja, nu schull een dat glöwen: De Höhner wörn den annern Morgen kureert – un Mudder Buk ok!

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.512/A Dienstag, 01.11.1910

Hein Krus stünn op de Reimersbrüch. He wull wedder na sinen „Langen Hinnik“ rünner, mit den he gistern namiddag ut’t Oleland röwerkamen weur. Op sinen olen Lewlingsplatz awer blew he na sine Gewohnheit en paar Pipentög stahn un keek na den slanken Hollandschmann röwer, den Sank Cathrinentorm. De breede Kron ut dat Störtebekergold baben üm sine Spitz harr in den diesigen Harstmorgenschien en verdröömt roden Glanz, as wull dat Bloot, dat dor in ruge Tiden üm floten weur, noch wedder dörbreken. Awer in düssen gefährlichen Ogenblick gew de Torm sine kräftige, fredenvulle Stimm vun sick: bamm! bamm! bamm! bamm! – – – 4 weur bi Klocken acht. Un de grotmächtige, langnäsige Nabar, Sank Nicolai, de as vörnehme Herr sick en beten mehr Tied laten kunn, keum langsam un würdevull mit sinen Kunterbaß achterher: Bumm, bumm, bumm – – –

Se harrn beid keen Ahnung dorvun, dat se nicks wider as dat Ewerfeuhrerfreuhstück dormit inlüden dähn. Denn kik mal, ut all de lütten isernen Schußsteenröhren dor un hier, de so lustig ut jeden Ewer in de Luft rinsteken, puddel noch eenmol so lustig de Rok in de Högt. Un ut jede Achterluk, hier un dor, keem en blaue Schippermütz un denn en Kopp mit en Piep un en ???es wullnes Halsdok un toletzt, as de Uennergrund to dat Ganze, en poor breede Schullern, tum Vörschien. Un an de Piepen vörbi fleug denn en Mulvull waterfasten Hamborger Kloinsnack öwer Back- un Stüerboord:

„Meugen, Hannes! Wat hebbt ji denn mit juer Heck anstellt?“ – „Eu – dat hett nix to bedüden. Dor hett sick man en Inglänner de Näs an affwischt!“ – Langsam ballanzeert an den smallen Rand vun en langen Oberlänner en swatten Kater lank un kümmert sick sindag nich üm den brunscheckigen Spitz, de as en lüttes Maschinengewehr vun den Appel-Ewer gegenöwer em ankläffen deit, dat he for Iwer meist in de Elw rutscht. „Ruhig, Prinz!“ Sin ole Herr steit mit’n krummen Puckel bi de Tünn un lött Water in den Teeketel lopen. En beten wat Warms mutt enn an’t Water s’morrns all hebben.

„ – – Hallo, Hein Krus! Verkeuhl di man nich de Höhnerögen! Hest god dreumt düsse Nacht?“

Hein Krus verfeer sick. Weet Gott, de Kerl harr meist recht. He weur an helligen Harstmorgen in’t Dreumen rinseilt. Un dat harr de duster Achtersid vun dat Hus Nr. 13 an‘ Grimm schuld. Dat harr an de Vordersid en deepen, dustern Ingang. Un dor harr he sine Anne den ersten Kuß opdrückt. Un se harr sick hellschen wehrt.

Un sidher weur dat nu mannigmal vorkamen. Un wehren däh Anne sick rein gar nich mehr. Awer an scheunsten harr’t likes in den dustern Gang op’n Grimm Nr. 13 smeckt. Un doröwer weur Hein Krus nu an hellichten Dag in’t Simmelieren rinkamen.

Awer de hatte Würklichkeit gäw en nich blots en Stot vun vörn, nee, ok vun achtern: De Hann deep in de Büxentaschen, keemen twee Hoppenmarksleuwen vun‘ Markt röwer de Reimersbrüch rünner. An de letzte Eck harrn se den ersten Buddel för hüt sick bröderlich deelt. Se harrn all arbeit’t, dat heet: se harrn Jan Ratjen à Person dree Körf mit Wittenkohl op’n Wagen ropholpen – un wulln sick nu mal erst en beten wedder verpusten. „Pst!“ sä op eenmal de een un steut den annern an, dat he bi sinen wackeligen Beentostand bald öwer sine eegenen Feut fullen weur: „Hannis, weeßt wat?“ … Un denn flüster he den Kollegen wat in’t Ohr, dat de sin kruses Gesicht to en Oort vun Lachen noch kruser tosamentrock: „Junge, August, dat’s en Gedanke vun Schiller! Awer lang mi den leddigen Treuster ut dine Tasch, dat he di dorbi nich tweifallt.“

August lang em den Köömbuddel vun achtern rüm hen; denn dat is en markwürdige Oort vun Schenierlichkeit, de sülwst de leegsten Leuwen an sick hebbt: Wenn se den Treuster rümgahn laten wüllt, stellt se sick irgendwo „in Schatten“ in‘ Dorweg rin. Un wenn se em sick op de Strat tolangt, do’t se dat mit eegendömliche heemliche Fierlichkeit vun achtern rüm, as weur de Buddel en Bombe un se sülben en Liddmaten vun‘ Anarchistenklub.

Langsam slender se de Reimersbrüch hendal, speen mal in’t Fleet rünner, de een rechts, de anner links, un keumen so up Hein Krus sine Achtersid to, op de se dat affsehn harrn.

Hein Krus harr nämlich na sine ole Gewohnheit dat linke Been wid achterrut steken, so dat dat bi sine natürliche Längde de halwe Reimersbrüch un de beiden Leuwen den Weg affsparr. Un darop harrn se ehren Plan opbut. Pardoots! stolper August mitsamt den Gedanken vun Schiller, awer ahn sinen Köömbuddel, öwer Hein Krus sinen verdreumten Achterschinken un blew lingelank op de Brüch liggen. Au! – brüll he un höll sick dat linke Been mit beide Hann fast un süfzt un beet sick op de Lippen. „Hol’t den Düwel, ick gleuw rein, ick heww dat Been braken!“

„Nanu!“ föhr Hein Krus rüm, „büst wull nich klok, Minsch!“ Dormit wull he em ophelpen. Awer’t güng nich.

Nu keum Hannis in Gang. Un wat dat för en Sak weur, an‘ halfdustern Morgen anner Lüd, de an de Arbeit möten, en Been to stellen. „Been stellen?“ ranz Hein Krus em an. „Hebbt je denn jur Ogen in‘ Achtersen? Foot lewer mal mit an, dat wi dinen Kollegen op’e Been kriegt!“

„Fallt mi gor nich in“, sä de anner un stek sine Hann noch deeper in de affgeschürte Inglischledderbüx rin. „In sunnen Fall gah ick höchstens na de Wach un hal en Uz mit en Krankenkoor.“

Uenner de Brüch würr dat nu ok lebennig: „Hallo, Hein! Bummel den Kerl mal dal, dat he sin Been en beten in de Elw keult. Dat treckt aff!“ „Manto! Manto!“ reepen en poor.

Dat würr denn kloken Augsut nu doch ungemütlich. De Gedanke vun Schiller künn op düsse Oort to Water warrn. He krümel sick ünner vele Au! un Oh! in de Högt un höll sick mit beide Fust an’t Gelänner fast.

„Sühst wull!“ meen Hein. „Nee, dat kann ‚ck nich mit ansehn!“ sä de anner Leuw un döh, as wull he na de Hoppenwach trüchgahn.

„Godsverdori!“ futer Hein Krus dor los un greep em an‘ Arm. „Dor, fot dinen Kollegen ünner. Un hier“ – un dormit drück he em twee Groschen in de Hand – „hier keup’t juch en Lütten un makt, dat ji wegkaamt.“

„Dat is wat anners“, meen Hannis, dreih de Groschen tweemal rüm, ös den kloken August ünner un humpel mit em ünner dat lustige Lachen vun de ganzen Ewerfeurers un Oberlännerkäppens na de Cathrinenstrat rünner. Dat heet, blot bit üm de nägste Eck. Denn nöhmen se beid de Been ünnern Arm un leepen in direkten Kurs op den Leuchttorn vun Peter Mohr to, wo se sick för foftein Penning den Buddel wedder fulltappen läten. For den letzten halwen Groschen – dat weur eegentlich ja noch en beten v e e l dorför anleggt – keupen se sick bi Mudder Mester dree ole Rundstücken.

Aff un to keken se sick nochmal üm. Awer Hein Krus keum jem nich na. He harr makt, dat he sine Schipperkollegen ut de Sicht keum.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.546/A Dienstag, 22.11.1910

(mit geringen Rechtschreibänderungen abgedruckt in „Plattdeutsch Land un Woterkant“ 1978 Bl. 2 S.27-30)

Süh mal een an! Dor muß nu ganz wat Utergewöhnliches passieren, dor müssen de Bohrwörmer vun de Hoge Bau-Deputatschon vun unse lewe Vaderstadt merren in de Veerlann‘ mank Grawen un Dik 245 Meter in de swarte Eer rinwöhlen un stats Quellwater en Füersül tohögtriten, dormit wi unse ganze Kott un lank-Bekanntschaft mal alltohop op’n Dutt kriegt. Un dat in duster Nacht Klocken halwig Tein op den Langen Hinnik, Hein Krus sinen Ewer, de o k to de Verwandschapp geheurt, un in düssen Ogenblick grad sin breedes Gesicht mit dat eene rode un dat anner greune Og vun de stille Elw ut den lütten Ponton vun Howe todreih.

De Steernkiker stünn an’t Heck un mak sinen Namen alle meugliche Ehr; denn he keek dör en Feernruhr, wenn ok nich na de Steern – de weurn em förn Awend puttegal! – sünnern na den nord-ostlichen Horizont, wo en geel-roden Schien wäderlüchten däh. He streng sin Ogen bannig an, dat he dat Geföhl för de „Einführung“ richdig rut kreeg. Denn he wull en meterlange Füerballad schriwen. Un Paolo Clasibus, sin neeste Fründ, stünn dicht bi em un harr den linken Arm üm sine Taille slungen, as wenn he en wifliches Element sick in unsen Willem vermoden weur, un sparr sine Ohr’n wider apen as dat Besanseil vun den Langen Hinnik, dormit dat he dat richdige Geföhl för de „Introduktion“ rut kreeg. Denn he wull to den Steernkiker sine Ballad de Musik setten un bewer all jümmer mit de Finger op den tokünftigen Dichter sinen Puckel rüm, as wenn he en Spinett weur. Ja – mit t w e e Künsten op’n mal müssen se düsse Eer-Revolutschon wull to Lif kamen könen.

Hein Krus hanteer dat Stüer, dat heet, wenn’t nödig däh. Mankdör steek he den Arm so middschipps ünner Anne ehr Wolldok. Putt, putt, putt, putt … güng dat. Dat weur nu jüst nich sin Hart, wenn’t ok bi dat Middschippslangen en beten duller to pucken anfung. Dat weur de nee inbute Motor, de sick nu bi dat Neengammer Fürwark foorts op lichte Wis betahlt mök. Putt, putt, putt, putt … Hein Krus lach un trock sin Brütgen an sick. „He tellt uns Hochtidsdalers“, grien he. Dorbi bück he sick to ehr dal un strak sinen Snutsboort en beten torüch, wil dat sin Brut so licht spröde Lippen kreeg … „Stüerboord!“ brüll dor Klas Bas dormank. „Goddsverdori! Harrst uns glik alltohop in de Elw rinsmeten!“ Dorbi greep he na ole Gewohnheit dat Tauenn‘ un smeet dat mit den olen gewohnten Swung den Anbinner op’n Hower Ponton to. Na, un nu würr den so langsam de Arche Noah leddig. Eerst de Fremden, denn unse Sellschopp. Blot de Dichter un sin Muskant sprüngen jem wid vörut. De beiden olen Krusen weurn nich vun de Partie. „Dat ward wull eene spannlange Flamme wesen“, harr de Ol seggt un de Tidung bisid leggt. Mudder Tellschopp harr kohle Been kreegen un schimp all in‘ vörut op den Klei un Dreck, vun den se in’t Blatt lesen harr. Vadder Tellschopp lät ehr. Den e e n e n Dag in’t Johr, wenn se würklich mal tosamen vun ehren Keller loskeemen, denn tüffel se en Stück vun em sid aff, as wenn de Brodkorf noch öwer ehren Arm un twüschen jem weur un schimp.

Aewer nu harrn de ole Baller ut Finkenwarder un Klas Bas em langsid nahmen un harrn dor ehre Hög an, de unbefohren Land- un Kellerrott eenen antodreihn.

„Kik“, sä Klas Bas, „dat is as mit’n Luftballon, de vull Gas pumpt is. Stickst du dor en Lock rin, denn fleit de Gas rut un de Ballon krupt langsam tosamen.“ Ol Tellschopp kreeg’t mit de Angst. „Meenen Se würklich, dat de Eer nu ok so … bi … Lütten ….“

„Na“, füll nu Baller dormank: „so gau scheten de Preußen nich. Dat is ja man, as wenn Se en ganz lütjes Lock as mit’n Steknodel mintwegen in den Ballon stoken harrn. Wi – un dorbi klopp he em truhartig op de Schuller – w i kaamt dor op uns olen Daag noch lichts mit lank.“

Tellschopp awer güng dat likes dör’n Kopp: „Een müß denn doch verseuken, dat Ventil wedder totostoppen“, meen he un klei sick ünner de Mütz lank.

„Doht se ok all“, anter ganz eernsthaft Klas Bas, wobi he awer hellschen lustig öwer de Landrott weg sinen Kollegen vun’t Fach angrien, „doht se ok all! Dor warr’t en grote Kopperkuppel bout, so grot as de Karkenkuppel baben op’n neen Michel. De wüllt se dor eenfach öwerstülpen. Bloots de Senator för de Marschlann‘, de dat nu dahn schall, is bang, he kunn sick bi de Sak sine regierende Hand verbrenn‘.“

„Anne!“ schree dor Mudder Tellschopp achter jem. Ja, rop man! Hein weur op’e Elw en goden Stüermann. Aewer in sunn swatten Minschenstrom kunn he keenen Kurs hol’n. Op welke Sandbank se nu wull hocken blewen weern? Mudder Tellschopp verseuk gegen den Strom trüchtoswemmen. De awer reet se mit sick furt, un in een twee dree stünn se odder swew se alleen, dreeduwwelt alleen: ahn ehre Dochter, ahn ehren Olen, ahn ehren Brodkorf!! „Harr ick di, wo wull ick di!“ schimp se bi sick sülm un meen doar ehren lewen Swiegersöhn Hein Krus mit. „Na, bi dat verdreihte Düwelsfür warr’ck jüm’t all wisen!“

„Junge“, sä Hein Krus naher, as se em bi dat rasen Gasfüer würklich bi’n Wickel kregen harr, „dat Füer in Neengamme is würklich wat Wunnerbores. Sülm min S w i e g e r m u d d e r kunn dor nich gegen an!“

Na, Ol-Tellschopp mark erst en hunnert Schridden wider, dat sin Mudder nich mehr achterher weur. „Makt nicks“, meen Klas Bas – „bi de Flämmen kummt allens wedder tonanner as de Flegen üm de Nachtlamp.“ He müß höllschen den lütten Hinnik-Jasoo mit sick sleepen. Denn de Lütt harr nich alleen to Hus un nich alleen op’t Schipp blewen wullt. Nu blew he partout bi sine Meenung: dat Veerlanner Für weur den Düwel sin Regenbagen; se künnen lopen so lang se wulln, keen Minsch künn em inhal’n. Awer likes keem dat Susen un Hulen un Prusten jümmer näger.

Noch e e n e Bögung un d o r weur’n se. Himmeldunnerwedder nochmal!! Se wulln a l l wat seggen. Aewer se s ä g e n nicks un hölln sick de Hann for de Ohrn. De Kerl, de mit Watte handeln däh, weur all lang wedder bankrutt. Tellschopp höll sick ängstlich an de beiden annern ehre Rockslippen fast. He harr as Bäcker ja all männig een Füer sehn. Awer sunn Bullern un Futern un Rullen! He muß jümmer an de Geschichte vun dat Ballonventil denken. Un en koles Grusen krappel em öwern Rücken. Dunntomal, as de Grote Michel sinen Kopp in de Flamm sacken lät, weur em ok dütt Grusen öwer’n Lif kropen. Awer een wüß doch woans un woso. Sin ole Meckelbörger Scholmeister harr in de Biblische Geschichtsstünn vertellt: In de Eer weur de Höll un de Düwel sin Großmudder purren dat Füer jümmer an, dat dat en Lock in de Eer brenn un endlich mal Luft kreeg. Awer jümmer ok dreih de lewe Herrgott sine Eer running üm, as en sorgsame Husfru op’n Sylvesterawend de Appelkoken, dat se an een Sid nich ansetten doht.

Un: „Kinners!“ reep Klas Bas, as se nahsten en Stück wedder vun aff weurn. „Kinners! Wenn dütt nu baben op’n Süllbarg passiert weur!“

„Dat weur en beter dreuger an de Fööt wesen, Klas“, brumm Ol-Baller. He weur ja’n gode Portschon Finkenwarer Marschmutt geweunt. Awer bet an de Knee rop. „De halwen Veerlann‘ sleept een mit sick“, schimp he un danz op’n Ponton Cakewalk.

Blot Hein Krus schimp gornich. Anne un he harrn sick nich lang bi dat futernde Füer ophol’n. Se wussen noch en veel gröttere Flamm, de binnen jem sülm brennen däh. Un d e weur noch heel veel wunnerbarer: Se lüch as düss‘ un se ras‘ as düss. Aewer nüms künn ehr marken as h e un s e .

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.576/A Freitag, 09.12.1910

„Nee, Stine, du kanns wiß un würklich nich mit“, harr Hannes Baller to sine rundliche lüdde Fru seggt, as he op’e Domreis güng. Dorbi harr he ehr öwer de Backen strakt – en Kuß harr se gor nich hebben wullt -, un in sine Verlegenheit toerst na sinen Südwester grepen. Weur awer up’t letzt likes affseilt.

Un dor sät nu de arme Stine un keek de Dackstuwen ruten öwer de dusterswarte Elw na den rodgelen Schien, de dor dörch de Nach na ehr Eilann röwerlüchten däh. M e h r schull se öwer Johr vun‘ Hamborger Dom nich gewohr warden. Och ja! Se lät sick in ehren möhseligen Tostand deep in den Olenlänner Lehnstohl sacken. Un wat harr se vörrig Johr dorvun hatt? Nicks as en Tüt mit Appelkoken, de ehr dunnmalige Bröögam Hannes ehr verspraken, awer nich bröcht harr, wil dat se in de Ellektrische vun eene gewichdige Nabar-Madam breedsäten worden weurn. Och ja! Un se müß an den Husaren-Uenneroffizier denken, mit den se 1905 25mal in de Barg- un Dalbahn rop- un rünnersust weur, bit ehr Kopp un Hart scheef sät un se bit dicht an de Wandsbeker Grenz noch rein ganz swimelig to Moot west weur. Och ja. ‚t weuren scheune Tiden. Un ehr Gedanken timmern merren öwer de dustere Elw en lustig hellen Hamborger Dom tosamen, wo se sülm jümmer anners un jümmer mit en annern binnen togang weur.

Middelewil besünn sick ehr untrue Hannes äwer op den
w ü r k l i c h e n Dom, un twors merren mank. Mein Gott! Sid 1885 weur he jedes Johr op’n Hamborger Dom west. He kunn dor doch n u nich mit eenmol vun affbliwen? Ja, sülm as he as Marinesuldot in Kiautschou stationiert weur, harr he mit dree Kameraden vun de Waterkant en Kaspertheater upföhrt. Un wat de olen Poppen ok gräsige chineesche Fratzen hadd harrn un ganz un gor keen Gelenk in de Näs as de grote Pulchinelli vun Pole Poppenspäler – se harrn tohop doch ehren Jux doran hadd un sunn heemliche Oort vun Funkentellegrafi na de lewe Vaderstadt un na den lewen Hamborger Dom röwer.

Hoi! Wat sus un brus dat nu üm em rüm. ‚t lät, as wenn Lücht un Larm for pilen Oewermoot kapeisterscheten dähn, jümmer öwer den Minschenswarm weg un lustig mank dör!

„Heiße, meine Herren! Heiße!“ De dicke Wußbodenbesitter Tedje Hachmoller harr sick öwerdagg all meist heesch gröhlt un ünnerstütt sine gnargelige Stimm dörch taktvulles Klappern mit den missingnen Wußtketeldekel.

„Heiße! Heiße, meine Herren! Dr. Cook hett en Poor dorvun an Nordpol ophungn. As Peary ankeem, dampen se noch! Lachen Se nich, mine Herrschaften. Se sünd n o c h heet. Jedereen kann henreisen un sick dorvun öwertügen. Prima Ware! Heiß! Heiß! Da, min Jung, probeer mal, awer verbrenn di nich dine Näs! Du hest man de eene …“

Hannes Baller wull all grod en Groschen ut de Westentasch trecken, as en allerlewste lüttje Donna Theresa up em tototüffeln keum, em ganz as olen Bekannten ünneröös un em wat in’t Ohr tuschel.

Awer dor weur se scheun ankamen: Eine Haremsnacht im Palaste des Sultans? harr se seggt? Hannes Baller reet sick los un stür in dat Minschengewöhl rin as en Damper bi’n Stapellop verdwaß in de Elw. Düdlich säh he dat lüdde Finkenwarrer Dackfinster öwern Dik lüchten, heller as all de ellektischen Bagenlampen ümher. Rin seil he in de hübsch un propper verglaste Bod: Versüße dein Leben! un keup en grotes Kokenhatt mit roden Zuckerguß un de scheune Opschrift: Dir vergeß ich nie! För Stine, sine lewe lütte Fru! Dat weur nu allerdings dumm, dat he dat nich in de Tasch rinkriegen kunn. He müß dat in de Hann mit sick rumdrägen. Dat help nich. Nadenklich dusel he wider. Vör en Schiwensmiter-Bood: „Hoch un flach von oben herab gewinnt man jedesmal!“ blew he toerst behang‘. De armen Deerten, dach he un meen dormit de Aanten, Göös un Höhner, de in smalle Kisten achter enge Tralljen sich gegensidig dat bitten Lewen suer maken dähn, wat se noch na harrn. „Wer Nr. 1 wirft, erhält eine Ente! Wer Nr. 2 wirft, ein Braten-Huhn …“ Een olen Italjener-Hohn lät den Kopp buuten hang’n un keek sine tein Heenen na de Reeg trist un trurig an, legg den Kopp noch en beten deeper un schewer op den leddigen Kropp un – un – Hannes Baller müß dat ja wull man a l l e e n heurt hebben, awer he verstünn jedes Woort, de ole Hohn snack, snack as en philosophisch veranlagt Minsch man jümmer snacken künn. Nich „Kuchen“ an „Haben“ as de weltberöhmte „Don“, wenn he vörher seggt ward, dat dat in de Tidung kamen deit. Nee: He snack ganz för sick sülm. Jedesmal, wenn een vorbismeet, däühe: „Binoh“ un keek op de witte Eck, de ünner de Blickplatten noch rutkeek. Un wenn een sich för’n frischen Groschen noch eenmol veer Platten in de Hann drücken lät, keek he ganz eernsthaft vun den Smiter na de Nummernreeg un knurr: „Beter bi!“ Un wenn’t W e d d e r nicks weur, sack he vertwifelt in sick tosamen un süfz: „Schiet mit de Welt …“

Dreemol naenanner heur Hannes Baller düsse deepsinnige Reed. He notier sick dat. De groten Hamborger Bläder harrn mitünner en Interesse doran. Awer dor wurr he all wedder ut sine Tierphilosophie in dat ruge Domlewen rinreten.

„Halt!“ Dörch en lange Papptrumpett brüll en halfnakten Trikot-Athlet för dun un dull vun en Bod rünner, wo twee Ringer sick eben den Handslag gewen, ehrer dat se op enanner losgripen dähn.

„Meine Herren und Damen! Kara Mustafa, der berühmte Champion von Konstantinopel, und Luigi Maratello, der gefürchtete Ringer aus Madrid, reichen sich die Hand zum Zeichen, daß sie sich weder Rache, noch Haß …“

Bim! Bim! Bimmelimmelimm! brummel de Dumme August dormank dör. Hannes Baller weur tofällig, sin rodes Kokenhart vörsichdig ünnern Arm klemmt, bit an de Ballustrad rankamen. He keek den opgeregten Spanier an: Wat Dunner! Weur dat nich … He keek noch nipper to: Wiß un wohrhaftig, dat weur ja sin Kriegskamrad vun Kiautschou, Jan Steenfatt vun‘ Boonwall, mit den he dree Johr op den Ersatz Waldersee II fohrt harr. He kenn sin Gesicht bi Lachen un Weenen, in‘ Storm, bi’t Reffen vun de Bober-Brahmsails un achter’t dampen Krockglas in de moje lütte Achterkombüs.

„Steenfatt!“ reep he dör de holle Hand sinen Fründ to. „Steenfatt!“

De stolte Spanier mak en gaue Bewegunk na links un achtern rüm. Nu keeken se sick en Moment in de Ogen. „Jan Steenfatt!“ reep Hannes noch mal, „wo geit di datt, Jan?“

Dor legg de stolte Ringer de linke frie Hand an’t Mul un reep argerlich op echt Spanisch rünner: „Hol’t Mul, Döskopp!“ wat nu ünner dat Publikum en hellschen Spaß un en Lachen affgew, dat alleen all en Groschen wert weur, as de Dumme August meen.

Hannes Baller alias Döskopp harr sick lewer gau drückt. He wull sinen Fründ dat Geschäft nich verdarwen. Ja, dat gew allerhand span’sche Saken. He stür en beten in’t Dustere rin na de ole Möhl to, jümmer sin Hart ünnern Arm, as he achter den ersten Hup Dannenbööm unversehens up eenen Minschen stööt. Erst dach he, dat weur en Wif; he harr doch so wat lachen heurt. ‚t weur awer man en Kerl, de sick den Dom vun de Achtersid ankiken wull, as he sä. Un dat kunn man em nich verdenken un öwel nehmen, denn de Kerl weur Hein Krus, de Dreumer. Hannes wull em nu ünnerhaken un mit em widertrullen. Awer de Fründ harr en merkwürdige Anhänglichkeit an de Dusterheit achter de Dannenbööm. He dröhn un snack vun Nacht un Lüchtreflexen un vun en Domartikel, denn he in de Tidschrift för Heimatkultur lesen hebben wull, un de de groten Domkapitalisten geheurig de Leviten les. Wegtobringen weur he awer vun de Städ dörchut nich. He wull em in‘ Vettelstünn na Veldkamp nakamen, wenn Hannes dor up em täuwen wull.

Na – Hannes Baller schöuw denn je alleen los, dat Zuckerhart ünnern Arm. An de Bood vun de Verenigung för Kunstpleeg vörbi, wo he sick in en markwürdiges Vörgeföhl vun Vaderfreiden en „unzerreißbares Bilderbuch auf abwaschbarer Leinewand mit unschädlichen Farben gedruckt“ för en Reichsmark toleggen däh, keum he letzt bi den groten Smoltkokenpalast richtig an. He lät sick dicht vör de Tonbank en Taß Kaffee gewen un en poor Berliner Appelkoken un Sprungfeddern dorto un keek iwrig na de neen Gäst, wat dor nich Hein Krus mank opdüken wull. Un he dük up. Man nich alleen. Keen winn sick zierlich an sinen Arm mit herin? Anne Tellschopp! En rode Papierblomenkeed üm Hals un Boßt un en knallroden japanschen Sünnenscheerm kokett för’t smalle Kinnergesicht. Nanu – – Hannes Baller güng en Licht up vun wegen dat in Dustern un achter de Dannenbööm stahn. He stünn op un wull de beiden recht sunn beten grelling in de Ogen kiken, greep awer mit’nmol na sine linke Sid, as wenn he en Slag kregen harr. Dunner un Düwel ok: Sin grotes rodes Kokenhatt weur futsch. He dreih sick dreemol üm sick sülwen un grabbel in sin Rocktaschen rüm, in de he dat Hatt glik toerst ümsünst rinsteken wullt harr. Nee – ‚t weur futsch. Un ümständlich sett he dat junge Lewspoor sine Uemstänn utenanner.

„Jä, so geit mitünner, gode Fründ“, sä Hein Krus, „de een verleert en Hart mank dat Minschengewöhl op’n Hamborger Dom, un de anner finn’t een. Awer sunn Kokenhatt is ja licht werrer to kriegen.“ Dorbi drück he sin Anne fast an sick. „Ober, twee Tassen Schokolod mit Slagsahne!“

Hummel

(Hinweis: Der im drittletzten Abschnitt erwähnte Artikel über den Hamburger Dom stammte von Hermann Claudius und erschien in der Hamburgischen Zeitschrift für Heimatkultur in der Weihnachtsnummer Dezember 1910 mit dem Ziel, den großen Domkapitalisten gehörig die Leviten zu lesen. Ebenso wird in dieser Nummer ein Artikel über die hier im vorletzten Abschnitt erwähnte Vereinigung für Kunstpflege auf dem Dom gedruckt.)

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.600/A Freitag, 23.12.1910

Wihnachenawend

Denn geit dat vun baben,

Denn klingen de Klocken,

Denn danzen de Poppen,

Denn pipen de Müs

In Grotvader sin Hüs!

Klas Bas harr gewiß keene schöne Stimm; se wör scharp un hatt, as en Olenlänner Mettwuß, de in beten lang in Rok hungen hett, so as de ole Rim seggt:

Wi pipt hier nich as binn‘ in’t Land.

Wi sünd hier vun de Waterkant

Uns Trumpett is de holle Hand:

Ahoi!

Awer sin Wihnachenleed mit de Kinner tohopen kreeg he likes fartig. He harr op’t Johr in sine Naberschapp sunn lütte Fischerfamilje opfunnen mit’n Stücker soß Görn, een noch flaßköppiger un een noch hoppsbeeniger as de anner. De Elw is keen rike Fischgrund mehr un Vadder Mewes harr dat swor mit de Bestellung an den Wihnachsmann. Ja, dat wör en Wihnachsmann! Sunn kennt de Stadtkinner all ehr Daag nich. De drög en Südwester un en Oilrock un Fusthanschen ut Duwwelledder un stünn an’t Stüerrad vun’t Geldschipp, dat ut Amerika röwerkeem, driwens op Blanknes to. Wat’n Wunner, dat dat lütt Kropptüg na em utkiken wull. Dag för Dag kladdern se den Barg na’n Strand hendal. Klas Bas jümmers achterop, knapp, dat he de lütten Utriter in Sicht beholen däh. De ölbenjöhrig Gerd wär eegentlich en Slingel. He glöw gornich mehr an den „Snack“ as he seggen däh. Man he wör likes mit vun de Partie, wenn’t to Strand güng: „ut Spaß blos!“ meen he. He frei sick ok, den olen Seebären en beten mit sin ewiges Fragen in de Engde to bringn. Dat Geldschipp schull, as de Ol vertellt harr, erstmol achtern de amerikansche Flagg hebben un tum tweeten vöörn vun‘ Klüverboom dol en meterlangen witten Iskappen.

„Dat daut awer doch nu, Unkel Klas“, sä de Jung. „Jä“ – anter de Ol – „dennso mußt du noch en beten töwen. Denn krüzt he noch baben op’e Nordsee, bit de Frust kümmt.“ – „Wenn de nu awer n i c h kümmt?“ – „He kümmt, segg ick di!“ – „Wenn he awer nu würklich ganz un gor nich kümmt?“ – „Denn bringt he dat Geld na de Eskimos, ganz eenfach.“ – „Un de Saken?“ – „De bringt he ok dorhen!“ – „Jä – awer wat schüllt denn de Eskimos mit de Tornerschöh, de ick kriegen do?“ – „Un mit minen Regenscheerm?“ sett Anke hento. Jä – – denn sät de Ol op’n Drögen. Awer denn düker dor jüst sunn Dreemaster op oder de lütte Guschi harr sick en natten Foot halt, so dat he noch so eben mit en blages Oog dorvun keem.

Dor wör je denn dat Wihnachenleedersingen s’namiddags so in de Schummerstünn weniger gefährlich. Hinnik Jasoo droff nich dorbi we’n. Dat wull Mudder Mewes nich hebben, vun wegen sinen Apenkram vun Gesichtersniden. Awer sin Schipps-Klewir, dat wör mit dorbi. Klas Bas mak de dullsten Anstrengung’n, de Mellodie ruttokriegen un dat ole Instrument bewer orig för Angst, wenn he dat mank sine Füsten traktier’n däh. Mudder Mewes lach in‘ Stillen. Se müß jümmer an den grisen Kanter Iden in se ehr Heimatdörp denken, wenn de Sünndagmorrns in de kole Kark mit e e n e n Finger vun de
e e n e Hand de Choralmellodie speel. Un nahsten, wenn de Finger stif-froren wör, de Hand in de Tasch steek un de a n n e r ran nöhm un mit den a n n e r n eenen Finger sine Sak to Enn‘ bröch.

As de Frust nu garnich un dat Geldschipp erst recht nich in Sicht kamen wull, sett sick Unkel Klas an eenen Vörmiddag op’n Greunen Damper un damp na Hamborg aff. He wull bi Sloman mal na’n Rechten sehn, sä’e. Op’n Burstah harr he all ünner jeden Arm un in jede Hand en Paket steken. Un noch ümmer harr he nich all’ns. Stine Baller in ehre bedröwten Finkenwarrer Tostänn schull ok wat affkrigen. Un de fünn dat ok noch rut: En grotes Marzipan-Baby mit en Zeddel an: Dem Stammhalter! Mudder Mewes kööp he en Brill na dat Muster vun de ole, de he ehr heemlich utspannt har un wo man een Ohrengriper mehr an wör. Mudder Mewes strick för fremde Lüd Strümp. Un düß Arbeit wull he ehr lichter maken. Wat harr he anners noch op’e Welt to dohn? He keup ehr ok glik noch en Paket Wull dorto un lät de nee Brill ut Vörsicht merren mank de weeke Wull steken. Man dat schull em asig to stahn kamen. Denn op düsse Oort kregen de beiden Paketen, dat Baby-Paket för Stine un dat Brillen-Paket för de olle Fru vun buten en vertwifelte Aehnlichkeit.

Na, erstmal seil he as en öwerladen Ewer na St. Pauli röver, wo he in de Hoppenstrat Nummer Beerbuddel anleggen däh, üm to leichtern.

Denn dor wahn Hein Krus sin Swester mit Olof un de beiden lütten Deerns, de den Wihnachsmann ok grod nödig harrn. Wedder in Fohrt pegg he sick gau nochmal bi Struwe för Anker – frische Führung intonehmen – de ole brummige Andreas stünn awer nich mehr achter de Schänk un de Footboden wör nich mehr mit witten Sand aleidi vullsei’t – klemm sick op de geele Zentralbahn, vun dor ut in de Blankneser un wör letzt mit heele Hut un sin söben mal söben Saken richdig wedder to Hus. Hinnerk-Jasoo harr to gewöhnliche Awendbrodstid den Kettel op den Petroleumaben opstellt. De kok nu vulle twee Stünn un damp ut de krumme Tüt as en Snelltoggmaschin‘, de nich vun de Stell kann. „Jasoo!“ fleit de lütte Mann nu, as Klas en schewes Mul trock un den Ketel wedder vull lopen lät, „ick dach jümmer, du künnst jeden Ogenblick ankamen, littke Klas; un dat büst du ja nu ok.“

Dorbi füll he as en Schoolgör öwer de Paketen her.

Na, Wihnachenawend köm. As en Licht, dat vun Hus to Hus flüggt. As en Lew, de vun Hart to Hart swewt. As en Kinnerdroom, de uns söken will un den dat grise Hoor nix kümmern deit. Klas Bas, wat büst du jung! Wat steist du mit de Gören achter de Wihnachsdör un lurst op Mudder Mewes ehr Wihnachsbimmeln, dat man hellschen klöterig klüng, wil dat de olle Fru in de Hiddel de Klock stats an‘ Steel mit ehre bewerig Hand running üm faten däh. Un dor steit nu de Boom un dor strahlt nu de Lichten!

Es waren aber Hirten auf dem Felde, die hüteten des Nachts ihre Herde. Und auf einmal war um sie die Menge der himmlischen Heerscharen. Und die Klarheit des Herrn umleuchtete sie.

Klas Bas, du lewe Hirt! Un ji Kinner, ji lewigen, lütten Schaap! Wat gapt ji! Wat springt ji nu to! Wat is’t för een Blarrn un Blöken!

Dor kümmt keen Goren Eden gegen an, keen Wisch mit dusend veel Blomen. De Wihnachsdisch is de Wihnachsdisch. Wat dor Foftigpenn-Stücken op liggen dohn oder Saken vun Gold un Silwer. De Wihnachsdisch is de Wihnachsdisch. Blot Kinner brukt he, Kinner! Grote un lütte, ole un junge, mit lange un kotte Büxen, mit lange un kotte Röck, Kinnerogen un Kinnerharten!

Denn is he de richdig: Wihnachsdisch un de Högde vun’t heele Johr.

As de Lütten ehre Saken glücklich bi’n Wickel harrn, güng Mudder Mewes ok an ehre Geschenken. En Schört, en Alluminium-Putt, en schottsches Plaid. Dat harr se vun ehren Mann kregen, de sülm all ut sine nee kotte Pip lustig smöken däh.

„Wat mag denn dütt wesen?“ Se tüder dat lange Paket utenanner un harr dat för Schreck meist op’e Eer fallen laten: dat Marzipan-Baby höll se in de Hann! „W – wat?“ sä Klas Bas, legg den mechanischen Schrubendamper, denn he Gerd jüst in‘ Gebruk vorföhren wull, boots ut de Hann un keek dat unschüllige Marzipan-Baby an, as wenn’t en würkliches wör, dat een hierher hext harr un dat jeden Ogenblick an to schrigen fang’n kunn. Un: „W – watt, Fru?“ keem ok Julus, de Fischer, dorop to un lät sin Pip kolt warrn un keek ganz eegendömlich erst sin Fru un denn Klas Bas an. Dunn awer füng de Ol mit eenmal ganz gräsig an to lachen. He lach, dat em de Tranen öwer de Backen lepen. He lach, dat de Lichten an‘ Boom dat Flackern kregen. He lach, dat de Kinner verwunnert vun ehr Speeltüg opkeken. He lach, bit all de annern still üm em rüm stünnen un em ankeken, as wör he mit’nmol unklok worden. Un denn pruß he los: „Du lewe Gott, dat ick ok de oll Brill mank de Wull steken müßt!“ Wat ward Stine Baller dorto seggen.

Un denn sett he jem de Verwesselung utenanner. Un denn steek Julus, de Fischer, sin kotte Pip sick wedder an. Un denn füngen se alltohop dat ol-truge Leed:

Wihnachenawend.

Denn geit dat vun baben,

Denn klingen de Klocken ….

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.28/A Dienstag, 17.01.1911

De Schipper-Stammdisch bi Eier-Kohrs weur vull in Gang un dat Garn leep, dat een dat man so rullen heurn kunn. Wat harrn se awer ok för’n Stoff uttospinn‘! Wone’m kunn‘ de öberfälligen Sloman-Dampers nich öwerall noch swemm‘! Odder doch tom wenigsten en Boot, dat vun dütt odder dat Wrack affkamen weur! Grugelige Geschichten vun de Seeslang‘, den Fleegen Holländer maken de Runn un ok de ole Geschicht vun den Kock un sine swatte Katt. „Schad, dat Klas Bas nich mehr mank uns mank is“, sä de Stürmann vun‘ Finkenwarrer Damper, „he kunn düsse Geschicht so wunnerscheun vertellen un de Kattenmusik so goot namaken, as dat Deert op den Kock sinen Kopp sät un öber dat duster Water na’n Dik röberhul.“ „Ja, dat’s schad“, sä en anner ok un stopp sick en frische Pip, „awer, wat mi de Maat vun den „Swakopmund“ vertellt hett, is ok nich vun schlechte Oellern.“ „Weet wi, weet wi!“ schregen en poor glik dormank, „hett all lang un breed in de Tidungen stahn!“ „Tidungen!“ sä de erste wedder un schöw sinen Prüntje na achtern, dat he em bi sine grote Red‘ nich in de Quer köm, – „Tidungen! Wat weeten de! Nix vun Luw un nix vun Lee. Un Backbord un Stürbord krigen se ok egol dörcheenanner. Ick meen, so wat kann unsereen nich bruken. Awer minetwegen. Denn swig ick mi ut.“ Dorbi greep he na sinen Krock un lät em langsam ünner sinen flashaarigen Snutsboort hendör in’t Halslock lopen. Sine undankbare Corona keek em swigsam an. Denn höv een na’n anner ok dat Krockglas tohögt un drunk ok. Wat awer de Finkenwarrer Stürmann weur, de much gor to geern Geschichten vertellen heurn. He stütt denn sinen Kopp mit de krumme Finkenwarrer Näs in beide Hann, keek den Verteller ünner de krusen Ogenbrauen dör egol weg an un mal sick de scheunsten Biller utföhrlich in den dicken Pipendamp rin, denn he mank sine Tähn lisen rutlät. Dor kunn em – weet Gott – sülm sin Krock in’t Glas bi koolt warden.

Dorüm füng he denn nu ok toerst wedder to snacken an: Wat sine Person angüng, so harr he noch nix nich dorvun ünner de Näs kregen. He harr blot soveel heurt, dat dat buten den Ingelschen Kanal west weur un dat dat veer Daag duert harr. Un Tidungen – na, de weurn good för Frunslüd un to’n Wußinwickeln. Un so wider. Un op düsse Oort kreeg he dat David- un Goliathleed vun den Hapagriesen „Swakopmund“ un den dägten Dwargen „Itzehoe“ glücklich vun‘ Stapel. Un je duller de anner dorbi den Orkan susen lät, üm so duller paff de Stürmann sinen Pipendamp för sick hen, dat se bi dat Riten vun de veerte Troß sick gegensidig all nich mehr gewohr warden kunn‘ un Hannes Baller sin lütte Bestmann den Hosten kreeg. So weurn se knapp gewohr, dat se op eenmol eene Näs m e h r weurn. Un w a t för en Näs! De Näs harr all vun Natur en staatsche Facon. Un nu back dor babenin en dickes wittes Pickplaaster verdwaß röber, as wat dat en Edikkett‘ un de Näs de Wienbuddel dorto we’n schull.

„Hallo!“ – Merrenmank brök de Verteller aff, dat den Stüermann vun den Finkenwarrer meist de Pip mank de Tähn twüschenrut seilt weur – „Hallo Hein Krus!“ – denn d e weur dat, den de wunnerscheune Näs toheur’n däh – „wo büst du denn mit dinen Rüker togang‘ west?“ „Gratuleer ok to denn scheunen Sylvesterorden!“ reep en anner. Un allens lach un keek den armen Hein an, dat he an lewsten sin verdreite Näs in de Tasch steken harr. Man dat güng mit’n besten Willen nich. Un so müß he denn geduldig still hol’n as en Lichtfür bi Regenwedder. Toletzt keum de Stürmann to Rand mit sine ole Weinung: „Na, Hein, nu vertell man mal, wone’m de Keileree west is!“ Un dorbi sett he sick all wedder in sine Positur. Hein Krus harr jo eegentlich gornix vertellen wullt. Sin Ewer leeg all an‘ Fischmarkt. Hüt-nacht wull he losklüsen. Sin Näs nöhm he mit un denn harrn de annern dat Nakiken. Awer för’n Fischmarktleuwen holen to warrn, dat wull he nich op sick hacken laten … dor müß he mit de Wohrheit achtern Barg rut. Un dat weur düß:

In de Sylvesternacht harr he bi sine tokünftigen Swigeröllern, de ehrsamen Böckerlüd Tellschopp, üm de Sylvesterbowl seten, de Vadder Tellschopp ünner de gröttsten Heemlichkeiten jümmer sülben torechtbroo.

Nu weur dat en ole Manier vun de Tellschoppen, un ok anner un finere Lüd schüllt düsse Gewohnheit hebben – Altjohrs-Awend Slag Klocken Twölben an‘ Kökenherd to stahn un Blee to geeten. Mudder Tellschopp weur in‘ Grund dorgegen. Denn ehr Suppenlöpel güng bi düsse Füergeschichte jümmers to’n Dübel. Awer ehr Mann weur jo nu mal for de „Poesie“, as se to Hein sick utdrück. Un to’n tweeten harr se en gode Gaw, de krusten Figuren op dat Wunnerbarste uttodüden. Dütt Johr weur dat dorto jo noch besunners interessant vun wegen dat verlowte junge Poor.

Na, ‚t gung jo ok allens good.

Se sülben harr en Ring goten. Dor weur keen Twifel an. Un uterdütt en lütt Bukett dorbi. Gott si Dank, dat dat op keenen Fall en Kranz sin kunn. Denn dat bedü‘ en Doden. So awer leep’t blot op en Hochtid rut. Un dat kunn jo licht angohn. Vadder Tellschopp göt mit den gewohnten Swung en Rundstück. ‚t kunn ok noch en Tein-Penn-Finbrod bedüden. Awer mehr let sick dor nich ut moken. Un Vadder Tellschopp weur ok tofreden. He wüß, wat dat bedüden däh: för’t däglich Brot to sorgen! Denn köm de Söhn un de Swigerdochter un twee vun Anne ehr Swestern, de „weibliche Handlungsgehilfen“ wörn un mit een sötes un een sures Oog den „Spektakel“ mitmaken dähn. Un denn keem lütt Anne, de Schipperbrut, „die viel zu früh heiraten wollte“, as de beiden kloken öllern Swestern meenen.

Se wull ganz wat Extra’s geten. Langsam bör se den Lepel mit dat smolten Blee öwer den Waterammer. Hein stünn blangen bi ehr, keek newenbi in den Ammer, harr sine Gedanken awer in de Fingerspitzen, mit de he Anne sachen in den runden Arm kneep.

Nu dreih Anne den Löpel rüm. Psss! – sleug dat Blee op dat kole Water. „Au!“ schreeg de lütte Deern dor mit’nmol op. Un bauts!! let se den ganzen Löpel mitsamt dat tokünftig Glück, wat dor noch binnen sin kunn, in’t Water fallen.

„Au!“ schreeg se een öber’t anner, dat Mudder Tellschopp vun ehren Pythischen Schicksalsstohl opsprüng un en Figur op de Eer fallen lät, de eben noch wat ganz Besunneres bedüden schullt harr. „Heww ick nich jümmer seggt? Wider kümmt dor min Dag nix bi rut. Deern, wo kannst du ok sunn Tollpatsch wesen! Na, un wat ji beiden ju in jur Lewen wull noch tosamenbruddeln ward! Dat mag de lewe Herrgott weeten!“ – Dorbi wull se Hein Krus mit en swiegermüdderlichen Blick ankiken. ‚t würr awer nix. „Herrejee‘!“ schreeg se op. „Dor sitt di jo en langen Bleetappen baben in de Näs binn!“

Dat wüß Hein je nu wull sülm heel goot. De Düwel schull dat weeten. Dat brenn nich slecht. Sin Swigermudder klei em dat vörsichtig rut. Un de Ol keum un back sinen lewen Hein dat scheune Plickplaster öber de Näs, wat em nu bi Eier-Kohrs un mank sine Kamraden so dumme Kinnergeschichten vertellen laten müß.

„Na – un wat hest d u di denn torechtgaten?“ freug een.

Dor reet Hein Krus, de Dreumer, sine Oogen ganz op, wat he jo for gewöhnlich nich de Mööch wert holen däh, un sä: „En M u l k o r f for all de, de en Minschen de Seel ut’n Liv rutfragen müchen!“ Dormit harr he de Lacher op sine Sid un kunn vergnögt Adjüs seggen.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.44/A Donnerstag, 26.01.1911

„Dat giwwt en tidiges Fröhjohr“, meen Klas Bas, as he de Nachricht läs. „Denk di an, lütt Hinnik, in Finkwarer is all en Adebor ankamen!“ „Jasoo!“ fleit de lütte Mann sine gewennte Antwort dorup un lach för sick hen: „jasoo!“ He harr ok datsülwe seggt, wenn Klas Bas em vertellt harr, da en Nilpeerd odder en Minschenhai bi Finkwarer ut de Elw stegen wör. ‚t harr awer sine Richdigkeit: bi Stine Baller, geborne Bargmann wör he in’t Kamerfinster rinflagen, likes dat t o west wör un harr en lütte lewige Last affleggt na den olen Kinnerrim:

Arebor, du rore,

Bring mi ’n lütten Brore!

Arebor up’t Neste,

Bring mi ’n lütte Sweste!

He harr sick düttmol nu na den tweeten Deel von den Rim richt’t un en lüttes Mäken in de Weeg dalleggt. As allens in de Rill wör un de lütte Eergast dat erste grote Reinmaken harr öwer sick ergahn laten müßt, legg de Hebamm, en grote sture Person, de Mudder dat lütte Wickelkind in‘ Arm: „Is’t nich en fixe Deern! Acht un en half Pund, segg ick Se!“

Nu harr’t jo na Rechtens en Jung un Stammholler warrn schullt. Awer’t wör jo ok erst dat erst! Un dor mutt een en Mudderhart slecht kennen, wenn he meen’t, dat Stine Bargmann ‚t nich liden much. Un wenn’t dat drütt un veer’t Mäken is, egol na de Reeg weg, un wenn’t de Zarin von Rußland is, de veermol ümsünst up den Thronfolger lurt: wenn’t Kind dor is un den ersten Schrie vun sick giwwt, dennso is’t de Mudder as Himmelsmusik, wobi se de Hann‘ folgen müch, un de hellen Tranen lopen ehr langsam öwer de Backen. Awer se seggt nich veel. Denn de Slapengel sitt ehr to Koppenn‘ vun’t Bett un de erste, deepe, weeke Slap lött sick lisen up de junge Mudder heraff.

De junge Vadder Hannes Baller – he keem vun de Schullenreis erst trüch, as sin Oellste all twee Daag worrn wör un all blarrn kunn as de Posaunen vun Jericho – Hannes Baller müß erst en beten wat dohlslucken, as em den Adebor sin sture Plegmudder en Dochter in’t Nett wickeln däh. He harr sick up de Trüchreis sunn lütt Orakel utdüt‘: De erste Schippsnam, de em up de Elw vörbiseilen däh, schull em en Fingerwis gewen. Un dat wör an‘ ingelschen Schooner de Nam: „Old Jane“ west. Dat öwersett he sick nu bi sine bedüden ingelschen Sprakkenntnissen mit „Jan“ – wat jo en ganz goden plattdütschen Jungsnamen affgäw. Un sin Bestmann meen dat ok. Un so gau as na düsse Utsichten wör Hannes Baller sindaag noch nich den Elwstrom ropkrüzt.

Un dorüm müß he erst en beten fluchen. Un denn vertell he – üm sinen Arger to verwinn‘- gau un ümständlich düsse scheune Orakelgeschicht. D|or rich sick de grote sture Hebamm‘ noch en beten sturer in‘ Enn‘ un lach em grad in’t Gesicht wat ut: He harr jo sin egen Orakel nich verstahn. „Jane heet op good Dütsch „Johanna“. Un dat wör jo ok en wunnerschönen Namen. „Hanne“ müß dat lütt Döchting heeten. Jüst na sinen fründlichen Vadder un Papa Hannes. Un dormit drück se em de Frisch wickelte un windelte Popp fast in de Arms.

Dor stünn de grote Kerl nu un bög sine krumme Finkwarer Schippernäs up de lütte „Hanne“ raff, as wenn’t en Seeslang wör, de he ünnerwegens in’t Kurrnett kregen harr un he nu nich wüß, wat he se wedder öwer Bord smiten odder för Carl Hagenbeck mitnehmen schull. Un dorto noch de Blamage mit dat verdreihte Ingelsch! Awer de Hebamm, de as de Peerdokters up’n Lann na dat ole Rezept güng: Behannel erst de Lüd un nahsten dat Veehwark – vertell em gau en lustigen Döhntje, den se sülben erst belewt harr. „Kummt dor de Swigermudder bi Se ehr Dochter un Swigersöhn to Wochenbesök, as dat erste lütt Kind jüst twee Dag olt is. De Swigersöhn is grad eben ut Hus, en lütten Weg to besorgen. Un so wist ehr de Wartefru dat Baby. „Un kik blot“ – seggt dor de Olsch – „rein sunn Gesicht as en Ap!“ Middelewil awer kümmt ok all ehr Swigersöhn wedder torüch, sütt sine Swigermudder, hört dat Lütt ut de Küssen, höllt ehr dat ünner de Näs un seggt so recht fründlich: „Süh mol, Swigermudder, wat för’n Aehnlichkeit. Grad sunn Gesicht as d u !“

Na – Hannes Baller harr jo nu Gott si Dank k e e n e Swigermudder. Awer de Wartefru lach hell up. Dat lütt Gör fung ludhals an to blarrn. Un de Herr Vadder harr se bald fall’n laten, wenn de ümsichdige Hebamm dat nich all lang wedder ut sine stiwen Arms rut nahmen un in de ole Korfweeg leggt harr, dorbinn Hannes Baller all slapen harr, to d e Tid, as he dor noch rin güng un dat lütt Mulwark noch jüst so scheef op un dohl trocken harr, as de Schulln, wenn se frische Luft marken.

Och ja, min lewe, kloke Hannes: wat anners kunnst du kiken, wat sachten kunnst du fleiten, as du an de Bettkant vun din arme lütte Fru sitten dähst. En Jun? Nee, all din Daag wullst du keen hebben! De Finkwarer Ewerklüseree wör doch bald up’n Enn. Schull din Jung am Enn in de Stadt en Kopmann – lop man warden? Nee, en dralle lütte Deern.

Dat wör grad dat rechte! De kunnen dat hüt grad sowit bringen! Ja, noch wider un heel veel lichter. Un wenn se ok man deenen schull – hier klimper he markwürdig mit de Ogen – se würr up’t Letzt un to rechte Tid wull ehren Hannes ok finn, as ehr lewe Moder em funnen harr. Un so wider.

Un denn köm en dicken Breef vun den olen Klas Bas mit noch mol so dicke Bookstawen, as dunntomalen Hannes Baller sin Lewesbreef an Stine na’n Stadtdik. He entschüllig sick erst mit sinen Rismusrasmus, wat he nch röberkamen künn. Denn schrew he vun sine eegenen Lewsaken, un dat he sülm, wenn’t allens anners kamen wör, all lang Grotvadder sin un sinen goden Rat ok in düsse Angelegenheiten gewen kunnt harr. So awer lät he hüt en annern för sick snacken, en halwen Landsmann vun de Meckelbörger Ostsee-Waterkant, vun den he düsse langen Winterawenden en ganzen Stremel Schippergeschichten mit Vergnögen lesen harr.

Un denn stünnen dor toletzt de Arebor-Versen vun John Brinkmann:

Arebor, verstah mi recht,

Arebor, do rore!

Segg, wat hest du mit di bröcht –

Is’t en lütten Brore?

Arebor, verstah mi recht,

Arebor up’t Neste!

Hest du dahn, wat ick di seggt –

Is’t en lüdde Sweste?

Bring du, wat du grad tor Hand,

Wil dat all een Dauhn is.

Ob dat Gaus is ore Gant,

Hahn ok ore Haun is ….

Un so wider. Un dat verstünn nu Hannes wunnerschön vörtolesen, as wenn he’t sülben makt harr.

Awer he kreeg bald wat beteres to dohn. De Wartefru wör nich vun de Dummen. Un to’n Steenkahlensleepen un Wäsche-Utwringen, harr Hannes Baller dor nich veel stärkere Arms to as se?

Wenn sin söte lewe Fru doch man blots erst wedder hog wör – dach he. Awer he sleep un wrünk dorbi ganz na Programm.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.70/A Freitag, 10.02.1911

De erste Maskerad‘! Anne Tellschopp pucker dat Hart, as se nu in de Ellektrische sät, ganz in de E|ck drückt, un ehren Awendmantel nipp öwer’n Schot tosamenhöll, dat nüms man nich ehre kotten Röck wis warden schull! Un dat wör gor nich so eenfach. Denn de verdreihten Röck wören hellschen stif un stünnen vun’t Lif aff, as wenn se sick as jenne olle Buerfru en Höhnerkorf dorünner steken harr odder sünst wat los wör. In Würklichkeit wör’t awer nix as de Wieren, de se sülben in den babersten Rock inneiht harr. Denn se mak för’n Awend en Veerlanner Blomenmäken. Denn lütten Blomenkorf harr se achter sick in de Bankeck schowen. In düssen Ogenblick keek se sick verfeert na em üm. Dat harr en lütten Knacks affgewen. Blank an ehr Sid harr sick en langen Stawelboz vun Elwschipper dallaten, dat se gau en beten affrück – vun wegen ehre ümständliche Kledaasch, dat he de nich ünner den Kiel vun sine inglischledderne Büx kreeg. De Kerl harr en funkelnagelnigen Südwester op un blages Wulldook teinmol fast üm‘ Hals rümwunnen. Watersteweln güngen em bit an die Kneen rop. Awer likes dat Smeersteweln wörn, wörn se blank wichst un stünken nich en beten na Tran. Markwürdig – dach Anne Tellschopp – dat’s Ostenwind, regent nich un weiht nich un dorbi düsse Optakelee! Na – se quäl sick nich wider dormit aff un lät ehre Gedanken vagnögt de Lewensledder op- un dallopen.

Ja – un nu wör se d o c h to Maskenball kamen. Erst harr ehr Brö’gam partout nich wullt. He heet nich umsünst Hein Krus, d e D r e u m e r. Sun Maskerad‘ stell he sick as en groten Kinnerkram vör – harr he meent. Dat Danzen an sick wör all nicks för em un sin tasigen Beenstaken. He wör ganz sinen Vadder sine Ansicht: Höllt een sick as Tokiker in‘ Danzsalon de Ohrn to, dat’n de Musik nich heur’n deit, sodenn mutt’n meenen, een hett en Hopen Unkloke vör sick, de sick dor dreihn un dreihn un Ohren un Näsen stif holen, as wenn se mit sunn Fedder vun binnen opdreiht wör’n. Na, d a n z e n bruk he jo nu ok nich – harr Anne em begööscht. Ja – un wat he denn antrecken schull? Schull he sick villicht as Gröne Domino blamier’n? Och, du lewe Tid: antrecken?

Wat he antrecken schull? In fif Minuten harr se em foftein Figuren hertellt. Un as he dor nich wullt harr, harr Anne Tellschopp stillswegen un em blot grot ankeken. Dunn harr Heim Dreumer sick gau besunn’n; denn he wüß all, wat nu kamen würr. Dat harr se em all mol in‘ Borstler Jäger seggt, as he nich mit vun „Boom to Boom“ speelen wull, wil dat o k Kinnerkrom wör. Dunn harr se em’t blot heemlich in’t Ohr flüstert: „Hein, schall’ck G r o ß – v a d d e r to di seggen?“ –

Dunner ok, he föhl sick noch deftig jung! Also harr he sine Dreumeri an‘ Nagel hung’n un ja seggt. Och, un denn wör’t losgahn, dat Utklamüstern, dat Tosniden, dat Neihn, dat Anpassen, dat Uemännern vun dat Maskeradenkostüm.

Anne ehr lütte Achterstuw much wull meenen, dat de „Schöpfung“ wedder vun vörn losgüng, as dat Chaos Figur kreeg. Un de ol eirunne Wandspegel wör’t heele Johr nich so oft affuhlt un affwischt un klärt worden as in düsse poor Daag in‘ Febrewor. Un he harr sid de Tid, dat de lütt Anne kunfirmeert worden wör, ehr sin Daag nich so nipp vun vörn, vun achtern, vun linksch un vun rechtsch to sehn kreegen. He müß all an ganz ole Tiden torüchdenken. Un düsse grise Erinnerung mak sin Oog wedder blind. Un foorts keem wedder Schön-Anne ehr flinke Hand un uhl un wisch un klär.

Maskenball. Mask’rad! Mask’rad! Maskenball! Dat sleug as en lustige Füerkugel sin Spill vör Anne Tellschopp ehr still-deepen Ogen, as se jümmer dor in de Stratenbahn-Wageneck rindrückt sät un jümmer dem Awendmantel öwer den Veerlanner Rock nipp tosamenhöll.

Mit’nmol awer harr se bald en hellen Schri utstoten. De lange Jan Maat vun newenan ehr harr sin Gesicht dreiht, jüst as se em vun de Sid ankeek, wat he noch nich bald utstigen wull – un – wiß un wohr, Mund- un Näsenwark harrn’t ehr verraden, wenn ok de Ogen deep ünner den dalkrempelten Südwester verstaken blewen wör’n: newen ehr an sät ehr B r ö g a m Hein Krus! Un newen e m sät se. Un bald he jichens wat mark, wör de ganze Spaß verdorwen. Och Gottogott … Se duk sick as en Aant, wo der Sperber op dolsteuten will.

Awer’t güng allens goot. Hein Krus sin Sperbernäs stöt nich dal. An de Eck vun de Ringstrat steeg he langschäftig ut. Un nu kreeg de Höög in ehr de Oewerhand, dat se doch nu wüß, wat för’n Figur h e maken däh.

Dat Grimmeln un Wimmeln in de Garderowen-Kombüs wör duller as op’n Hamborger Dom an‘ ersten Sünndag bi drög Wäder.

Hein Krus steeg toletzt argerlich treppopp na’n Saal to: en Mask vörbunnen mit’n Näs, as en ümdreihte Teltower Röw un en Boort dorünner bit meist an den Büxenrehm. Grad trock de Prinz Karneval as Stürmann op’n Lugger aff, un de Danzmusik sett in. Veer junge Damens as roden, geelen, blagen un greunen Botterlegger mit gullne Flünken leepen Hein in de Quer un reeten em an sinen Grisboort. He lach un wull all meist sunn beten lustig warrn un lang mit sine Hann all na dat krägelige Vulk ut … Dor greep em op eenmol vun achtern en driste Fust den ehrlichen Südwester vunn Kopp un stülp em en hogen Pierrot-Putt dorop un wör futsch un dorvun. Un de veer Botterlegger wulln vör Vergnögen an to flegen fang’n.

Hein Krus de Dreumer, alias Seemanns-Pierrot, müß den verdreihten Schimp vun Kapuz opbehol’n. Wat schull he anners dohn. Awer he gnurr nix Godes in sick herin un posteer sick an de een Eck vun den groten Saal, wo de ganze Klimbim vörbikamen däh, un dach dorbi wedder an sinen Vadder un sine Ansicht vun’t Danzen un gew em in’t binnerste Hart recht. Un noch e e n schul na densülwen Südwester, wenn’t ehr ok en ganzen Deel sworer würr. Denn se müßt’t mank dat Danzen dör dohn un harr noch keenen Danz nich utsetten kunnt. Un dat wör Hein Krus sin lütte söte Veerlanner Deern mit den Blomenkorf un Schnallenschöh, Radrock un Radhoot. To sehn kregen se em likes beid nich, den Südwester.

Denn harr Hannes Baller ünner sinen Preester-Rock. Denn he mak en katholschen Preester, wildat sine lewe Fru noch nich mitkunnt harr un he för sick alleen bliwen wull – wenigstens na buten hen!

Hein Krus harr he jo gau rut hadd. Un’t dur nich lang, so wüß he ok bi de lütt Veerlannersch wone’m üm. He mak sick nu bald an em un bald an ehr, stünn bald mit e m vör den Schankdisch un bald an e h r vör de Automaten un harr dorbi sine heemlichen Affsichten. Tein Minuten vör Twolben wenn‘ he den letzten Kunstgrip an, kreeg se beid tohop: den Seemann-Pierrot un de lütte Veerlannersch vör sick un lät de Tokiker, de nög dorbi wör’n, en dichten Krink üm de dree maken.

Un denn legg he sin wittpuderten Hann jem beid op’e Schullern un drück jem op de Kneen dat un höll en lange Tru-Red‘ vun Veerlann un Hamborg un vun Buern- un Schipperstand, de tosamen gahn müß as Mann un Fro. Un sinen Segen harrn se. Un grad as he sinen Düwelsdreekant öwer jem dör de Luft teken däh, sleug dat twolf.

De Masken fullen: un Anne Tellschopp un Hein Krus stünnen Hann in Hann un keeken sick so verdöst in de Gesichter, dat de Hogtidsgemeende ludhals an to lachen füng. As se awer den swatten Preester ankeken, harr de mit’nmol den Südwester op, wo se beid so nipp na utkeken harrn.

„Du Slüngel!“ lach Hein krus nu ok, „harr’ck di fröher bi den Slawitten kregen, dat harr di en Vettelstünn leeg gahn.“

Un denn güng tamm – tamm – bumm – de Danz lustig wedder wider.

Ok för unse Anne ehren Dreumer. Se reet em leifig mit rüm. Un’t güng gor nich so swor, as se in‘ Stillen annahm’n harr. Denn sine Watersteweln harrn baben man Pappschäften!

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.92/A Donnerstag, 23.02.1911

Kraft, junge Kraft treckt stromop dörch’t Land. Wulkenwiwer jagt öwer’n Heben hen mit Weenen un Lachen. Se smit sick in’t Holt un weegt sick mank Ellern un Barkenbööm.

Fröhjohrsdröumen sitt jem in’t Bloot. Starwen müchen se vör Lengen un Leef.

Awer Sture, de Stormries, lett jem keen Roh un driwwt achterna.
U t langt he mit sin Fust. Hell kriescht se op, de Wulkenwiwer un slagt sick de Laken üm’t Lif un swingt sick dorvun, Schuller an Schuller un Bost an Bost. Un dat grote Orgelleed vun Liden un Leef treckt mit jem dorher. Sülm de Beek horkt un sümt un dröumt un breed verlewt de Arms öwer Wall un Wischen. Dor staht de olen Koppwicheln un bekikt sick verwunnert in den nimod’schen Spegel dor, günt to jem ehr Fööt un grient verlegen, wenn de Wulkenwiwer jem vun baben raff mit natte glatte Fingern dörch’t Strupphoor langt.

Awer de Wulkenwiwer gat bi de Beek nich to Bett.

Se rast öwer de Heid‘ un hult in Kaihud‘ üm dat Witfru’nhus hog baben den Barg, wo en orole, wittgesichtige Bark scheef öwer’t Schindeldack steit. Un de Bark klingt as en Harp.

Denn richt’t sick de Swart Katrin dorbinnen dat Hus in ehr Küssen op un horkt. Un de Swart Katrin, de sökt se. Un de Wulkenwiwer danzt um dat Hus un kriescht un jucht. Un Sture, de Stormries, steit achter’t dustere Fuhrenholt un gröhlt dat gruse Leed vun de Kraft so ludhals he kann. Un singt ehr dat trurige Leed vun Hinnik vun‘ Holtenhoff, ehren trugen Hartlewsten, de up See gung un nich wedder keem. Dat springt ehr in’t Bloot, de Swart Katrin! Rut is se ut‘ Hus! Dok un Hoor flegen in Wind un Wäder. Mit grote Ogen stiert se in de Feern. Nix gellt ehr ehr Mudder ehr Kiwen. Nix gellt ehr den Stormriesen sin Lachen. Mit Wind un Wulken is se üm de Wett un söcht Kraft, Kraft! Un kennt nich Hus un nich Bett.

Dat is de Tid, wenn de Melkwagenknechten den Slap sick ut de Ogen slagt un noch deeper in de Eck sick verkrupen, dat se Platz op’n Buck hewwen, un na de „Chaussee-Hex“ utkiken dohn.

De Swart Katrin awer weet all, wen se will. As en Katt klattert se an den Wagen rop. Un wenn de Jungkerl indööst is vun’t ewige Wagenrummeln un -brummeln Stünn üm Stünn – hei! – denn grippt se sülm in de Lien un pietscht op de Brunen in, dat de leddigen Melkammers achtern fötern un klötern un de Jungkerl verfeert in de Högt schütt. Denn sitt se dor un lacht un fritt em mit ehr Ogen. Wedderhebben, wedderhebben will se, wat ehr de ruge Naturgewalt röwern däh, dreeduwwelt wedderhebben! Un de hellige Dag is noch lang nich dor. Un de larmige Bursted erst recht ni. Un de Weg dörch de Heid is still. Un de Brunen gaht sachen vun alleen ……

Denn kikt un kikt de ewigen Wulkenwiwer, bit de geele Neid jem blind makt. Un se winkt vull Iwer de annern, de noch buten up’e See sünd. Awer Hein Krus lött sick op sinen Langen Hinnik so licht nich bikamen.

„Jung! Ok dat Toppseil ran!“ röppt he gegen den Waterspektakel an un lacht. De witten Bülken hüppt öwer’t Heck un de Luwsid dukt sick in’t Water. Awer’t weur likes en gode Reis. De Bünn is bit baben vull. Hein kann’t sülben nich begripen. Schull’t wat bedüden? Schull’t wull? Un lisen kümmt vun achtern sin oles lewes Dröumen un treckt an de Hand, de dat Stüer höllt. – Schull’t wat bedüden? – – Knall! – – geit dor mit’nmol, un Batts! – Batts! – dat Bramseil is merren mank dör reten! Un de Rah sleit an‘ Fockmast as en Swabelsticken in Stücken. „Jung!“ – Hein Krus springt in‘ Enn! Rüm rast dat Stür. Een Ruck un se liggt wedder ünnern Wind. Dat Grootseil smitt sinen dicken Buk op, as wull dat seggen: ha, wat gellt mi en Mütz vull Wind! Un öwer Lee röber dükert achter de Kimmung all de Kugelbaake op as en trugen Menschenkopp, de seggen deit: „Si man ruhig, lütt Kinding, ick bün all hier.“

Un de Wulkenwiwer reeten sick an sinen hogen Pahl meist das Lakentüg twei So ilig harr’n sei’t, likers noch jüm ehr Hög to hebben. Un achtern Finkenwarder Dik harrn se tom wenigsten sun lütte Prow dorvun.

Stine Baller, geborne Bargmann, wull so riesig geern ut de Wochenstuw mal ins rut un Luft snappen. „Hebbt wi nich all männigmalen Febrevordag op de greune Bank an‘ Dik seten?“ meen se. Awer dor maken ehr de Wäderwiwer en Arger ut. Un de junge Fru Mama dörf bloots an’t Finster stahn un dat Blage an‘ Heben söken, dat nich dörchkeem. Awer mit eenmal lach se likes hell op. Dor harr sick de Herr Papa Hannes Baller in Paradestellung vör’t Finster opplant, den swatten Teerquast as en Scheetgewehr öwer de Schuller. Denn he weur wedder mal bi’t Schippsteeren, dormit he ok sinen Deel to’t Föhjohrswarden mit bidrög.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.118/A Freitag, 10.03.1911

Starmatz, de blanke Spreih, sät op sine Neststang vun’t vergangen Johr un bekeek den olen Nistkasten vun alle Ecken un Kanten. He sprüng rin un sprüng wedder rut, hüpp op dat Dack, dat vörn en beten öwerstünn, dormit de Hamborger Himmelsfeuchtigkeit em un sine Familienangelegenheiten nich jeden Dag dreemal ünner Water setten schull. Denn jumper he wedder op de Stang, legg sinen kloken Kopp scheef op’e Sid un meen: „Hm, beter is he eegentlich nich worden. Un en Leck hett he ok. Awerst an de U e n n e r sid. Un dat wüllt wi all dicht kriegen, dat heet, wenn mine Mitje erst dor is. Dat sünd Fronsangelegenheiten.“ De Gedanke an sine Mitje bröch em nu mit’nmal in‘ annern Versat. He reck sick in‘ Enn, füng an ferfötsch mit de Flünken to spaddeln un süng, as wenn he en Kanalljenvagel we’n däh, den sin Madam sick eben to’n Middagslap en beten in de Sofaeck drückt het. He süng un süng un bröch sine Brut en Ständchen, as wenn se all lifhaftig d o r wör:

Mitje, Mitje, Mitje,

wat heww ick di leef,

wat heww ick di leef!

Och, och, och, och,

wat leef, wat leef!

He süng, dat de Stang, dorop he sät, in‘ Takt mit op- un dalgüng un de ole Sumatra-Zigarrnkasten Lifpien kregen wull. Un as he endlich fartig wör mit ’n langen Süfzer vun pst! un st! und sch!, womit he sin deepes Geföhl bemolen wull, denn sä ol Vadder Tellschopp to sin Dochter Anne: „Du, Deern, wi mööt doch mal dat Fundament dor baben ünnersöken, dat uns de Pipgesellschaft naher nich op’n Kopp fallt. Kannst mal eben fasthol’n.“ Dormit sett he de smalle Ledder an den Barkenboom, de mitsamt de Spreih un den Spreihnkasten de Stolt vun sinen lütten Achtergoren wör, un kladder rop, langsam, as en Sünner, de Angst för’n Heben het.

Starmatz blew noch en Ogenblick sitten, höll awer in sine Cantate an un keek nipp rünner. „Hahaha!“ lach he, denn he dach, de Ol keem sin Dag dor nich rop. As de nu awer likes mit den eenen Arm na baben mank de Telgen lang, dat de lütten Kättgen dor an Menewett danzen dähn – dor würr em de Sak doch to kritisch. Drrr – – scheet he weg, sät sick op’t Schur en beten wider lank un schimp vun dor ut, wat de Snabel hergewen wull:

„Igittigittigitt!

Pfui, pfui!

Parbleu, parbleu!

Carrrrambo!!“

Denn he verstünn sick as gereiste Mann en beten op Spaansch un Franzöösch.

Dat Spatzenpöbel awer, wat lank de Regenrönn sät un blot Plattdütsch kunn, stöt sick ünnernanner an un lach:

„Kik den Bangbüx, kik!

Erst knippt he för’n Regen un Snee ut. Un knapp is he wedder hier, flüggt he för’n olen Kerl weg, de nich mol en Katapull in de Hann het. Kik den Bangbüx, kik!“

Wil de Tid mak ol Vadder Tellschopp sick bi den Spreihnkasten to schaffen.

„Dat beste is, ick nagel dor en niges Stück Teerpapp rundrüm röber“, meen he un mak sick dorbi, den Draht afftowickeln, mit den de Kasten an de slanke Bark antüdert wör. „Meenst nich ok, Anne?“

Anne meen gornicks. Se stünn ünn an de Ledder un harr to’n teinten mol den Breef mank de Fingern, den Breef, warraftigen Gott, den Breef, den ehr Hein, de Elwschipper Hein Krus, ehr schrewen harr. He harr nämlich in SO vun Helgoland en wunnerscheune Schullenbank mit sin Sleepnett utfinnig makt: 40 Stieg Schullen in eene Stünn! Jümmer de Steert proppenfull!

Dat lohn sick. Wat schull he dor erst de fif Stünn elwrop na’n Fischmarkt klüsen. So leep he to’n erstenmol de Cuxhabener Auktschonhalle an, wör in en Tid vun 3/4 Stünn sin Woor los un steek wedder in See.

Vunwegen he nu awer mit Anne wat veraffreed harr un vunwegen dat se sick nicks inreden schull, sät sick Hein Krus, de Dreumer, de mitnmol so opgewakt worden wör, en richdigen „Chansenseiler“ – allens vunwegen sine Leef un sine Hogtid – Hein Krus schrew sinen ersten Lewesbreef:

Liebe Anne!

Ich schreib an Dir. Du wunnerst Dir gewüß. Un ich mir auch. Aber es is so. Denn ich hab eben 800 Stück verkauft, nämlich Schulln. Nämlich in Cuxhaven. Liebe Anne, lauer nich auf mir. Nämlich wir klüsen forts wedder los, ehrer daß die andern die Schulln rauskriegen. Darum will ich nicht länger schreiben, nämlich ich schreibe schon sehr lange. Es grüst und küst Dir

Dein Heinerich.

Düssen Breef höll nu de lewe Anne in de eene Hand – mit de anner höll se de Ledder – un läs un läs un verleew sick in jedereenen Bokstawen, denn’t wör ok de erste Lewesbreef, den s e kregen harr.

Un’t harr ja ok nicks schad, denn Wiwerogen sünd jo dat erste, wo dat Fröhjohr sinen Spegel in hebben deit. Wenn, ja wenn Anne ehr ole Vadder dor baben in den wackeligen Barkenbusch nich so hen un her wruckelt harr.

Vadder Tellschopp kunn den olen Spreihnkasten den Dübel ok, nich raffkriegen! He dreih un dreih, bög sick hier hen un dor hen.

Mittenmank: bimmelimmelim!! güng in’t Hus ünn de Ladenklingel. Mudder wör mit Rundstücken ünnerwegs. Schull he ahn den Kasten raffkladdern? Nee! He greep nochmal to – 1, 2 – 3 reet – un rupps! – hest du mi sehn! – nudel he mitsamts sine Ledder in slanken Bagen hendal as en Parterre-Akrobat bi Rauke; ton groten Glück awer akrat op den lütten Meßhupen, den he sick op ehrbare Wis mit Handuhl un Handschüffel vun de Möhlen- un Nabarstraten tosamenfegt harr. Un Unkel Broesig sinen Snack vun de „sanftene West“ dröp op’n Kopp to: Ol Vadder Tellschopp grabbel sick heel un ganz nudder tohögt.

Blot eenen annern wör’t leeg dorbi gahn. Un dat wör Hein Krus sin Lewesbreef. Lütt Anne harr sick in de Hiddel, ehren Vadder to helpen, dormit op den Meßhupen smeten. Un nu harr he an jede Sid achtern un vörn en wunnerbores Sigel, as en Urkunn ut ole Tiden. De läten sick nich – sülben mit Dinten-Radiergummi – wedder affradiern. Un’t wör, as harr Starmatz, de dumme Spreih, den Schabernack ok all klok kregen. Denn he schree een dörch enanner:

Mitje, Mitje, Mitje!

Wat heww ick di leef!

och, och, och,

igittigittigitt! –

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.158/A Montag, 03.04.1911

De ganze Hoff in Smuckstrat weur in Oprohr. Mudder Kaksch un Mudder Maksch un Mudder Staksch steken de grisen Köpp tosamen un räsonneern, dat dat man sunne Oort harr.

„Ist dat nu üm allens in de Welt de Minschenmeuglichkeit?“ reep de een un sleug mit ehre spitze Näs en düdliches Frageteken darto. „Nee ok un nee nochmal!“ – schimp de anner, „sunn ingebild’tes Volk! Scham’n schull ‚t sick wat!“ Un dormit stemm se de Arms inde Siden as en Henkelputt, de luert, opbört to warden. Un: „Dünn as en Dottig-Pennings-Aal un nix in‘ Magen“ – iwer de drütt un stünn as en Bohnenschacht üm November rüm – „ober en E k i p o o s c h mut wesen, en E k i p o o s c h mutt dat sin!“

De E k i p o o s c h, de Ekipoosch! De harr an allens Schuld. De Ekipoosch de Korl Knöker na Kark affhalen schull. Denn Korl Knöker harr hüt Kunfirmatschon!

Wil de Tid dat jümme mehr Jungs un Deerns sick mit groten Gewöhl un Gegröhl vör de smalle Husdör versammeln dähn, sät de Herr Kunfirmand alleen midden op’t Sofa, dat nee Gesangbook mit Goldsnitt in de Hann. De stife swatte Hoot un de tosamenleggten swatten Hannschen, in de he noch keenen Finger rinsteken harr, legen vör em op den langen Disch, de hüt fierlich mit en lange witte Dischdeek behungen wör, dat he rein gornich no en gewöhnlichen Sniderdisch utsäg, bit op de eene Kant, wo de Deek nich heel röberreken däh. Korl Knöker wär nämlich en Snidersöhn. Sin Or-Grotvadder wör all Snider west. Un Sniderhandwark un Sniderfigur harrn sick jümmer vun Vadder op Söhn verarwt. Nu schull’t anners warrn. Korl harr Grips. He schull höger rop. Un dat erste darto wör en würdige Kunfirmatschon. Un dorto geheur wedder en Ekipoosch.

Wat Korl sin Vadder wör, de Herrenkleidermacher nach Maß Arthur Knöker, de güng in düssen groten Moment an de annere Langsid vun den witten Fierdagsdisch mit lange Schridden hen un her. Dat heet: man jümmer veer Schridden in eene Tour; denn mehr lät de lütte Stuw nich to. Bi jede Wendung keek he mit grote Ogen na sinen öllsten un eenzigsten Söhn. Un na jede Wendung säg he em anners. Erst as Lehrling, denn as Kommis in en grotes Modehus für Herrenkonfektion. Wat bröch sin Jung as Sniderjung nich allens för Vörkenntnissen dorto mit! Denn säh’e em as Reisenden mit en Kerl achter sick mit ’n schottsche Koor un dree, veer Riesenkuffer dorop, de in de ersten Hotels wahn un breedspurig in de Provinzwarenhüser ringüng: Knökerrr – Vertreter der Weltfirma Lepehne und Co., Berlin. Un denn wör’t man noch en ganz lütten Sprung öbern „stillen Teilhaber“ na’n Chef vun de Firma mit en Villa in Charlottenburg mit Vakuumreinigung un twee Dienstmäkens un en Auto-Garage newenan. De Stuw würr den Olen meist en beten to lütt för all sine hogen Ideen un he blew vör dat Finster stahn un keek na buten rut. Dor stünnen nu all de Görn un lur’n un keeken, dat he sick gau achter de geflickten ingelschen Tüllgardinen torüch trock. „Ekelhafte Gafferei, Philist – – „ wull he losschimpen, dreih sick ober mit’n mal üm, denn achter em güng de Stuwendör, de jümmer op Musik bi de Bewegung höll, un en lütte runne fründliche Frugensperson trippel rin, dat dünne Hoor baben op’n Kopp to’n vergnögten lütten Knütten tosamendreiht.

„Sühso, Atje!“ sä se, un smät sick en witten Musselinschawl mit besünnere Fierlichkeit üm Kopp un Horrknütten – „sühso, Atje, ick bün allright! Ober ick heww blos eene Angst, dat de ol Wagen nich to rechte Tid kummt. Du hest doch de genaue Husnummer angewen? Och – un’t is’t dat blanke Mützenwedder. Och – un’t harr nu würklich doch gor nich nödig dahn. D e lütte Streck … Un de Lüd snacken all al …“ „Mudder!“ sä Herr Atje mit eene deepe Stimm, de he blot in ganz besünnere Momenten an sick harr – un wull sin Fro nu tom teintenmal utenanner setten, dat de Ekipoosch mit Lüd un Witterung affslut nix to dohn harr. Ober Mudder Knökersch ehr flinke Ogen harrn ehr lütt swattes Korling-Jünging in de Fat kregen un nu susen ehre Gedanken un Wöör en anneres Glis. „Nee, min lütt Korling, wat sittst du dor so bedröwt. Kumm gau mit na de Kök! Schaßt gau noch en Sluck heeten Koffee hebben! Wüllt drist den Puffer ansniden! Jo, warüm denn nich. Noher krigst doch nix nich aff!“

Un rut wör se, ehrer dat de ol Jung in de ungewöhnten langen Büxen de lewen Been achtern Disch rut rögen künn. Un in keem se wedder mit en danpen Taß Kaffee – Vadder sin Kontortaß mit Bartschoner! – „So, min Jung, nu vermünter di noch en beten! -“ Un dormit schöw se em allens för de Näs trecht, vergät aber likes nich, en Tidungsblatt ünnertoleggen vun wegen de Kaffeeplacken op de witte Dischdeek.

Grad wull de Herr Kunfirmande de Taß ansetten, dunn rull un buller dat öwer dat hulperige Koppsteenplaaster her, dat de Finsterschiwen man so klötern un gnätern dähn un dat ganze Hus to danzen anfangen wull. Herr Herrenkleidermach nach Maß Arthur Knöker reet ilig dat Finster op un keek rut un keek as wenn de Tokunft vun em sinen ganzen Stamm liwhaftig to Peer dor ankutschiert keem. „Se kümmt!“ schreen en poor Deerns buten ganz ut’e Pust, womit se ober nich Korl Knöker sine glänzende Tokunft, sünnern de Ekipoosch meenen, de nu as en Dunnerwedder ünner den Dorweg rut in den Hoff rinrattert keem.

Prr! – Mit en Ruck höllen de beiden Brunen jüst ünner dat Sniderschild. De Kutscher greep na sinen stiwen lackierten Hoot un grööt höflich na dat Finster rünner, dat Herr Arthur Knöker mit en puterroden Kopp gau totrock. Un denn knall he to’n Tidverdriw en beten mit de lange Pitsch.

Dat müssen de Nabarschen jo nu wull as en Rutforderung ankiken, denn een Finsterflögel na’n annern güng op un een Kopp na’n annern bög sick rute.

„Töwen Se man noch en Ogenblick“, reep Mudder Kaksch – „de
H e r r s c h a f t e n sitt noch bi’t Diner!“ – „Pellkantüffeln mit Häring!“ reep en anner. Un Görn- un Wiwervolk füng ludhals an to lachen. „Maken se sick en Kron‘ an de Wagendör“ – grien en drütt.

„Se sünd vun hüt aff ton „Hof“wagendeenst avanciert!“

So güng dat in alle Gemütlichkeit wider, denn de Kutscher op’n Bock wör en Sachs un verstünn keen Plattdütsch.

Binnen de lütte Stuw aber wör de Dübel los. Erst sok Vadder for dull un blind sine eene Manschett, bit he mit eenmal marken däh, dat se em blos bit na’n Ellenbagen roprutscht wör. Denn meen Mudder partoutö, se verleer den Uennerrock un Vadder un Söhn müssen ehr achtern op de Hacken kiken un se leep tweemal den Korridor op un aff. „Blos nix vergeten!“ – sä se – „Blos nich wedder ümkehr’n. Dat bedüd Unglück!“ Un denn wör’t toletzt doch sowit. Un Vadder slöt de Husdör achter sick aff un leet Snider- un Warkdaggkram un Not un Dot un allens, wat em dat Lewen verdreeten harr, in de Sniderbood torüch un wör blos de Vadder vun den Herrn Kunfirmanden Korl Knöker, Chef der Weltfirma Lepehne u. Co. in spe.

Un de Spottreden un de Spijök vun de Nabarschopp wör nix as Peper un Solt to de Spies, de de Tokunft sinen Söhn nu opdragen schull. Un mit Hü un Hott un Pietschenknall föhren se alltohop un mit hogen Moot ünner dat duster Hoffdor rut, as wör’t de Triumphbagen to’t tokünftig Glück.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.176/A Donnerstag,13.04.1911

„Dat is min Elw bi Westenwind,

Bi Westenwind un Floot,

Wenn all de Bülgen lewig sünd

un lustig danzen doht!“

So füng ol Klas Bas for sick hen, as he en Dag vör Greundünnersdag an de Dockenhudener Elwkant langseilt, Ostereierversteke utfindig to maken. Denn de Hummelsbütteler Unkel Broesig harr nich gegen sin angeborne Natur kunnt un wör in‘ Tid vun’n half Johr de Blankneser Ulenspegel worden, an denn de ganze Waterjöög ehre dägte Waterhöög harr un he an ehr. Un vör allen de lütten Fischergöörn harr he in sin Hart slaten, vun de dat je vun Johr to Johr jümmer weniger gewen däh vun wegen denn verdreihten nien Cuxhabener Fischhaben!

Un för de Allerlüttsten wör he hüt nu dorop ut, den Osterhasen to speelen.

Ja, wat harr he de Lütten op Mudder Bohn ehr oltmod’sch ol Fischerdeel nich allens vertellt. Vun Osterhasen, de half Has‘, half Haifisch wör’n un mit’n Westenwind elwop kömen un lank’n Elwsand liken dähn: Eier so grot as de vun Vagel Strauß, wo se mit’n Steertenn‘ achterher den Sand wedder öwer klei’n dähn. De Kinner wör’n ok mit allens inverstahn west, denn to’r Höftsak köm jüm dat dorop an, de Eier to kriegen. De Geschichten wull’n se all geern wedder vergeten. Dor sorgten Elwsand un Elwsünn nahsten vun sülben för. Un een vun dat leege Takeltüg leep den lewen goden olen Eierlegger nu jümmer op Pett un Schreed na, dat sick de Sak naher nich gor to sur anlät.

Un hüt harr lütt Olof de Spionage. Un hüt just wör de Sak nich licht. Denn de Floot stünn meist bet baben den Steenwall, un he müß den Olen in‘ groten Bagen vörut op Utkik lopen, sünst wurr he em gewohr.

Dor stünn Klas Bas Ulenspegel nu un stemm de Hann in de Büxentaschen un frei sick ober dat Kapheisterscheeten vun de witten Bülgen un brumm för sick hen:

„Un een de ruscht de anner na,

Koppheißt in wille Schees!

Un een de kriescht de anner na

Un dreiht ehr’n lange Näs!“

Un en beten höger rop sät de Slüngel Olof un dreih den Ol’n würklich en lange Näs. Denn de Ol schull Eierleggen un nich Waterkiken. Mit’nmol awer keeken se beid in de sülwe Richt.

Tu-u-ut!! köm en groten Amerikoner op mit soß Masten un en dicken geelen Schußsteen, de hog öber’t Babendeck rutkeek. De Bülgen hüppen allerlewst üm den swatten Koloß rüm, as wat se de Lüd an Boord de Hann riken wulln, un harrn dorto extra witte Glacéhannschen antrocken.

„Un ne’m de Damper trecken deit,

Dor sünd wi gau tor Hand:

Vertell uns, wo’t de Nordsee geit:

Vertell vun’t frömde Land!“

Dütt güng op’n Stutz unsen olen utgedeenten Seebären nu weniger an. He harr op See un bi de verflixte Biscaya gröttere Wachen sehn, de en ganz asigen Goden Dag un noch en heel asigeres Gode
N a c h t to seggen verstünn.

Ol Klas studeer erst de Flagg in‘ Topp: „United States“ sä he – un denn den Namen an‘ Stewen: „Pre – – President – – – – Nein to dull“, brumm he, „knapp feerhunnert Meter vun’t Land“ – – – un denn füng he wedder an to bookstabeern: L – – – L – – – „Lincoln!!“ reep dor mit’n mal en helle Stimm achter em, breek awer ok ebenso gau aff. „President Lincoln – richtig“, sä de Ol, „nu kann’ck ganz düdlich kiken.“ Un denn dreih he sick na achtern rüm, wo de President Lincoln herkamen wör, un drauh mit’n Finger: „Paß man op, du lüttje Präsident!“ lach he, „dat du noch wedder in‘ Drögen torüchkümmst!“ He kenn all sin Pappenheimers un frei sick all dorop, de natten Strümp un Stäweln vun den Oeberkloken uttovisentier’n. Denn dat Water küsel all bet an den Murwall, un he müß sülben lange Been maken. Harr awer wedder en Uhl seten. En Blankneser Jung hett Strümp un Stäweln jümmer half all in de Hand. Natte Fööt drögt vun sülm un brukt nich öwer de Lin hungen to warden. Un lütt Olof trock sick in den Ogenblick ünner de Dockenhudener Lopbrück grad den letzten Stäwel wedder an, as baben de Brück Klas Bas wat Besünneres in‘ Kiker kregen harr. He trampel mit beide Been hen un her. „Dat Boot, dat Boot!“ – schreeg he, höll mit de een Hand sinen Hoot fast un wies mit de anner öwer’t Water röwer. Wupps, wör lütt Olof achter em. „Dat’s Mudder Bohn ehr!“ schree he.

„Meen ick ok, Jung!“ sä de Ol un vergät ganz, Herr Präsident to seggen. „Keen Minschenkind to sehn sünst!“ „An de Muerkant günt sleit dat twei!“ schree de Jung wedder, „grad as Hannes Külper sin vörrigen Harwst, ehrer dat wi den Haken smiten kunn!“ – „Ja, as Hannes Külpers sin“, sä Klas Bas wedder, „blot mit den Uennerscheed, dat de mit sin dottig Stück dat beter affkunn.“

Dormit leep he all de Brück rop, sprüng in de Joll, de achtern Ponton leeg un as en anbunnen Riesenbütt op un dahl danz un tüter. Dat Tau los, wil dat de Jung em de Rehmen tolangen däh.

Awer in den Ogenblick, as he affstöten wull, füll den olen Schipper mit eenmal wat in, wat to sin Rull as Osterhas‘ heuren däh.

He grabbel in sin Tasch un lang den „Präsidenten“ gau en vullproppte Tüt hen.

„Dormit ick se nich tweidrücken doh“ – lach he. „Un för den Fall, dat ick versupen doh, speel d u man den Osterhasen!“

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.212/A Sonnabend, 06.05.1911

Jedesmal, wenn dat Fröhjohr keem mit heemliche Hann un ok nich vergeet, ehren lütten Achtergoren in de Smuckstrat uttoputzen, müß ol Mudder Krus an de Tiden denken, as se op’n Lann Deensten dahn harr.

So in de Schummerstünn keem dat öwer ehr. Den Strickstrump mank de flitigen Hänn‘ – denn se much dat Fröhjohr nicks nagewen – vertell se denn een lank un twee breed.

Un Ol-Krus sät ehr gegenöwer in‘ Lehnstohl un smök sin lange Pip un keek den Damp na, de mank de Ewers un Seedüwels un Seehasen langsam to den Böhn steeg. Un wat nu Ol-Krus en goden Tohörer wör oder nich. Dat mutt man em laten: he sweeg rein still un nick blot aff un to mit’n Kopp. Denn he wüß sid all de Fröhjohrstiden her, de he all mit sin Krusen-Mudder belewt harr, düsse Schummergeschichten all meist utwennig.

Dor wör taoerst de vun Paula, de Düwelsdeern, de as en Kerl mit Wiwerkledaasch lät un op all’ns – Mannslüd inbegrepen – oppassen däh.

Wull dor een’s Awends de Holtknecht Moller mit de Koor un en groten Sack dorop na Hus fohrn. Kümmt Paula mit en Spitzbowengesicht achtern Peerstall rüm un jüst op den olen Sünner to.

„N’awend Moller. Na, wat hest denn dor in de Koor?“ „Och, nix, Paula“, wull de Koor nich erst dalsetten un sacht ut de apen Poort rutschuben. Awer dor harr en Uhl seten. Paula stell sick em mit ehr Bredsid botz in de Weg. „Man nich so ilig, Moller. Klöhnst je sünst doch so geern mank dör’t Holthacken. Wat’s denn dorbinn?“ „Och, Paula“ – Moller muß je nu würklich de Koor dalsetten. blew awer, de Lin öwer de Rock, krumm bestahn un keek de Deern dörchut nich fründlich vun ünnen rop as en Hohn an, de slacht warden schall. – „Och, Paula, man blot en beten Kantüffelschell for mine beiden Swien‘, weeßt du ..“ – „So, Moller? Meist en beten hatt dorför“, sä de Paula un stöt mit’n Foot an den Sack, dat he wackeln däh. „Mußt nich, Deern!“ sä nu de Ol un wull den Sack festholen. Awer Paula, de Düwelsdeern, weeg em mit’n Foot jümmer hen un her. „Makt nix, Moller, Kantüffelschell kann dat wunnerscheun aff“, weeg wider un botz! leeg de Sack ünn. Un hest du nich sehn! trummeln de allerrunnsten Eierkantüffeln lustig dorbaben rut. Moller keem nu vullends in‘ Enn; awer he begreep sick gau: „Düwel ok. Dor mutt ick jo rein den verkehrten Sack fat kregen hebben!“ reep he un trock dat unschülligste Gesicht vun de Welt. „Denn hal di man den annern!“ Un dormit help se em de Kantüffeln insammeln un trüchföhrn, as wenn’t garnich anners sin künn.

„Ja, dat wör’n Deern, wenn ick doran denk“, sä Mudder Krus un tell mankdör de Maschen aff. Ol-Krus nick blot.

Un denn keem de Geschicht vun den Paster Behrens ut Lankau.

Dat wör en Bas vun Kerl mit Hann as en Groffbäcker ut de Tiden, as de Maschinen noch nicht in Bruk wör’n. Lad dor mal de Knechten bi Bur Clasen Weetenmehl op’n Schünböhn, den Sack to tweehunnert Pund, hebbt en Ledder anleggt un klabastert dor nu Sack üm Sack mit rop. Kümmt uns Paster dor lank. „Morgen, Kinner, nu kik doch eener, wat makt ji dar?“ Grippt en Sack üm den Hals, bört em mit eenen Arm, gift em en lütten Swung, un swupp is he rop op’n Böhn. „Blot keene Uemstänn, Kinner, mit sunn ol Ding vun Ledder.“ Un wil dat de Knechten tokiken, fliggt – swupp! swupp! – een Sack na’n anner in de Schün.

’n annermal sitt uns Paster Behrens mit Fiken, sin lewe Fru, in de Gorenluw, de an de Bek stött, smökt sinen Pastorentabak ut den Pipenkopp mit dat golden Krüz op un lißt in christlichen Freden den Gemeindeboten.

Kommt dor quanzwies dree junge Kerls den Gorentun lank un bliwt achter de Pasternluw rümstahn, fangt to fleiten an un ‚tletzt ok to ropen. „Fiken! Hallo Fiken! Weeßt noch, Fiken?“ Nu wör Fiken noch en dörchut ansehnliche Frugensperson un vör en Jahrer twee Husmäken bi den Herrn Paster weßt. Un de Herr Paster höll jümmer op dörchut ansehnliche Husmäkens. Un dat wüssen de verdreihten Jungkerls, wat se ehr nu näger kennt harrn oder nich un repen wider: „Fiken! Hallo Fiken! Weeßt noch achtern Möhlendik, Fiken!“ De lütte Fru Pastern ruck opgeregt hen un her as en Mus, de in de Fall sitt un nich rutkann. Paster Behrens läs in christlichen Freden wider. He’s en Bangbüx, denkt de Bengels, kladdert een na’n annern öwern Tun un stellt sick vor de Luw op un „Fiken!“ wider un makt de schönsten Deener dorto.

Mit’nmol steit de Paster op, smitt sinen swatten Talar an de Sid, steit in Hemdsmaugen dor un seggt mit en poor düdliche Handbewegungen: „Dor liggt de Paster! Hier steit de Kerl!“ Grippt den ersten Bengel, ehrer de sick verwohrt, bi’n Wickel un swingt em vull christlichen Freden kopzeister öwer den Tun torüch in den Bek. Het in sülben Ogenblick ok all den tweeten tofat, de den sülwen Sprung makt, wil, dat de drüdd in de Il vun’t Utknipen so asig op’n Doorn to sitten keem, dat dat würklich en christlich Wark was, em mit den drütten Sprung dor herut un ok in den Bek to besorgen.

Un dat wör de sülwe Paster, de eben ehrer dat de grote Kirchenkonferenz mit den Superintendenten losging, gau noch mal ut de Dör güng, as wenn he buten Deel wat vergeten harr. Mit dat scharpe Döropstöten meen he awer man blot sinen Küster, de gor to geern horken müch. He bög sick denn wedder ganz christlich to em dal un sä: „Ach, mein lieber Susemihl, hab ich Sie gestoßen? Vielleicht gar das O h r getroffen?“

Düsse Geschicht harr nu en Gegenstück, dat Ol Vadder Krus, so oft sine Fro den Susemihl op’t Tapet bröch, ut sick sülben achteran hüng. Paster Behrend wör nämlich ok de Paster, de gegen dat Enn‘ vun den „leiblichen Teil“ vun de Konferenz mit’n Kopp gegen den dicken Beernboom stünn un bi alle Heiligen achterher nich wedder hoch un vun de olen Boom affkamen künn. Wat nu wedder de utverschamte Küster rut harr un den Herrn Paster in ganz unchristlicher Wies ruhig zappeln lät.

Düsse Geschicht wör nu den olen Krus sin eenzige, de he bistüern däh. Awer se mak ok jüm?mer??. Denn sin Fro stek foorts dat Wollknül ünnern Arm: de Ketel kak all, sä se. Un dat best Enn vun all Geschichten kregen de Seehasen un Seedüwels jümmer alleen to hör’n.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.244/A Freitag, 26.05.1911

Ja – de Kinnerhülpdag wör je nu vörbi un de grote Hamborger Kinner-Sporbüx bit baben vull un Korl Hagenbeck all heel un deel ingang‘, dat Kinner-Schlaraffenland intorichten, wo de lütten Minschen dat noch beter in hebben schulln, as de lütten Apen in‘ „Tierpark“.

Awer wat den eenen sin Uhl, dat is den annern sin Nachtigall. Nu weer’t Himmelfohrtsdag, wo een doch lustig un vergnögt we’n schall, as sick dat for en goden Hamborger Borger an‘ christlichen Fierdag gehör’n deit, un jüst üm so lustiger un vergnögter, je mehr Magretenblomen een sick ut de Knoplöcker un achter’n Hootband rutpulen kunn. Awer Anne Tellschopp wör n i c h vergnögt. Se sät op en Bank ünner de hogen sparrigen Pappeln an‘ Wall un lät den Kopp hangen, deeper as de lütten Magretenblomen sülm, sowit se nich künstlich makt wör’n. Och, wat blött ehr dat Hart. Wat harr se ehren Hein lew hadd. Un nu -! Awer’t wör ehr jo allens klipp un klar. Hein Krus de Dreumer much Lieschen Timm lewer liden as ehr. ‚t wör ja allens klipp un klor. Nu’t wör jo ok allens goot, allens goot! Se drög sick de Tranen aff un stünn op. Nee, wat en Glück, wat en grotes Glück, dat se noch nich verfrigt wör’n. Denn so schull se em’t jo erst b e w i s e n; all de spitzen Peken, de ehr dor in’t Hart sitten dähn, een bi een rutriten un seggen: süh hier un süh dor! Nee, keen Woord wull se em seggen. Blot mit sick sülben harr se dat to bereden. Ok mit ehr Mudder nich. Mit Vaddern am Enn? – Nee, mit Vaddern ok nich.

Anne Tellschopp, de lütt Deern, blew bedröwt stahn un keek sick rundüm. Se keem sick vor, as wenn se mit’nmol ganz alleen op de wide Welt wör. Ganz alleen. Un ganz alleen harr se dat to drägen, wat ehr dor deep un swor in’t Hart sät. Deep süfz se op. Dor legg sick en Fust op ehr Schuller. Hein Krus stünn achter ehr.

„’n Obend, Anne!“ sä he un wull na ehre Hand gripen. Man se trock se gau torüch un smät den Kopp in‘ Nacken: „Du verkickst di. Ick bün nich Lieschen Timm!“ säd se kott un ehr Stimm keem ehr sülben so frömd vör, as wenn gornich ehr egen wesen kunn.

„Wat geit mi Lieschen Timm an, Deern“, begösch Hein Krus. „Mak keenen dummen Snack, Anne!“

Awer se dreih sick kott üm, güng den Wall wider dohl, un wat schull he moken, he gung achterher. – Lieschen Timm? Ja, k e n n t harr he ehr jo all. Un se harr an de Eck vun‘ Boomwall stahn un Magretenblom’n verköfft. Un he wör mit Anne an‘ Arm dor lank kamen, wil dat he Tid harr un sin Ewer op‘ Löschen luren müß un se sick den Krempel an’t Land mal tosamen ankiken wullt harrn. Drall utsehn harr se jo, Lieschen Timm. Dat stimmt. En Veerlanner Kostüm harr se anhatt. Un dat stünn ehr to Lief. Un ankieken harr se em ok. Jo! Un dor schull doch in sunnen ganzen Hamborger Jung keenen gesunnen Blootsdroppen mehr binnen sin, wenn em nich anners to Sinn ward, wenn em an sunnen schönen Maidag un na sünne Fohrt ünnern Wind sunn schönes Mäken so verquanswis vun ünnen rop ankiken deit: Magretenblomen gefällig?

Hein Krus harr en bedüdende Inbildungskraft, sick sunne Saken noch eenmal so recht düdlich un lebendig utmalen to könen. Un dat däh he nun, füll awer dorbi ut de vulle Fohrt, de he achter sinen Schatz inslogen harr. Un mit’nmol wör se em ut Sicht.

O k got, dach he, sät sick op en Bank dol un simmelier wider. Magretenblomen gefällig? Dat sin Anne em nich langsid harr kamen laten wullt, üm nix un wedder nix, dräw em un jümmer wider in den frömden Kurs.

Hm! Fein utsehn harr de Deern! Dat Veerlanner Kostüm wör doch wat Wunnerscheunes. Worüm schall nich sunn lütt Enn mehr vun de Been to sehn kam’n?

Un warum schull em sunn lütte Deern nich nipp ankiken? Wör he nich en Kerl? Wör he nich de Flögelmann bi de veerte Marine-Division west? Wör he nich en ehrlichen Minschen, de nix to versteken harr ….

Hein Krus sät un simmelier un knurr un purr sick jümmer wider in sinen schewen Kurs rin, bit he bi den Punkt ankamen wör: Bün ick nich min egen Herr? Schall ick mi alleweg op de Finger kiken laten? Is d a t dat Frigen un Verfrigtsin?

Hein Krus legg de Been lang öbernanner, steek beide Hann in de Taschen un fleit sachen för sick hen. Un to sin Fleiten keem Lieschen Timm as ut de Luft herhext un danz em vör de Näs op un dohl. Un de kotte Veerlanner Rock wipp hen un her.

Mit eenmol awer fleit dor würklich wat: grell un krall, sunn Fleiten ut de holle Hand rut. Un achterher keem en Krieschen, en willes Krieschen, n o c h mol – un n o c h mol! Hein Krus sprüng op, he wuß nich, worüm. Futsch wör de Veerlanner Rock. Futsch wör de söte Lieschen Timm. Futsch wör de ganze Philosophie. He leep, dat sin langen Been meist den Eerboden nich mehr ünner de Hacken marken dähn: Anne! – reep he. Verdamp! He müß üm de ganzen olen Stadtgraben erst rüm! Anne! – reep he wedder. Nu harr he de Bucht un sus den Barg dohl: Anne!

Dor stünn Anne vör em. Achtern Ekenboom keem se rut, Weenen in de Stimm, awer man sunn halwes Weenen mehr: „Hein, wat scheun, dat du dor büst. Wat heww ick en Angst hatt. De verdreihten Bengels“ ….

„Wo sünd se?“ Hein Krus, de Flögelmann vun de veerte Division, wull jem foorts to Lif. „Lat jem man, min Hein.“ Anne höll em so week un lew torüch. „Bliw blot bi mi. ‚t wör jo gor nich wegen de dummen Kerls. Ick harr ok so schreen müßt. Ick kunn’t nich mehr utholen.“

Hein Krus, du gode Stüermann, wat schön is de stille Bucht, wenn de Storm uttowt hett un eener Seiltüg un allens an Bord wedder in alle Roh torechttrecken kann.

Un se trocken nu allens wedder torecht, de beiden Leweslüd, un trocken allen noch en beten faster, noch en beten sekerer tosamen, as’t all vörher west wör. Un ick glöw, wenn de Parseval kamen wör un harr jem alleen an Bord nahmen un wör mit jem en poormal den Aequator rümseilt, de beiden harrn likes de ganze Tid en bannigen Barg to dohn hadd un keenen Minschen dorto brukt as sick beiden sülm. Ok Lieschen Timm in dat Veerlanner Kostüm nich.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.266/A Freitag, 09.06.1911

Düsse wunnerschönen drögen Sünnendaag all an soß Weeken lank weern Jan Lütt sine gollene Tid.

He däh rein gor nix. He sät sick blot an Alsterknick hen, wo de Lüd, de sunne heemliche Leef för de Burfru Natur hebben dähn, jümmer lankdusseln dähn mit Hoot un Stock un Kip un Kinnerwogen. Un he höll ok nich de Mütz hen as en Bedelmann. Nee. He sät dor blot un sun poor Hummelsbüttler Görn üm em rüm, de mit Grotvadder Lütt allerhand to besnacken harrn.

Un – paß op – he k r e e g sine Nickels likes. Sin brunbrenntes Gesicht, sin kruswittes Hoor un sin drögen barßen Fööt maken all ehr Deel: „Kik den armen olen Knast!“ sägen de Lüd.

Un wat sä de Groschen, bald he in sin hagern Hann liggen däh? „Stah up, Jan Lütt“, sä’e, „Hein Fatt wahnt nich wid. Un Hein Fatt hett en groten Buddel vull söten Trost för dat Oller!“

Denn stünn Jan Lütt op, föhl mit bewerige Fingern na den lütten Suswaterbuddel in sin Büxentasch, höll den Bedelgroschen seker in sine Rechten un wackel mit kotte Schridden bargop na den Krog an de larmige Landstraat.

Na’n lütte Wil keem he wedder hendal, en Kinnerlachen in dat tweeunsöbentigjöhrige Oltgesicht un den Suswaterbuddel vull Köm mit Himbeern heel he verlewt un fast ünnern linken Arm.

„Prost!“ reepen de Jungs em ünnerwegens männigmal to. Awer dor rög nich an! Stif höll he den Tröster ünnern Arm, bit dat he achter sinen Knick an sekere Städ we’n däh. Un wenn em ok ünnerwegens bargdal aff un an de Ogen för Lust utrücken un na den Suswaterbuddel schulen dähn – Jan Lütt drunk noch nich. Dat weer sin letzte Kraft, op de he wat gäw. Un he keem sick in düssen Moment jümmer as en hellschen nüchtern un soliden Minschen vör.

Achtern Knick awer dor drunk he. Dor lät he den söten Drunk öwer Tung un Kehl kribbeln, lewlicher un hartlicher as de olen Dütschen in de Walhall un de Westafrikakriegers achter Windhoek.

Man de Guttemplerdaag smeeten ehr Wellen vörut un een spöl ok Vadder Jan Lütt öwer de barßen Fööt.

Sät sick dor eens Namiddags glik achter Pingsten en jungen Mann to em in’t Gras, dräw de Jungs weg, de vun de Alster nakt as se de lewe Gott schapen harr, blot en Badbüx utbenahmen, verlopen weern un den Olen hellschen geern sinen Tröster versteken muchen un so wider . . . un füng an vun Arbeit un Segen un Fuhlheit un Düwel un Alkohol to reden. Un as Jan Lütt twischendörch en Lütten nehmen wull, bä‘ he em, noch en Oogenblick to töwen. Un woso he öwerall Snaps drinken much, Füerwater, as de Indianer dat richdig nöhmen dähn, Füerwater, dat Hart un Kopp verbrennen däh. Snaps weer dat nich, meen de Ol, un Füerwater erst recht nich. Dat weer blot Himbeern un Köm. He schull man mal pröwen. De Kinner pröwen mitünner ok mal. Un dormit höll he den jungen Minschen den Buddel hen. De kreeg awer nu würklich foorts en fürigen Kopp un füng foorts ok fürig an to reden, dat Snaps un Köm jüst datsülwe weer un dat de Ol sick mit sin Kömsupen vörtidig in’t Graff bringen däh.

„Vörtidig?“ nick de Ol. „Veel t o olt bün’ck all worden – seggt Bur Vick. Mehr als Rock un Büx bruk ick nich – seggt Bur Vick. Un keen de Rinden nich biten kann, de bruk ok nix mehr to eten – seggt Bur Vick, bi den ick tweeundottig Johr deent un plögt un meiht heww. Olt mußt nich warrn, min lewe junge Mann.“ Un dormit sett Jan Lütt likes sinen Buddel an un drunk.

„Awer ‚t gifft doch lichte Arbeit, Vadder. Den ganzen Dag Köm supen …“

„Köm supen?“ De lütte ole Mann keem pil in Enn. H i m b e e r n un Köm, dat wör noch lang keen schieren Köm nich! Un nu paster he los un lät sinen olen Vers tun Stapel, denn se bi Hein Fatt baben de Landstrat all utwennig kennen dähn:

„Köm? – Nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Ja, so morrns, ehrer dat een opsteit: en lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Dat heet ton Fröhstück, so bi Klocken tein to Kees un Mettwurst, en lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Dat heet ’s middags so bi Klock twolben, wenn’t Swienfleesch gor en beten fett is, kann’t jüst nich schaden. En lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee. Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Dat heet jo bi Klocken veer rüm: Kaffee, nee, Kaffee ma’ck nich, ma’ck all min Daag nich. ’s namiddags so bi Klocken veer en lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Blot awends so bi Klocken söben, wenn’t Fierawend is un de Magen mööd ward un achtern Stück Käs ran, vun wegen dat swor to verknusen sin schall, awends so bi Klocken söben en lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich. Dat heet so bi Klocken tein, wenn du inslopen wullt un wöhlst in de Küssen un de Mödigkeit kümmt nich: ’n lütten Köm mutt we’n. Awer sünst, nee, Köm drink’ck den ganzen Dag nich …“

Op düsse Red un Utred gehör nu eegentlich de schöne Frag vun Schäper Klok: „Segg mal, Jan Lütt, wannehr drinks du nu
k e e n e n Köm?“

Awer uns Guttempler müß sick erst en beten verholen un en langen Blick na de Alster un ehr silverhelles Water röwerschicken, ehrer dat he een Woord toweg brüng.

He frög em denn blot na sine Verwandten un na sin Kinner un so wider un güng sine Weeg.

Un keen düsse Oort Lüd un ihren Iwer för se ehre grote Sak kennen lehrt hett, de ward mi dat to glöwen, dat uns Jan Lütt nich alltolang mehr ton Spektakel vun dat Jungstüg un för de Gedankenlosigkeit vun de Spazierenlöpers achtern Alsterknick liggen ward. Sin Hoor hebb se em all sniden laten. Un en nige Jack un Strümp driggt he ok all.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.296/A Dienstag, 27.06.1911

Hebbt nu dull un dägten Moot,

Dod un Lewen, Lewen un Dod

in de Johanninacht.

Lewen, lat uns lustig sin,

ick, ick speel de Vigolin,

Vigolin! Nu danz!

Kik, dat is en olen Pakt:

du, du danzt. Ick speel den Takt,

vigolin, den Takt.

Un he hangt den Blomenkranz

em in’t vulle Hoor: Nu danz!

Un dat Lewen danzt.

Vigolin: dat singt un klingt!

Vigolin: dat swingt sick, swingt

dörch de silwern Nacht.

Märkenole Wöör un Wies …..

Achtern Holt, dor liggt de Ries,

liggt de Tid un slöppt.

Dat wör en Lewen op’n Falkenbarg, as wenn düsse kruse Fust, de de duster Heid na de blanke Elw utstrecken deit, mit’nmol sick wedder rögen un wider recken wull. Lanteern spöken bargop un bargdal, dustergröne un glupenrode. Witte Wiwer as Hexen mit hangen Hoor swüngen in eegen Danzen sick vun Boom to Boom. Un jümmer vun binnen den Barg her dat sülwe heemliche Klingen, mal swor, mal licht, mal lud un mal lisen, as wull dat allens mit weeke Flögel ümfaten as de Nacht sülm, de Johanninacht, de düssen Barg sit ole Tiden besünners lew het.

Un merren mank Duster un Roh mit’nmol denn en Lüchten un Prasseln! Fürige Tungen rut ut de Eer un rop na den Heben wöhlt un wöltert willer un willer, höger un höger, un Minschenvulk, swatter un swatter, Hann in Hann, rund dor üm rüm treckt dat den hilligen Krink. Allens wat Muer un Steen, Servijett un Halskragen, Amp un Geschäff in de Seelen henaldrückt hebben, all dat sleit nu as en striken riken Strom ut de Harten tohögt, licht un frimakt dörch dat hillige Teken vun’t Johannifüer. – – –

Ol Klas Bas wör ok mit dorbi. Hannes Baller un Willem, de Steernkiker, harr em in’t Seilboot vun Blanknäs mitlotst.

He harr heel un deel schimpt öwer dat verdammigte Sandstebeln un Bargstigen; awer nu stünn de ole Mann un keek in dat Für un hork op de plattdütsche Red‘ vun den Eenen ut de grote Stadt, denn düsse grote Stadt nich ünnerkregen harr, nee, de düsse sülwe grote Stadt mit sin gröttere Seel ümfüng un mit fürige Wöör ranhöll an den Moderbussen vun de orole Natur.

Klas Bas stünn un hork un keek, un rund üm dat Für herüm swüng sine ganze Fohrenstid. Taifun un Monsun slögen de Flammen to wille Küsel tosamen. Un toletzt, as de Glot all sachen tosamensacken däh, dunn wör’t em, as dreien sick all de Wracks an Sand un See üm, de dor mal bi Stormtid strand‘ wören, dat de Uennersid na baben keem. Dat wör en olen Snack un Schippergloben. Un wo mannig Finkwarder un Blankneser Ewer hett all to Johanni Klocken twolf de Watten krüzt,???man heemlich, üm gode Büt to fischen, wat awer likes mannigmal wenig holpen het.

So simmelier Ol Klas Bas, wurr awer verdwaß ut allens rutreten, denn hatt an de halfdode Glut höll en Rider mit Isen un Helm un Spurn un en bredes Swert in de rechte Fust, mit dat he grugelig op- un dalsteken däh.

Dat Johannifür harr em keen Roh laten, sä he. He wör Göd Michel, de in den Barg inslaten, wil dat he sinen Schatz dorbinnen höden müß, bit dat he erlöst warrn däh. Un denn legg he jem alltohop Swigen op un bröch jem heel krüz un quer in en deepe Kuhl, wo en dusterrode Fackel lüchten däh:

Hier roht de Schatt. Fangt an to söken!

Man nich een Woord ok dröwt je spreken.

Göd Michel swüng bi düsse Wöör sin blankes Swert mächtig in de Högt, watt sick bi den Fackelschien bannig röwerig utnöhm. De verdreite ole Stut awer, op de de Seeröwer sitten däh, harr affslut keenen Sinn för düsse Romantik, slög achterrut un smeet Göd Michel, de dat Riden för gewöhnlich op’n Kuntorbuck affmaken däh, denn dorachter steek keen anner as Willem, de Steernkiker, klabaster in sine egene Kuhl to sinen eegenen Schatz.

Na – ‚t gäw je nu en banniges Lachen. Un wenn een nich de rode Fackel utstoten harr, harrn alltohop seh’n kunnt, wo Willem achter sine Stute ran na‘ Stall krop un sick de Achtersid räw, as he dat sine Scholtid nich wedder Gelegenheit to dohn hadd harr.

Wil de Tid awer schüffeln de Erlösers na den Schatz, wat dat Tüg un de Tung holen wull. Denn Swigen müß sin! Jüst awer, as de rodruste Kist ut de swatte Eer düdlich würr, bölk sunn Unberopen dormank: Hierünner! Un in densülwen Ogenblick gäw’t en Knall un en Höllenlarm un Spektakel, as wenn de Eer utenanner barsten wull. En Füerschien sprüng ut de Kuhl tohögt un verjag de dristen Schatzbörers bet achter de swatten Bööm.

Vun de ole Kröppeleek awer keem en krischn Stimm, un en rode Slang slüng sick doran op un dal un süng:

Nu weet‘, dat ick de Düwel bün,
lach öwer juern Fackelschien.
Wat min is, dat bliwwt min!

Göd Michel was en goden Fant.
He lew wull an de Waterkant.
Man binn‘ vun Beer un Wien!

He drunk vun minen Düwelskros.
Nu is he Seel un Freden los,
sin gullen Schatt is min!

Hoi! In de lew Johanninacht
hewwt ji ju moi nu affmaracht.
De Hög alleen wör min.
Nu weet dat ick de Düwel bün,
lach öwer juern Fackelschien.
Wat min is, dat bliwwt min.

Un öwerall füngen rode un gröne Lichten an to speelen, bit dat Hoorntuten ton Twolfümdrunk blasen däh un alltohop na de Borg ropstegen. As Hannes Baller un Klas Bas eenanner fast ünnerhakt inkemen, sät dor all dat drüdd Kleberblatt, Willem, de Seeröwer, un harr sick en Küssen ünnerleggt vun wegen dat Kunstriden in Göd sin Kuhl.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.330/A Montag, 17.07.1911

Willem, de Steernkiker harr ok Ferien, wenn’t ok man dree Weeken weern. Un de wull he nu op de allerstillste un allerbilligste Oort tobringen. Denn eenmol weer he nervös, as sick dat för en echten Stadtminschen gehört, de anners gor keene Feriendag verdeent harr un denn dat in düsse Feriendaag mit sine lewe Krankheit geit as en Katt, de en Kreeft achtern an ‚Steert sitt un denn se nu öwerall mit henslepen mutt, wil dat se nich Kraasch nog hett, totobiten. Un tom annern harr he Swindsük un Lifweh, een mank enanner dör un allens in e e n e n Körperdeel toglik: in’n Geldbüdel. Bare soßtig Mark weer de Rest. Wat schull he dormit dree Weeken anfang’n? Dor säh he an de Ellerndorsbrüch de Lüd öwer’t Gelänner kiken. Wat harrn se dor to kiken? En smalles wittes Paddelboot lät sick dörchslüsen un sneer sick mank den Schulen hendör as en witte Mus mank utgewussene Nilpeer. Un keen sät in dat Boot, de witte Tüchkapp in den brunbrennten Nacken trocken? Sin Fründ Eernst Rott, denn se gewöhnlich Alsterrott nöhmen, wil dat he Summerdaags jümmer in’t Boot op düsse schöne Hamborger Waterangelegenheit rüm swemm.

Na. He reep em an. Denn he harr mit’nmol en Gedanken kregen: en lichten, lustigen Gedanken, de ut Ferienweder, Paddelboot un sine eegene Kleenigkeit bestünn, de in dütt sülwige Paddelboot binnensät.

As Eernst Alsterrott dorüm bi de Alsterlust anleggen däh, sät Willem de Steernkiker em bald gegenöwer. Un’t dur nich lang, dunn swemm he as sin eegenen Gedanken in’t Paddelboot op’t Alsterwater, foftig Mark an lusiges Gold lichter. Un wedder en dree Daag, dunn harr he sine „Nixe“ achter de Fuhlsbütteler Möhl staschoneert, de jümmer de Babenalster dat Water afffangt. Denn op de Butenalster regen em de Alsterdamper op vun wegen sin Kreeft achtern in‘ Steert, de „Nervösitat“.

Un so gondel he denn Dag för Dag bi dat wunnervullste hebenblage Summerweder alsterop un -dol mank Fuhls- un Poppenbüttel hen un her.

Eegentlich kunnen in de „Nixe“ twee gewöhnliche Minschenkinner in sitten. Awer in dat erst Sittlock na’n Stewen hento weer fundamenteert wat to de dägliche Notdurft un so wider nich to entbehren weer as Wuß un Käs, Botter un Brot, en lütten Stieg frische Landeier, twee Buddels, een mit Himbeernsaft, den tweeten gröttern mit Drinkwater, dat een nich ut de Alster to drinken nödig hett, de Summerdaags so all meist flach nog steit – un dat Paddler-Journalbook. Denn jüst de nervöse Minsch mutt sine Gedanken en Richt gewen, dat se nich as Höhnerfeddern bi’n Windtogg utenanner stöwen doht. In düsse letzte Sak harr Willem denn ok foorts dat Baste dahn, wat dat drütte Journalblatt betügen schall. Dorop stünn akrat un düdlich utschrewen:

Min Paddelleed.

Min Paddelboot, min Paddelboot,
ick bünn de heel vun Hatten goot,
as weerst du gor min Brut.
Wo büst du rank, wo büst du slank,
wo stur un seker is din Gank,
wo lustig kickst du ut!

Min Paddelboot, min Paddelboot,
ick bünn de heel vun Hatten goot
as minen besten Frünn.
Wo week umfött mi deepe Roh,
bald ick mit di verswewen doh
in rode Awendsünn.

Min Paddelboot, min Paddelboot,
wi sünd uns heel vun Hatten goot
un wüllt dat bliwen sacht,
wüllt heemlich uns vertellen wat,
wenn üm uns rüm so grot un swatt
den Mantel hangt de Nacht.

De erste Week gung denn ja ok allens goot. De tweete Week awer, as dat so bi de Fründschopp is, paßt een all nich mehr ganz so nipp op den annern. Un boots – harr dat Paddelboot an den Ellernstuppen, de ünner Water stek, mank de kotten Rippen en Leck weg. Un de eene Fründ müß den annern to’n Verplastern an’t gröne Land trecken. Na, de Operatschon güng langsam, awer de Patient wurr kureert un starw ok achterher nich an de Folgen. De Dokter awer nöhm sick bannig tohopen un keek ferfötsch för sick op’t Water un so deep dorin as’t jichtens man möglich weer, dat nix nich wedder mit scharpen Tähn in de Mööt. Je, un grad düsse Oort schull de beiden Frünn to’n Schicksal warden.

Dat weer en hitten Julidag bi Klocken twee, as Willem un sine Nixe achter de Hummelsbüttler Grenz gemütlich in de Middagssünn driwen dähn, beid slank un witt: de Nixe vun wegen de Lackfarw, Willem vun wegen dat he sin Tüg bit op de Uennerbüx uttrocken harr. In düssen Tostand keek he jümmer egal vör sick op dat Alsterwater, dat jümmer dat sülwige Gesicht maken däh, jümmer datsülwige, dat unsen Willem toletzt de Ogen öwergüngen un he sacken in Slap füll.

Na, de Nixe weer dat ganz recht. Se sök sick en schattige Ellerneck ut un harr dor solang slapen, bit ehr Willem wedder opwakt weer, wenn nich Eernst Rott, de Alsterrott, mit sinen Kollegen Max Hatt, de beid‘ twee lustige Vagels we’n dähn, tofällig in den „Alf“ alsterdol kamen weern.

Willem slapen sehn un op Kneep sinnen, weern een Dohn. Erst gungen se em bi sine Fudderkip, funnen dor just en godes Pund swatte Kasbeern un läten sick’t goot smecken. Denn slepen se de Nixe en Stück achterher. Willem mark nix un sleep wider. Bit Eernst Alsterrott sick mit’nmol op de langen Been klopp, dat jümmer wat Unklokes to bedüden harr, dat nu an‘ Dag kamen schull un sinen leegen Kollegen wat toflüster.

Se leggen also lisen an, stellen sick mit de langen bloten Been in’t Water. Een fött dat Stewenenn vun de „Nixe“, de anner dat Stüerenn mit beide Füsten un – jupp! – bören se dat lichte Boot mitsams den stillen Willem ut de Alster op de gröne dröge Wisch un drägt dat as en ole Wikingerlik en origes Stück wateraff. Denn neiht se gau ut un leggt sick achtern Busch op’e Lur.

Melker Sellhorn sine Köh, de op de Wisch gaht, kümmt de Sak verdächtig vör. Een Swattbunte besnüffelt de Wikinger-Lik vun de een, en Rodbunte vun de anner Sid, bit se beid mit’nmol den dicken Kopp an de Kant smid un mit sworen Swung trüchspringt.

Willem is opwakt un kickt ümher as drööm ick oder wak ick. He langt öwer Boord un langt mit de Hann in’t hoge Gras. Dat is
w ü r k l i c h de Wisch. Un grad will he sick sülm in de Been knipen, üm sick öwer sinen Tostand klor to warden, dunn geit achter den Ellernbusch en Lachen un Prusten los, un de Alsterrott un ehr Kumpan kamen fierlich öwer de Wisch röwer op den armen Willem un sin „Nixe“ to, maken en deepen Bückling un seggen mank Prußen un Lachen: „Dat du öwer de Wisch paddeln wullt, Willem, dat kann ok blot d i passiern. Goden Dag!“

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.368/A Dienstag, 08.08.1911

Hannes Baller un Stine Baller, geborene Bargmann ehr lüdde „Stammholler“ Trude Baller weer nu en half Johr olt un füng all an M i n s c h to warden. Se kunn all ehr grellen groten Blau-Ogen na Back- un Stüerboord drei’n. Se kunn all mit ehr lüdden dicken Hann‘ rümswenkeln as de Brückenmaat bi Düwelsbrüch, wenn he den Blankneser Damper bedüden will, dat nix op em luern deit. Un se kunn ok all en beten pauen un jauen. Un’t mak den Herrn Papa so unklauks all mal Vergnögen se op’n Schot to hollen, dat heet, wenn se toünnerst goot vertaut un verstaut wör, för den besunneren Fall, dat dat Schipp en Leck kreeg.

Mudder Baller wör denn awer all de Tid in eene Raasch. „Holl ehr den Rücken, Hannes. Se schütt di noch öwer, segg ick di! Un wüpper nich so op un dal mit de Lüdd. Mein Gott, se hett eben erst Bost kregen; ‚t ward je allens Bottermelk!“ „En Schipper sin Gör mutt dat Schunkeln affköhnen“, lach de Söhn denn, un bör dat Lüdd hog in‘ Enn. „Un wenn’t ok en Deern is!“

Lüdd Trudel deel denn ok ganz den Vadder sine Ansichten un lach ok, dat ehr de runnen Ogen in‘ Kopp kapeister danzen dähn. Un Hannes dach denn so bi sick: Wenn se so bibliwwt, kümmt se ehr Mudder vorbi un ward noch mol de Jungkerls op’n Cuxhavener Dik alltohop an’t Ankertau hebben. Un he summ för sick dat ole Leed hen:

Trude vun Ritzebüttel
mit’n roden Kittel,
ick heww di so geern.

Achter den Butendik
man’n Ogenblick
wull ick di wat lehr’n.

Is ok keen Floot nich,
brukst keen‘ Hoot nich,
kumm man, min Deern!

Bi dütt Leed, wobi he de Lüdd jümmer wedder to Grotmoders Arger hüppen lät, bi dütt Leed keem he ut sinen Vadderkurs rut un öwer den Ehemannskurs verdwaß röwer in den Verlewdenkurs rin stüert, vun wegen dat he an Stine denken wür un twors sehr düdlich un dörchut wohlig un wehlig un opsprüng un mit sinen Packen Ballast üm die Klipp vun sin Mudder rünn in de Kök rinrank, ne’m Stine, de öwer en Balj‘ bögt stünn, dat se achterher wedder frische Flickens prat harr för de Lüdd vun wegen dat Leckwarden. Awer Hannes lät sick dörch düsse Uemstänn nich ut’n Kurs bring’n, bög sick ok dol un gäw ehr en Söten, wat sin Mudder achter de Kökendörritz rut jüst noch bemarken kunnt harr, denn se wör as de Sleipner achter de Hohenzollern egol achter de Lüdd achterher, harr ok an lewsten opkriescht un losfutert, denn dat Lüdd m ü ß je doch bi sunne Saken dat Krüz breken. Awer ut angeborne Schenierlichkeit drei se sick üm, leep nochmol in de Dönz torüch, keem denn erst in de Kök rinstökert un tüder wat vun unverständigen Vadder un armes Worm un Tidverswenn‘ un Ewerteeren, Seilstricken un so wider, een achtern anner her, wobi se op’t denn doch dat Baby in de öwertrugen Grotmoderarms kreeg un mit dehr affschöw in den Achtergören. Nu kunn de beiden Groten ehrentwegen maken, woto se bi de Kinnerwäsch Lust harrn.

‚t güng awer nich jümmer so licht aff.

Lüdd Trude harr en gesunne Lung, as sick dat för en Finkwarrer Deern nich anners schicken deit. Un se harr likes en gode Stimm, de se vun ehr Moder arft harr. Un en Patschon Eegensinn harr se ok all, de natürlich vun Grotmoder stammen schull. Un düssen Eegensinn lew se nu as modernes Kind u t un schreeg. Schreeg, dat dat Hus wackel un Grotmoder Baller in de baberste Stuw oder in‘ deepsten Keller dat Bewern un Fewern kreeg.

Weer nu de gode Vadder un Söhn dor, dann gung allens good. Grotmoder bör dat Lüdd op’n Arm un begöösch dat. Un wider wull dat Lork jo ok gornix.

Weer awer de gode Papa un Söhn nich in Hus, dennso gäw’t mannigmal en bittern Oprohr.

Dat Kind schull nich vertrocken warrn, sä Stine-Mudder un wil se de Swiegermudder nich dömpen kunn, slut se de Kinnerkamerdör aff un stek den Slötel to sick. Denn ras de Oolsch in’t heele Hus rüm un kunn sick rein nich begewen. Un Stine Baller müß denn an ehre Herrschopp an‘ Stadtdik denken, Madam Habicht. Un dach denn an ehren Brutstand, as de beiden alleen allens afftomaken harrn. Un denn füll ehr de gode truge Klas Bas in, un se sät sick obends achter de Lamp un schrew en langen Breef an em. Denn ehr Hannes swemm buten op’e See, de keen Breefkastens harr. Un de Ol an‘ Blankeneser Barg dach denn ok torüch un harr sine helle Hög an den Breef un les em dreemol achteranner. Denn sett he sick ok achter de Lamp un schrew ok en Breef, de noch gröttere un kantigere Bookstawen harr as Hannes Baller sin Breef ut ole Tiden, de ok sin eenzigste Breef blewen weer. Klas Bas schreew awer as folgt:

Lewe Stine!

Was das Kind sein Bölken angeht, so geht das die Alsche garnix an. Das is nu mal so ihre Sprache. Die Möwen und Kiwitzen an die Elbe schrein auch. Und zwarst ihr Lewtag, weil sie nie nich das Snacken lehrn. Un wokein‘ fällt das auf die Nerven? Garkein‘! Das sag Deinen Kloksnacker man un grüß ihn von mich. Un denn, Kind, nu halt Dir an‘ Disch fast: Ick bünn wedder Kaptein! Un zwarsten von wegen mein‘ Rheumatism. Un zwarsten von ein‘ Paddelboot, wobinnen ich meine Beine beerdigen tu un zwarsten, daß das gesunde Stück von meinen Liw boben rauskuckt und vergnügt das untere Stück verdwas fahren tut. Willem hat mir’s abgeschunden. Aber es is sehr gut. Man blots mit’s Laden und Löschen, weißt Du, lewe Deern! Abersten Jan Klöhn, was der Bootsmann is, krigt jümmer en Swatten Krusen und denn geit‘. Bei die nächste Mank-Tide komm ich rüberklabastert und pek mich mal Deinen Kloksnacker un kalfater ihn en beten den Stewen. Bis dahin grüßt Dein

Klas Bas, Kaptein.

Düsse schöne Breef keem Fro Stine gornich in de Finger. Mudder Baller senior, in de Angst, dat ehr Söhn Hannes wat passiert weer, reet em forts apen un läs – un mark sick den Stil. Un de brave Kaptein keem ok nich röber. Op’n Swiensand blew he behacken. Denn so ganz ohne dat Uennergestell güng dat Paddeln likes nich. „Nehm di nix vor, denn sleit di nix fehl“, knurr he in sinen Grisboort, as Jan Klöhn em vun wegen den Swatten Krusen an‘ Ponton winschen däh.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.382/A Mittwoch, 16.08.1911

„De verdreiten Flegen!“ – schimp Mudder Krus un bekeek ehre nigen Kökenbordspitzen, de Anne ehr häkelt harr. De veelen swatten lütten Punkten dorop hören dörchut nich to’t Muster. Awer se harr all allens versöcht: Den Strunk Bifoot, den se up’n Lann an’n Böhn bummeln un awends in‘ Schummern in‘ Sack affschütteln, wil dat de Flegen sick dorop to slapen setten dohn. De nigen Flegenfangers mit Smeer, wo de Flegen sich dree Dag lang op dodquälen doht. Un dat Finster toholen bit awends to. Awer dat würr bi de Hitt ok nich uttoholen. ALso lat de Flegen flegen un holl de Käsglock got to, dat di de ole Holländer achterher ünnert Metz nich lebennig ward.

Blot ol Vadder Krus harr dat richdige Mittel utfunnen. Den Knaster, denn he op sinen Olendeel smöken däh, kunnen de Oes op de Duer nich verknusen. Un bald weern de Seeapen un Seedüwels de eenzigen, de ünner den brunrokten Böön dat Flegen riskieren muchen.

Ol Krus weer jüst dorbi, sick en frische Pip to stoppen, as en ludes Bellen an de Butendör sick marken lät. Denn güng de Dör – ahn dat de ol Krayenkamper Bimmel in Alarm kamen däh, denn dat harrn sick de Nabern verbeden – de Dör güng hellschen forsch op, en groten Köter stek sin apen Mul mit de langen Tung dor achter rut un denn keem dat lange Enn vun Minsch na, de denn Köter an de Lien harr. Un dat weer Hein Krus. De Köter bell wedder. „Minsch, wat schall ditt“, reep Mudder Krus un stemm de Hann in de Siden, wat se ut de Tiden bibeholen harr, as ehr Hein noch in kotte Büxen steken däh. Un denn leep se gau in de Kök un verseker sick, wat se ehr ol Muskater ok dorbinn‘ weer. Un as de so lang un swat as he weer op‘ kolen Kökenherd liggen däh vun wegen de dulle Middagssünn‘, de hatt op dat Finster stünn – trock se de Dör nipp achter sick wedder to.

Se harr in‘ groten un ganzen vun de Zoologie nich veel weg kreegen, man dat Hunn un Katten so enanner staht as Hitt un Is, wüß se ok.

Nu stünn se in Hein sin Eckstuw un lät sick den Tostand mit den Kater-Antipoden utenannersetten. Also Kasso heet dat Deehrt un harr en Schippsmaat vun Cosmos hört, de em as’n Baby ut Australien mitbröcht harr. Nu weer den Maaten sin Fru storwen. Wone’m schull de Hund bliwen. Hunnert Mark weer de Rüde wert, harr de Maat versekert. For tein Mark har he em Hein as goden Fründ laten. „Awer wedderverköpen dröff ick em nich“ – sett Hein Krus hento, „dor heff ick em Handslag op gewen müßt.“

Kasso harr wil de Tid keen Og vun sinen nigen Herrn laten, denn he in sine utbenamene Klokheit all glik as sunnen estimieren däh. Un nu müß he ok foorts all sine Kunststücken vörmaken. Dat güng awer nich all to still aff. Un mit’nmol stünn ol Vadder Krus mit de Pip in den Dörremel un mak Ogen. „Bitt he?“ frög he denn, ehrer dat he näger keem. „Nee“, sä de Söhn un vertell nu wedder vun vörn de Geschicht vun den Maaten vun de Cosmos, sine lewe Fru un sinen lewen Hund.

„Kann he ok snacken?“ frög de Ol wedder. Denn dat de Hunn‘ nu ok so wid weern, dat Snacken antofang’n, weer eene vun de wenigen Tidungsnachrichten, de ok in sin Olendeel rinfunnen un in sinen Kopp binnen blewen weern.

„Gewiß“ – sä de Söhn un lach bi sick.

„Kasso, wat rükt an‘ besten, Kasso?“ – „W a u !“ bell de Hund. – „Süßt du woll, Vadder, Kasso is en goden Dütschen. He seggt nich Reseda, he seggt Wau, wat awer datsülwe is.“

Foppen lät de Ol sick awer nich.

„Allens Lögen“, brumm he, weer mit de neeste Weltgeschichte ok wedder trecht un schöw in sin Snickenhus aff.

„Vadder“ – reep Hein un sprüng op un em na, Kasso foorts achterher. Nu müß dat Unglück wulln, dat de ol dämliche Kökendör nich fast nog verstaut west weer. Mit’nmol sprüng se op. Mit’nmol sprüng ok de Hund in‘ Enn, schöt rin in de Kök. Een Bellen, Mijauen, Hulen, Krischen un Quietschen güng los, as wenn de Düwel en arme Seel halen wull un den Schußsteen nich finnen kunn.

„De Kater! De Kater!“ reep de Olsch un störm den Korridor lank.

Klimbimbimmelim! güng dat in Kök wider. „Och Goddogoddogodd!“ Mudder Krus sack meist in sick tosamen. „Min besten Serviertöllers mit den duwwelten gollen Rand!“ – Aas du!“

In‘ Nu harr se den Bessen in de Hand. „Kasso!“ reep Hein un sök den veerbeenigen Hunnertmarkschien to retten. Awer den ersten Slag harr he all weg, krop sinen Herrn mank de Been dörch öwern Korridor trüch in dat Olendeel rin. Ol Krus harr grad wedder retourstüert un wull grad breedbeenig de Süll nehmen, de för sunn Fohrtüg all en asige Klipp bedüden däh, as de vermaledeite verfeerte Köter ok em mank dat Uennergestell hendörchwutsch.

Bums! sä dat. Un dor sät denn ol Krus mit dat Back op Grund, merren in de Infohrt to sinen Haben.

Dat gäw en Hallo un en grotes Seeamtsgericht! Mudder Krus schimp duller as en utgedeenten Käppen op de hunnerste Jubiläumsfohrt. Blot Kasso, de angeklagte Stüermann, de so gegen jede Vörschrift den Kurs verlaten harr, lät sick nich blicken.

Erst as ol Krus lang wedder opwinscht un mit en goden Druppen ut Hein sin Privatschapp vun binnen kalfatert weer, sleek he achter den Aben mit inknepen Steert achterrut. „As en Uennerseeboot!“ lach sin Herr un reep em to sick.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.406/A Mittwoch, 30.08.1911

Oewer Mudder Buk weeren de Meenungen vun de Naberslüd verschieden. De eenen höllen den ewigen Larm- un Stritmaker för en olle Fru, de all nich mehr ganz klok to Kopp weer. De annern sägen, se wüß noch heel goot, wat se däh, un harr ehr Hög doran, de Lüd gegen eenanner uttospelen. Un so keem dat denn ok, dat de eenen stillswegen, soveel Mudder Buk ok ut ehr Mulwark rutwöltern däh, de annern awer Gegenred gewen, dat dat warraftigen Gott lät, as wenn hen un her en Maschinengewehrafdeelung in‘ Schützengraben leeg un op een anner losscheet. Un se keemen all beid to ehr godes Recht, de Swiger un de Avant-Garde. Denn so nipp as de Olsch ehr Kökendör na den lütten Achtergoren rut opengüng, so seker güng ok de Larm los. „Präzis as en optrocken Grammophon“, pleg Mudder Krus denn to seggen un slött ehr Finster, wil dat se to de Swiger hören däh. „All wedder mal!“ futer Schoster Pick, de in‘ Keller newenan wahnen däh, un baller noch eenmal so dull op sin Ledder in, as wenn he Mudder Buk lifhaftig ünner sinen Schosterhamer harr. Un wenn nich jüst en Jung oder en lütt Deern bi em stünn, de all ton drüttenmal de Steweln affhalen wull – wat awer mehrstendeels de Fall weer -, denn mak he sin Finster apen un mell sick bi den „Generalkummandeur“ ton Deenst, wil dat he to de Avant-Garde hören däh.

Blot Ol-Krus rög de Sak nich. He wüß, dat künn gor nich anners sin. „Wenn ick en Fru weer“, sä’e, „un vun Natur sunn gesunnes Mulwark harr as uns fründliche Nabersch, un keene Minschenseel nich in’t ganze Hus, mi dormit uttosnacken, Kinners, ick füng letzt ok an, Larm to slagen. Kik, morgens Klocken acht geit’t bi ehr los. Dormit se markt, dat se nu wak un gesund un an‘ Lewen is. Un so bi Klocken veer geit wedder an. Denn het se eten un helpt en beten ehre Verdauung op de Been. Na – un awends – Kinners, wo schall de arme Fru denn sünst ok vun mööd warden – denn schimpt’s sick in Slap. Dat is en ganz geregelte Lewenswis, un keen Minsch kann ehr wat dorüm seggen.“

Ol-Krus rög de Sak nich. He sät in Freden un smök sine Pip. Un sine Seedüwels un hangen Ewers un Seilscheep gewen em dörchut recht.

Awer dor keem een Awend, dor kreeg ok dat Olendeel sin Bülken aff. Ol-Krus sin Söhn, Hein Krus, keem rin un schimp as en Slepperföhrer, denn vör Cuxhaben de letzte Troß reten is.

Mudder Buk, de allens säh, wat ehr nicks angüng, wull nu ok to nächtige Tid Anne Tellschopp, sin lewe unschüllige Brut, achter de Gardinen vun sine Stuw, Hein sine Stuw, bemarkt hebben. Un nich blot bemarkt – nee! Awer dorto weer se to anständig, as sowat wider uttoföhrn. Awer d o r schulln de saubern Naberslüd sick man leber üm kümmern un nich üm en ole, stille un alleenstahne Fru, as se weer u.s.w.

Hein Krus weer also ut Rand un Band. Erst wull he direkt hengahn un ehr de Husdör inballern. Dann wull he na de Wach, denn na’t Gericht, bit em dat toletzt güng as mit de Ewers. Dat sütt jümmer ut, as schull de Stewen akrat den Brückenpiler anrennen. Man in‘ letzten Ogenblick geit he glatt doron vorbi un schier ünner de Ellernbrüch ünner dör.

Un Hein Krus kreeg ok sinen Kurs trecht.

Mudder Buk harr en Broder, de op de Elw beschäftigt weer. Dat mak he sick to Nutzen, schick en goden Fründ na ehr hen: se müß mal op de Stell na’n Haben rünner kamen. Se ehr Broder harr mit de Barkaß Malheur hadd un wünsch ehr gau to spreken.

n Mudder Buk weer ok foorts dorbi, denn se schull den lewen Broder mal bearwen, smeet sick fierlich in ehren swatten Sünndagsstaat, op denn se as fromme Fru grote Stücken höll, un leep den Janmaat achterher na’n Altnaer Fischmarkt rünner.

„Nu süh mal eens an, min lewen Hartensbrauder, nu süh mal eens an!“ snack se jümmer lud för sick hen. Un: nu süh mal eens an, dach ok Hein Krus, as he ut de Achterluk vun sinen goden Ewer „Langen Hinnik“ rut de dicke Madam, de so fründlich öwer em un sin Brut denken däh, op dat Schipp loskamen säh. He blew nipp binnen un gäw dat Kommando gau an sinen Bestmann aff, de mit allens Bescheed wüß un en utgewussen Junggesellen dorto weer.

„Wone’m is he denn nu blot, min lewe Hartensbrauder? Wone’m stickt he denn nu blot. Un nu seggens mi doch üm allens in de Welt blot, wat’s mit em passeert, mit minen lewen Hartensbrauder, och Gott nee ja – – „ Mudder Buk stünn vullends on Boord un snapp na Luft, denn ehr Sprektüg weer so teemlich en Vettelstünn egol weg in Gang west. Achter ehr awer gäw ehr Reisgefährt, de Janmaat, den „Langen Hinnik“ en sanften Schöw vun Backboord, dat de hogen Stewen sick na de apen Elw to ümkeek as en Katt, de de Musbraden rüken deit.

Un Kuddl, de Bestmann, hiew mit en bredes Grienen dat Grotseil: „En‘ kotten Moment, Madam, de Brauder liggt op’n Strom rut!“ Un dormit seilen se to ut den Altnaer Haben rut Richtung Stade, wone’m de drüdd Föhr Heu rünnerhalt warden schull.

Mudder Buk lät sick op de Backbank dal un snack öwer ehren Hartensbrauder un wat em passeert sin müch in eenen Togg wider.

As se awer to’n fiftenmol vun föörn anfüng un de Ewer de breede Elw bi Blanknes ünnern Stewen kreeg, duk Hein Krus ut de Achterluk un jüst vör de Ogen vun sine Fründin op un plant sick so lang as he weer piel vör ehr op: „Goden Dag, Mudder Buk. Un sünd se min Brut an Boord noch nich gewohr worden?“ „Se ehr Brut?“ Mudder Buk verfeer sick, denn se kenn Hein Krus in‘ sülben Ogenblick, un ehr swahn nicks Godes. „Se ehr Brut? Och Gott, ick arme Fru. Un wat se mi dor nu all wull wedder andicht‘ hebben. Och, ick weet rein vun nicks. Awer se könen mi arme alleenige Fru nich in Ruh laten. Nee, se könen dat affslut nich. Se ehr Brut! Wat gellt mi Se ehr Brut an? Un in düssen Ogenblick, wo ick min lewen Hartensbrauder söken doh. Och, wone’m stickt he nu blot, min Hartensbrauder? Seggen S’mi lewer, wone’m he nu blopt üm allens in de Welt steken dohn deit!“

Hein Krus stünn jümmer noch för ehr; de Woot steg em in den Kopp, awer he betwüng sick: „Fru Buk“, sä he – dat klüng awer, as wenn he oles Luder seggt harr – „Se ehr Brauder gellt mi gornicks an. Awer Se sünd an Boord vun min Schipp. Se sünd in mine Gewalt.“ De Olsch wackel de flitige Uennerkifer op un dal, un ehr rode Näsenspitz weer dat eenzige Farwige in ehren Gesicht. „Awer“ – sprek de Schipper wider – „Se ward hier nicks passieren, as dat Se bit Stade un egal na’n Altnaer Fischmarkt torüch dat Mul to holen hebben. Dat ward Se bi Se ehre natürliche Verswegenheit ja nich sünnerlich swor warden. ‚t sünd jo man gode 50 Stünn hen un torüch. Un tor Affwesselung könen Se ja mal na Anne, min Brut un ehre besünneren Uemstänn Utkik hol’n. Blot wohren Se ehr Mulwark! Keen Woord, segg ick Se, eh Se wedder de Plattfööt op den Altnaer Ponton dalsett hebben. Sünst, segg ick Se“, – un he mak en düdliche Swenkung na dat Water röwer – „sünst weer sunn lüttje Affköhlung nich vun Oewel.“

Wil de Tid harr Kuddl, de Bestmann, sin Schippsklawir ut de Kombüs halt, sett sick backboord an’t Stüer un speel de schönsten Danzwisen na de Reeg weg: Hupf, mein Mädelein, tanz mit mir un de annern. Un ehrer dat he anfüng, mak he jedesmal en deepen Bückel un sät: „Bitte, Madam, danzen Se doch mal!“

Awer Mudder Buk weer rein nich ton Danzen to Sinn.

Baben in ehren Kopp danzen Angst, Woot un en ganz lütt bitten newelige Insicht all vun alleen den dullsten Cakewalk.

So stünn se denn in ehren unnatürlich-verswegenen Tostand so recht prall un drall in de helligte Sünn op’t Achterdeck. Kuddl speel jümmer noch. Hein Krus smöck sin kotte Pip.

Un as sin Bestmann en Paus maken däh, sä he so recht andächtig:

„Denken Se an, Mudder Buk, wo kann’t blot op de Welt angahn, dat dat so s t i l l sin kann!“

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.440/A Dienstag, 19.09.1911

Poppenbütteler Markt! – Mein Gott nee ok, wat weer Mudder Krutmann in Gang! Gistern harr se mit ehr Anne-Swester bit Klocken Twölben hento flickt un neiht un wuschen un plätt. Mein Gott nee, Poppenbütteler Markt! De fif Kinner müssen ja doch alltohop mit, un se schulln doch ok man jedereen wat öwer’t Lif hebben! Na, bi de lütt Trudel keemt ja noch nich so op an, de sät ja in‘ Wagen. Awerst de annern! Lischen un Alwine harrn sick all de heele Week streden, keen vun jem de blage un keen de rode Atlas-Schärp üm krigen schull. Poppenbütteler Markt! – Wat en orntliche Husfru wesen däh, de weer ja eegentlich meist dod, wenn de Markt losgüng. Ja – un denn noch de Veehmarkt, de Swien.

Ja, de lewen beiden Swien in‘ Kawen achter de Hoffstäd. Mudder Krutmann harr se mit grote Andacht optrocken un se harrn ja ok got ansett un würden all ehren Pries maken. Awer’t weer doch jümmer en Affscheed, en richdigen Affscheed. Denn wat een so as lütte Farken op’n Arm hadd hett un wat een so Dag üm Dag fodert un bekeeken un beföhlt hatt, dat waßt een‘ reinweg an’t Hart. Un so stünn denn nu Mudder Krutmann ton dotteinsten Mol in ehre Husfrugenehr Poppenbüttelermarktmorgen an‘ Swinskawen un nehm Affscheed.

De beiden drüddhunnert-Punds-Swien steken denn ok foorts de natten Nasen in‘ Enn‘ un sägen op ümständliche Oort un Wies: Goden Morgen.

„Hüt morrn giff’t nicks, Kinnings!“ sä Mudder Krutmann un schür jem de Köpp un kneep jem dat Krüz as de ole Hex in’t Märken den lütten Hänsel den Finger. Dat much de Freters nu wull nich nohrhoft nog sin, denn se wennen sick mit en luden Protest aff un wöhlen ünner de Ekenwötteln rünner, de an jem ehrn Utlop stünnen, dat de dröge Eer man jümmer so hogstöw.

„Ja, so is dat!“ – meen Mudder Krutmann un ??lät?? philosophisch den Kopp hangen – „den gröttsten Ra??dau?? makt wi, wenn de Dod uns all meist an de Kehl sitt -“

Na düsse fierlich Betrachtung wull se sick nu na’t Hus affwenn‘ un den Kaffee koken, dat he prat stünn, wenn Naber Prott mit’n Wagen anföhrt keem – dunn hör se – weet Gott – all op de Landstrat wat ranrötert kamen un för’t Hus stillholen. Mein Gott – schull he’t würklich all sin, Naber Prott?

Awer’t weer keen Prott un keen Swienswagen, sünner man blot en ganz gewöhnlichen Melkwagen, Slapwagen, as de Buern se ok nöhmen dohn, wil dat de Melkkutschers de mehrste Tid ünner dat deepe Utbur indröselt sünd un de Peer dat Nahusfinn‘ alleen öwerlat. Un de Person, de he affsett harr, weer ok meist noch half in‘ Slap, rew sick de Ogen un kem langsam de Weg dal schippert op Mudder Krutmann hento.

„Mein Gott nee, ‚t is jo wull rein nich möglich!“ – reep de un stemm de brunen Arms in de Siden: „Klas Bas, Ol Klas Bas, büst du’t würklich?“

„Op den sülwen Namen löpt das Schipp noch“ – sä de Ol un schür sick de stiwen Been – „awer dat geit all en beten wat rank! Meugen, Mudder Krutmann, un as ick Se taxiern doh, is de Kaffee al allright, nich?“

Na – se säten denn ok bald bi’t warme „Spreekwater“, as de Oolsch dat döpt harr, un’t dur nich lang, dunn weer de würkliche Swienswagen ok dor un Prott un Krutmann, dat heet: de M a n n Krutmann – säten alltohopen um den wittschürten Bökendisch un snacken vun Mul- un Klauensük un Rotlop un Swienmast un Lewentgewicht.

Fifunsößtig Mark per hunnert Pund! Hört sick Wunner na wat an, wenn de Slachters een’n dat utbetahlen dohn. Awer wat kost dat ok, wat hett dat dütt Johr nich kost! Röwen, gornich to kriegen. Wenn wi nich de Kantüffelschell ut de Stadt hatt harrn, de Rug uns jümmer mitbringen deit ….“

„De Drögnis, Krutmannsch, de Drögnis, wat schaßt dorbi dohn. All’n een Mull. Un Für, öwerall Für! Dat Oh-Moor brennt nu all de veerte Week.“

„De verdreite Bann‘, de Anstekers! ‚t geit ok bi uns all los. Gott si Lof un Dank, dat wi nich ünner’t Strohdack sitten dohn.“ Vadder Krutmann stopp sick en Pip. He drünk nich mehr as eene Taß. Awer de annern schenk sine Fru fittig wedder in un vertell dorbi vun’t letzte Für bi Loß: „Un de beiden schönen Swien sünd lebennig braden. ‚t is en Schann‘. Un utgerekent de Week vör Poppenbütteler Markt.“ –

Na, dat weer so bi lütten Klocken acht worden, as de „Ouverture ton Poppenbütteler Markt“ losgüng. De beiden Mastswien schulln opladen warrn, – wulln nich un maken en gräsigen Oprohr.

Toletzt, as de ganze greune Kohl dahlpett un de beste rode Georgin‘ ümknickt weer – natürlich kreeg Klas Bas as Waterrott de Schuld! – harrn se de beiden Beesters binnen, un los güng’t: Mudder Krutmann merren mank vörn op’n Buck. Denn woso schulln de Mannslüd sünst wull jichtens wedder na Hus kamen?

Blot Klas Bas blew in un mak sick achter dat Görentüg. Dat se em nu an düssen besünneren Dag as sunne Oort vun lebennige Sporbüx an, de se leddig maken dröwen.

Se gäwen em Rätsel op, läten em Feddern smiten, Biller steken, Brenn ick? oder brenn ick nich? söken. Un keen verleer, müß en Groschen betahlen. Un Klas Bas verleer jümmer un betahl sine Groschens. Un dat Görntüg hög sick. Un de Ol hög sick noch heel veel mehr.

Na – so bi Etenstid keem denn de Swienswagen torüch – ahn Swien, dat heet, Mudder Krutmann sä, se harr likes twee Swien wedder mit trüch bröcht, wil dat ehr lewe Mann un ehr gefällige Naber sunn lütten Morgendusel harrn un höllschen vörsichtig vun Wagen stegen. Na – ‚t weer ja amenn Poppenbütteler Markt. Se klopp sick op de Geldtasch, lach un lät de Mannslüd sick utslapen.

Klocken veer weer ok allens wedder in de Rill, de dree Kinner weeren glücklich in de Brick verstaut. De Lüttsten harrn se lewer doch bi Grotmudder in Hus laten. Klas Bas harr jem extra en grote Schokeladzigarr spendiert. De harrn se nu deep in’t Mul steken un keken so twüschen Weenen un Lachen de annern na.

De Brick föhr vun Hus to Hus un hal de tein Personen aff, de se faten kunn. De Weertshüs mankdör bi Hein Fall un Prott nehmen se natürlich ok mit, na dat ole Woord: Wer good smeert, föhrt good. Düttmal awer schull dat Spreekwoord nich recht hebben oder de lewe Herrgott weer sülben ünner de Guttemplers gahn.

Eben ut Dörp rut keem en Windtogg, dat Tante Soffi de grote Radhot – hest nich sehn! – rünner un öwer de Strat weih. Dorto keem vun’t Oh-Moor röwer en dicke Dampwulk antrocken, dat dat bustergeel utsehn ward?? un bannig in de Ogen beet.

„’t giwwt Regen!“ meen Klas Bas un dach mit suer Gesicht an sinen Oilrock, de in Blanknees in‘ Drögen achter de Dör hüng.

Un knapp harr he dat seggt, dunn gung’t ok all los. As mit Ammer un Muljen, wat dat Tüg holen wull jümmer vun baben raff! Nu harr de Brick ja baben ’n Dack. Man de verdreihte Wind smeet dat Water vun Stüerbord – as Klas seggt harr – lustig gegn den Puckel vun den Poppenbütteler Marktbesök, de dorbinn sät un nicks anner denken kunn as: O, wat natt! Dat heet de e e n e Sid. De
a n n e r kun drist denken: Good för de Röben!

As’t awer garnich affriten wull, säh Mudder Krutmann dat nich mehr in, dat se jüst op de Regensid sitten müß. Un bots sett se sick mank Tante Soffi un den Fischhöker Kottbeen, likes dor vun rechts wegen keen Platz mehr free weer.

Tante Soffi, de dörch dat Malheur mit se ihren Radhoot all gnatterig weer, muck denn ok op. Un in‘ Ogenblick harrn de Regensid un de Röbensid eenanner bi’n Wickel.

Prott, de op’n Buck sät un sick en Peerdeck ümbunnen harr, mark erst de Völkerslacht achter in sinen Wagen, as em de Heringsbändiger Kottbeen bi’n Rockslippen kreg, he schüll anhol’n, Tante Soffi harr Näsblöden.

De Brick weer nu awerst grood achter de Tegeleen, wo de Graven to beide Siden recht deep un de Weg lehmig is.

„Anhol’n?“ frög Prott ünner sin Deek rut un wenn sick üm. He harr noch keen Woord von Kottbeen sine pipige Reed verstahn. „Hier’s doch keen Weertshus, Minsch!“

Kottbeen brüll nu, wat he künn. Prott bög sick torüch.

„Och so?“ sä he un wull dat Lei antreggen.

‚t däh awer nich mehr nödig.

Bums! mak dat nu Boots! Un en tweete un heel veelstimmigere Ouverture ton Poppenbütteler Markt steg in de Luft, as de Swien vörn Morgen se fartigbröcht harrn. De Brick läg backbordsid in‘ Graben. Prott sät baben in‘ Knick, harr de Tögel noch in’e Hann, wag sick awer nich to rögen vun wegen de Doorn un sine beste Büx, de he an harr.

Mudder Krutmann wickelt sick toerst rut un tell ehr Kinner.

Tante Soffi bören de Heringsbändiger un sin Fründ toletzt in‘ Enn. Ehr Näsblöden weer all.

Sülm de Regen harr en Schreck kregen un höll op.

Klas Bas stünn merren op’e Strat un lach.

„Dat heet, ick to Poppenbütteler Markt trecken“, – reep he – „wenn een ünnerwegens all anfangen deit, Karussell to föhrn!“ –

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.470/A Freitag, 06.10.1911

Ja, dor weer se je nu wedder mal in de Stadt, de se lange Tid man blot vun Finkenwarder Dik ut ankeken harr. Awer de slanke Michel mit sinen vergnögten Hoot op, de Kathrinentorm, de’t em geern namaken müch un de grise Sankt Niklas, de jümmer so brummsch deit, as gew’t Regenwedder, un de ilige, flitige Elw dor twüschen lank – dat lät alltohop eegentlich en ganzen Deel beter, as wenn een de Hammerbrockstrat dallöppt, en annerthalbjährig Kind op’n Arm darto, un nu öwer all de Wenden- un Goten- un Sachsen- un Thüringerstraten rein sülwst nich mehr weet, welk een man söcht hett.

Un so gung dat in unsen Fall Stine Baller, geb. Bargmann; se wull endlich doch ok mal ehr Tante Mining besöken, de för ehr lütte Trude so nette Socken stricken däh. Un dorum harr se de Lütt ok foorts mitbröcht, Hannes weer achter de Austernbank wid rut. Wat schull se denn to Hus sitten.

Awer nu weer se mank de verdreiten Stratennamens mankdör un de lütt Trude verlang ok na en bequemere Uennerkunft, wenn likes Mudder Stine ehr Arm rund un week wör as dunntomalen as gode Hamborger Köksch vun Stadtdik.

Wenn sick nu Hamborg de gröttste Mecklenborger Stadt nöhmen deit, so hett dat vör allen Hammerbrook schuld. Un en Hogen Senat schull en Insehn hebben, den Swinsmarkt Swinsmarkt bliwen laten, awer de Wenden- un Gotenstrat un so wider ümdöpen in Sweriner-, Teterower, Wismarer- un Parchimerstrat. Denn harr Stine foorts Bescheed wußt, denn Tante Mining weer en Mecklenbörgersch Dochter ut de Stadt vun de goden Seelen. Awer se harr likes Glück. Se drop en Tidungsjung vun General-Anzeiger, de in Lütt-Mecklenborg sick utkenn un ehr op’n Weg hölp.

„Uha!“ sä se, as se de acht Treppenaffsätzen na de veerte Etage rop weer. Un: „Nu kik een an! Min Stining, mine lewe lütt Stining!“ sä en rundlich ol Wifken, un leep ut de Dör rut un keem ganz dicht op dat „lange Stining“ to, wil dat de Treppendeel wat duster weer un snack in eenen Togg weg, bit de beiden Naberschen vun den sülwen Stock ehre Döörn halfweg openmaken, as wenn se ok en beten vun Tante Mining ehre Fründlichkeit affkriegen wulln. Dor trock de lütt Fru ehr Swesterkind heel in de Döör rin un lots ehr in de lütt Stuw, ne’m se to Aftermiet wahnen däh.

‚t ward all kolt, sä se un leg en Stück Törf in den isern Aben, en Mecklenbörger Eegensinn, vun den se nicht afflät. Un denn sät se den Ketel op – op’n Spritmaschin‘, denn de eegensinnige Törf gew natürlich nich nog Hitt her, un denn stell se Tassen hen – Parchimer Tassen natürlich mit dat Sweriner Sloß op, un denn damp de Koffee un se säten un klöhnen. Dat heet, Tante Mining snack eegentlich man alleen. Denn se lät „lütt Stining“ knapp to Woord kamen. Se müß eerß utpacken, reinweg utpacken. Un dat bedü‘ wat. Denn se sät bet ünner de Tung vull. Un so vertell se un höll dat Lütt en Teekoken vör un lät dat Riden un Kokenbacken: „schuw in‘ Aben! schuw in` Aben!“

Dorbi kriesch ehr hoge Stimm mit lütt Trude ehr hell tohopen, bit de Döör lisen opgüng und en paar grote blage Mecklenbörger Kinnerogen sick mit Näs, un wat dor sünst noch dorto gehören däh, dörch de smalle Ritz in den Lampenschien steken, de sick fründlich op dat runde Gesicht dallät.

Awer dor harr Tante Mining se ok all rut: „Kumm in, Fiken, kumm in, lütt Deern. Nu kik mal, wat wi hier binn’n hebben: en wunnerschöne Popp, en grote, lebennige Popp.“ Na, Fiken lät sick dat nich tweemal seggen. De Larm keem jümmer beter in Gang. En tweeten Kopp, en drüdden steek sick dörch de Döör. Denn keem de gröttern, de all ankloppen dähn. Un letzt weer de Stuw prippen proppen vull, as sick dat vör düsse Gegend passen deit un as dat „Volksheim“ ok dorvun vertellen kann, wenn Sünndag-Namiddag is. Un Ringel-Rangel-Rosen un Min Vadder hett en Swin slacht‘ un Hün un Podün wesseln mitenanner aff, bit mit’nmal en Bombe dormank flög, as harr de Tripoliskrieg lifhaftig ok dat gode Hamborg öwertrocken. Hier mutt een weeten, dat de Fif-Etagen-Kasern‘, in de de lewig-lütt Stuw vun Tante Mining weer, hatt an‘ Kanal stünn. Ok mutt een weeten, dat jede Hammerbrooker Jung an leffsten op de Brüch steit, de öwer sunnen Kanal löppt. Denn dor is allerhand to kiken un allerhand antofangen. Un ton drütten mutt een den langen Willem kennen, den öllsten Slüngel vun de Mecklenbörger Gard‘, de op Tante Mining ehr Stuw Larm slögen.

Düsse Willem harr op de Brüch stahn, en leddigen Buddel an‘ Band dallaten un em vull wedder rophüst. Un denn weer en Ewer mit Holt langkamen un uns söte Willem harr öwer’t Gelänner röwer sinen schönen Buddel langsam öwer den Kopp vun den Ewerföhrer leddiglopen laten.

Willem harr dor Oewung in. Denn dor keemen jümmer Schuten un Ewers lang. Un leddige Buddels gäw dat jümmers ok.

Awer de Ewerföhrer harr ok Oewung. He lät de Jungs lachen un sä gornicks. Uenner de Brüch awer gäw he sinen Kollegen en Teken, smät de Pekstang dol un sprüng hatt an de Brückenmur an Land. Willem weer dor baben all grad wedder in Gang, sinen Buddel vulllopen to laten, as sine Kameraden opschreen un utenannerlepen un – as he sick ümkeek – jüst en ruge Fust na sinen Nacken langen wull. Man sunn Hammerbrooker Waterrott is gau. Plumps! sus de Buddel in’t Water. Swupp! duk uns Willem sick tosam’n. Un – hest mi sehn! scheet he an den Kerl sine ingelsch-ledderne Büx vorbi in’t Hus rin un – futsch weer he.

De Ewerföhrer harr awer de köhlige Dusch to good in‘ Nacken rinkregen. Dat natte Hemp slög em de Wot wedder wak un he biester dörin un treppop achter Willem her.

„Hülp! Hülp!“ brüll Willem nu un sus in de Etagendör vun uns Mecklenbörger Stilleben rin, as de Tripolisbombe, vun de wi all snackt hebbt. Un en poor swore Waterstewel pultern achterna un en Dunnerstimm. Un de Seekrieg weer vull in Gang‘. Un keen weet, wat passiert weer, wenn dat flüchtige Torpedoboot sick nich jüst in Tante Mining ehren Haben rett harr. De Panzerkrüzer wull na, keem awer op de Klippen to sitten vun wegen dat Görentüg. Un as he ut sine Breedsid en vulle Ladung affgewen wull, keem em Stine Baller in de Mööt:

„Lewe Gott, Hinrich Külper, ne’m kümmst d u denn hierher? Schall een doch nich glöwen!“ „Stine? Non!“ säh nu de Ewerföhrer op good Finkwarersch, denn he wahn Hannes Baller sin Hus newenan: „Non? Is jo dat nich en legen Slingel nech?“ Un denn vertell he de „Buddelee“. Willem awer, dat Torpedoboot, blew dorbi, dat he affslut nich zielt harr.

Na, dat Schiedsgericht, dat sick kunstituiern wull, keem nich erst in Akschon. Denn Hinrich harr je keen Tid. Awer en warme Tasse Koffee op den kohlen Schreck schenk Tante Mining em in alle Geschwindigkeit likes in.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.518/A Freitag, 03.11.1911

Aenne Tellschopp un Hein Krus harrn sick blitzblatz frigt. Un in alle Verswegenheit darto. Kümmern sick nich üm den Snack un den Lack, den de goden Bekannten un Nawerslüd jem anhangen wulln, un säten sick na Fierawend in de lüdde Stuw op’n Krayenkamp gegenöwer un keken sick an. Gegenöwer? Nu ja. Se töwen op Besök. Un in düssen Fall höll Anne op dat Gegenöwersitten vun wegen ehre Haarfrisur un so wider.

Awer de Besök lät op sick luern. Un so nehm se noch gau mal en Dok un pluster en beten öwer Stöhl un Schapp dormit weg. Ja, se weer ok en beten stolt op ehr lütt Huswesen: en böken Disch, 3 cm dicke Holtplatt, mit dreite Been un dreiten Krüzverband, darto 4 böken Buernstöhl mit Binsensitt un dreite Sülen in de Achterlehn un twee Lehnstöhl, fast un buernbreed, dat s e in den eenen un Hein in den annern dörchut noch nicht mit de nödige Vülligkeit rinpassen dähn. Awer dat künn ja noch kamen. Un wenn Hein Krus sin junge Fro narren wull, denn drück he ehr op sunnen Lehnstohl dal un plenker mit de Ogen, as wenn he seggen wull: „Töw man, lütt Deern, töw man!“ –

Nu leep de lütt Deern rüm un wisch aff. Un denn keek se na’n Aben. Un denn dreih se an de Lamp. Un denn lach se hell op un sät doch mit’nmal bi ehren lewen Hein op de binsenbunnen Bank. Un – – un as de Besök buten Dör anklopp, harr se likes en roden Kopp un de blonnen Hoorflechten hüngen ehr dal un de Hoornadeln – – – och Goddogodd! – Awer Hein Krus trock mächdig an sine kotte Knasterpip, de meist utgahn weer, un pett dorch den dicken Damp mit en poor lange, swore Schreed na de Dör – as en Mann för allens.

‚t weer awer noch gornich de Besök, sünnern de Tidungsjung. „Wedder de verdreihte Bengel“, knurr Hein un reet em dat unschüldige Blatt argerlich ut de Hand, un baller de Dör wedder to. „Och dee“ – sä ok Anne so recht lang utenannertrocken as en Angelsneer, de ut‘ Water kümmt un an de nix an sitt. Se frei sick awer doch sunn beeten in’t Binnerste, sprüng an Hein vorbi na de Kök rin un reep torüch: „Kik man en beten in’t Blatt. Kannst mi achterher vertelln. De Teeketel kakt all!“

„Denn kakt dor ja t w e e „, lach Hein, mak sine langen Schreed torüch un lät sick in‘ Lehnstohl dal un füng an to lesen. Anne hanteer in de Kök un süng dorbi sunn beten mit Achtergedanken:

„Dor weer eenmal en lüttje Buerndeern,
de harrn twee Jungs so leef.
De een, de weer en Schipper-ripper-ripper.
De anner weer den Amtmann sin Söhn!“

Un denn bi den tweeten Vers:

„Lat du den Schipper-ripper-ripper fohren“ –

besunners lud un forsch weg. Awer Hein, de Schipperripper, lät sick in sine Kommunal un hogere Politik nich stören. Un Anne ehr Leed sweeg ok bald. Denn ehr Kök, ach, ehr Kachelkök. Se dreih sick teinmal en Dag as en Krüsel rundüm, üm ehr poppige Kök ganz to geneeten.

Dat harr awer ehr Unkel Voß ut Moisburg in de Heid‘ hellschen fix makt. Allens Fuhren- un Bökenholt, blank as’t wussen weer un unbedarwt vun den ol’n Smeerkram vun Oil un annere Farwen. Hein harr as Elwschipper erst allens rod un greun un witt anstreken hebben wullt as an Boord. Awer Gott si Dank wör de Stader Utstellung dormank kamen, just, as de „Lange Hinnik“ sine Heu-Orders dorher harr. Un se harrn beid sick dat Stöhlwark nipp ankeeken. Hein harr denn grote Ogen makt un sick in de Harsefelder Stöhl verleewt. Na – sodann wärn se op Unkel Voß in Moisburg kamen. De kunn’t jüst so goot, harr Anne meent. Un nu stünnen Disch un Schapp un Stöhl üm se rüm un gewen ehr Recht. T’lät, as wenn se wat vun de olle ehrliche Oort vun den ollen Dörper-Dreßler mitkreegen harrn, so eernst un verslaten, awer ok so stifbeenig stünnen se dor.

Denn klopp dat an de Dör. Hein föhr ut sine hoge Politik un Anne ut ehre Kökenkunst rut, leepen vör de Husdör in‘ Dustern meist op’nanner, gäwen sick gau noch en lütten Söten un denn tüder Hein de Dörenkeed aff. ‚t wör nu würklich de Besöök: Willem de Steernkiker.

He höll en groten Struß vun rode un geele Dahlien vör sick her, öwergew em de junge Husfru, snack awer allerhand dorbi, wo nich Hein un nich Anne ut klok warden kunn’n.

He’t hett wull en Lüdden op’e Lamp gaten un is dat nich geweunt, dach Hein, nödig em Hoot un Rock aff un schöw em in sine Buernstuw.

Awer Lütt Willem wull sick gornich vermüntern, quassel in eenen weg sin Kapperlatinsch wider un lach ok mankdör, bet de junge Eheherr opstünn un meen: „Uzen lät he sick in sin eegen Wahnung dörchut nich, wenn he also nich upheurn wull“ – – – wobi Hein en düdliche un argerliche Bewegung na de Dör maken däh.

Man dor lach Willem erst recht, stünn op, gung ut de Husdör, keem awer gliks wedder rin un bröch en jungen Minschen achter sick her, de ogenschienlich buten luert harr.

„So“, sä he denn mit en eegendömlichen Stolt, „nu will ick ju wisen, dat ick keen Unsinn snack, sünnern de beste Sprak vun de Welt. Un – glöw mi dat, Hein – na hunnert Johr ward keen Minschenkind noch en anner Sprak reden as düß: E s p a  r a n t o heet se. Un nu paß op.“

Un würklich güng’t los.

De junge Minsch kreeg luder kotte Wisungen. He müß sick ümdreihen, de Arms bören, sick bücken, dalsetten, opstahn, ünnern Disch krupen, en Finster openmaken, wobi meist en Blomenpott rutfullen wör, un däh allens mit de gröttste Gauigkeit un allens vun wegen de Tokunftssprak, dat lewe Esparanto.

Un denn, as he meent harr, nog bewisen to hebben, dat he un sine nee Utdruckswies verstännig un dat dat op keene Oort unkloken Kram un Utzen bedüden däh, frag Willem den jungen Ehemann, wat he nich all vun dat E s p a r a n t o hört harr. Un as Hein den Kopp schüttel – Anne wör wil de Tid na de Kök gahn, Awendbrod fartig to maken – sett he em erstens utenanner, dat he eenen Club angehör, de düsse Weltsprak utbreden helpen wull un tweetens, dat jüst for Schipper dat Esparanto am allernödigsten wör. Un wil dat he wüß, dat Hein Krus en apenen Kopp un högere Interessen harr – – un so wider. Hein Krus harr nu ok en högeres Intresse: bald sin Abendbrod in’t Lif to krigen. He wull also kott un bünnig den duwwelten Besök to Disch dalsitten laten, as Anne em heemlich toflüster, dat se nich Tobrod nog harr un noch ewen gau na’n Bückelhöker rümlopen müß. Nu wüß Hein awer ut sine kotte Erfahrung vun acht Wochen, wat dat mit dat „ewen rümlopen“ op sick harr. Sin Magen mak en düdlichen Süfzer un wat he sin junge Fru wedder, mak ehr den Kopp schütteln. Awer se güng in de Kök torüch un lät em maken.

Un Hein Krus mak sin Sak goot. He güng op den kloken Snack in un gäw to, dat sunne Sprak wull nödig wör. Na sine Meenung awer harrn wi all sunne Sprak, un dat wör dat Plattdütsch. Dat stünn in de Midd mank Ingelsch un Dütsch. Un dat wär’n de meist brukten Spraken. Un he wull em ok foorts bewisen, dat se tom Bispeel vun Hochdütsche licht to verstahn wör.

„Stahn Se mal op, junge Mann“, sä he to den Esparantisten. De stünn foorts op vun wegen Hein sine düdliche Handbewegung.

„Gahn Se mal nas de Deel rut!“ sä he wider un wis em ut de Stuw.

De junge Mann güng.

„Maken Se mal de Husdör op!“

De junge Mann däh dat.

„So! Un nu gröten Se Ehr Mudder un fallen Se nich de Trepp dal!“

Dormit schöw Hein sinen öwerflötigen Besöök mit en Forsche ut de Dör rut, as wenn he sinen vullloden Ewer vun‘ Kai affstöten däh.

„Sühst du wull, Willem!“ lach he, „uns Plattdütsch is jümmer noch dat Allerbest! – Anne, nu gau dat Awendbrot op’n Disch. Den Fischröker brukt wi nich mehr!“

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.538/A Mittwoch, 15.11.1911

Och – wat weer Willem, de Steernkiker, verleewt, bit öwer de Ohren verleewt, as en Torfsteker, de in’t Moor rutscht is un nich wedder rut kann; un so duller he dorgegen an wöhlt, üm so deeper kümmt he dorin. Bi Waken un Slapen harr unse Willem keen Roh. Uemmer un jümmer danz ehre stolte un sture Figur em vör de Ogen. De dullsten Saken weern em all in’t Kuntor mank de Fedder lopen. Uemmer danz se vör em op! Un jümmer lachen ehr krallen drallen Ogen em an! So düdlich sägh he ehr, dat he öwer sinen roden Mahgonischriwdisch weg ehren Namen hellweg utropen däh un sine Kuntor-Kollegen em verwunnert ankeken un he all sine Knäp anwennen müß, üm sich ruttoleegen. Un wo harr’t sünst wull angahn mücht, da he dat eene Mal mit sine Kuntor-Barkaß en Joll anleep, dat em de Jollenföhrer sinen Prüntje un sünst noch wat in de Snut seil – un dat he dat anner Mal merren in‘ Elwtunnel nich mehr wüß, wone’m he weer un stahn bliwen wull, bit Hein Krus, de tofällig lank keem, em gau an de kotte Lien langsid nöhm un wedder an de frische un gesunne Hamborger Habenluft to Harwsttid ropbugsiern däh.

Willem weer wiß un wohrhaftig verleeft, un nix kunn em helpen as Lisbeth, Lisbeth Grisbuck, den olen Scholmester Grisbuck sine eenzige Dochter, de so wunnerbor danzen kunn!

Ehr to Leef harr he danzen lehrt. Ehr to Leef stünn he in düssen Ogenblick vör den gröttsten Spegel, den he vun sine Logismudder harr opdriwen kunnt, un keek sin Ewenbild mit Ogen an as en Uenneroffizier sine „lewen Jungs“, ehrer de Kaiserparad losgeit. Un he kunn tofreden we’n, as he meen, un nick sin Spegelbild vergnögt twee-, dreemal to. Dat Spegelbild nick natürlich wedder.

Awer wat weer dat vör een Spegelbild! Sin besten Frünn Hein Krus un Hannes Baller harrn em seker nich kennt dorbinn‘: en rode West harr de Kerl an mit blanke silwerne Knööp, en sanftene, kotte Büx, de knapp bit an de Knee güng, un vun grasgreune Büxendrägers holen würr, de blank un apenbar öwer dat witte Hemd röwerleepen. Un mank Büx un Schöh stolzeeren witte Strümp lank un slank hendal; meist en beten g o r to slank. Awer wat schull Willem dorbi anners dohn. M e h r as dreemal kunn he ok mit’n besten Willen sine Uennerbüx nich öwernanner krempeln. Awer wat Waden! He un sin Spegelbild nicken sich tofreden to.

Wenn he hüt awend man danzen kunn, dennso kunn garnix verkehrt gahn. Denn op’t Danzen weer Lisbeth Grisbuck hellschen verseten.

Nich op’t Egalweg-Rümdreihn as Walzer un Polka mit Oewerpetten, nee, op Veerlanner Buerdanz weer se ut. Un se dräg sick ok bur’sch: roden Rock un swattes Mieder. Un’t stünn ehr to Lif – -! Och! Willem keek sin Spegelbild an, as wenn he sick in sick sülm verleewen wull.

Un denn füng he an, sick gau noch mal de Dänz, de hüt awend an de Reeg kamen wurrn, orig to öwerleggen. He weer ja eegentlich en bitten lat in de Kursus rinsneet. Awer: Leef is de beste Scholmestersch. So bör he sick denn en Rohrstohl ran, stell em as Dam‘ vör sick hen un keek em ümschichtig idel fründlich vun baben un de Sid her an un süng dorbi:

Kikbusch, ick seih di.
Dat du mi sühst, dat freit mi!
Diderallalla ……

un hier bör he den Stohl ganz in‘ Enn‘ un sus dormit in sine lütte Kamer rüm, dat de Olle Fritz mit noch eenmal so grote Ogen ut sinen swatten Rahmen rut vun de Wand dalkeek: Seind er mall?

Awer wat güng Willem de Olle Fritz an! Bums, stell he den Stohl dal. Düssen Danz harr he binnen. Nu wider.

He stell sick den Stohl gegenöwer, leep vör em hen un her un mak de deepsten Bückel, de he farig krigen kunn un süng dorto:

Wenn hier en Putt mit Bohnen steit
Un dor en Putt mit Brie.
Denn lat ick Brie un Bohnen stahn
Un danz mit min Marie.

Un denn bör he denn Stohl wedder in‘ Enn` un küsel mit em wedder in de Stuw rüm na de Melodie:

Marie, Mara, Maruschkata,
Marie, Mara, Marie …!
Marie, Mara, Maruschkata,
Marie, Mara, Marie!

So, d e n n kann he ok! Blot de ole Marieree gefüll em nich. He wüß en betern Namen un verswor sick bi sick sülben, den Refrain op düssen Namen ümtodichten.

Awer nu keem de swarste Danz, de Helgolänner. De güng ok erst in‘ Kries rüm, awer denn keem dat E e n mol, T w e e mol, D r e e – mol mit dat Dalduken, jümmer deeper un deeper, bit se alltohop linglank op’n Böhn liggen un lachen dähn.

Awer dat gäw ünner Uemstänn vun achtern sunne argerliche Ansicht un müß mit Anstand makt warrn. He greep also wedder sinen Stohl un legg los:

Widiwidiwitt, min Mann is kummen.
Widiwidiwitt, wat hett he bracht?
Widiwidiwitt, en Sack mit Plummen.
Widiwidiwitt, dat he’ck mi dacht!

Un denn keem dat Dalbögen.

Dormit Willem nu awer ok sine lewe Achtersid un ehre anständige Wirkung to Gesicht kreeg, stell he sine Petroleumlamp vun‘ Disch dal op den Danzstohl, den he bi dat Dalbücken ja nich bruken däh.

Dat weer eenmol!

Un denn keem de tweete Vers un dat tweete Dalbücken un so wider.

Dat weer dreemol!
Dat weer veermol!

Jümmer deeper dal! Jümmer deeper!

Dat weer fifmol!

Een Ellbagen keem all an‘ Böhn.

Dat weer sößmol!

Beide Ellbagens müß he dalstemmen. Dorbi bög he en beten den Kopp torüch um de Despektierlichkeit vun sine Achtersid beurdelen to können, vertüder sick awer dorbi – weet de leewe Gott, wo’t kamen much! – mit sine eegenen Been mank de Been vun den Stohl, wo de Lamp op stünn – un klöterdiklacks – ampel de Lamp mit en Heidenskandol op den armen Helgolänner Danzmeister hendal.

Für! – schree de – Für!! sprüng‘ in Enn‘ un sprüng, as wenn de Düwel em bi de Achterbeen harr. He h a r r em awer ok un de hellen Flammen slögen em an sine schöne geele Sanftbüx in de Höögt, as wenn’t jem besünners goot smecken däh. Für! Für!

Willem schree un sprüng. Awer he kann lang schreen. Sin Logismudder weer op’t Inholen. Für! Für! –

Awer midden mank sine Not keem em en kloren Gedanken: Rin smeet he sick in’t Bett! Oewer un öwer wöhl he sick de Decken un Küssen un drück un drück … un drück den Düwel mitsamt sine Fürtungen dod.

En Ogenblick leeg he noch un föhl sin Lewen as en nees Geschenk. Denn awer – weer’t de Angst, weer’t de Rok un Dunst – sleep he in, sleep un drööm, drööm, dat s e vör em stünn un danz un em leef, och, gor so leew ut ehr blanken lustigen Ogen ankeek. Un denn rik se em de Hand un’t güng em dör un dör, da he opwak un de Ogen wid openret.

Dor stünn sine Logismudder vör em un lücht em mit ehr Kökenlamp dicht ünner de Ogen un harr en ganz verbiestert Gesicht un säh:

Nun seggen Se mi blot mal an, wat is hier los west!

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.562/A Donnerstag, 30.11.1911

„Dunner un Doria! Un dat ji dat nich begripen köönt!“ reep Schipper Kohrs un hau mit de Fust op’n Disch. „En Hamborger mutt swemmen könen un en Hamborger Schipper erst recht!“

He un twee Ewerföhrers säten an‘ blanken Holtdisch in’t „Grote Fatt“ un weern bannig in de Fohrt. Un de gode Grog vun Rum mak dat ok. „En frische Runn!“ reep Hein Krus, – denn de weer dor mit mank – den Boy mit de witte Schört to. Awer Hein Pött, de drütte vun‘ Skot, stür förfötsch wedder in‘ Kurs, baller ok op’n Disch un brumm mit sine deepe Borenstimm, de so recht natürlich ut sinen kotten, dicken Hals rutorgelt keem, Jan Kohrs stif int Gesich rin: „Dummen Snack, segg ick di. Dummen Snack. All min Daag will’ck keen Swemmen lehrn. All min Daag nich. Denn woto? frag ick di. Blots, üm di en Vettelstünn afftozappeln, ehrer dat du versacken un versupen deihst? Dummen Snack, segg ick. Wenn’t denn all mol sin schall – Gott schall mi bewohrn! – awer denn rin un rünner. Eenmol mööt wi je likes ran!“ –

„So?“ Jan Kohrs leeg sick öwer’n Disch un bög sinen Kopp wid vör, en smallen Kopp op en langen, drögen Hals, de jümmer utsägh, as wull he de Schullern Adjüs seggen. Un as he meist mit den Stewen vun sin krumme Näs sine Gegenöwer anlopen harr – vun wegen dat de Fahrrönn vun jem ehr Meenungen to small wör – dunn sä he: „So? – Un hest ehrgestern in’t Blatt lesen, wat een vun uns Kollegen verdrunken is, merren op de Alster versopen is, as he den Sleepzeddel na achtern riken wull? Wi hebbt tosamen op’n Köhlbrand legen in Juli-August, as ‚t so heet wör, dat ’n knapp mit Schipperstäweln öwer Deck lopen kunn. Meent ji, he gung mit in’t Water, wenn wi in de Meddagstünn na Olenwarder röberswemmen dähn? Füll em gor nich in! Na – un nu?“ – „Dummen Snack“, füll Hein Pött em in’t Woort: „Bi dottig Grod köönt’s a l l swemmen. Awer an 26. November bi 2 bit 3 Grod Reaumur, dor schast dat all bliwen laten. Un wenn de Been smittst, as de Pogg för’n Heck! Dummen Snack! segg ick. En Slag krigst un denn is’t ut in‘ Dom.“

„Dunner un Doria!“ Jan Kohrs sprüng op un harr meist den Boy de ganze Grogrunn ut de Hann stoten, de he jüst dalsetten wull, „Dunner un Doria, dat ji een nich to Enn‘ snacken laten! Kik mi an, Hein Pött! Kik mi an. So, as ick hier bün, will’ck na de Mundsborg hengahn un in de Butenalster spring’n. Wat gellt de Wett?“

„Mak doch keenen Unsinn“, knurr Hein Krus an sine Pip vörbi. „Wüllt erstmal anstöten. Prost, un en langes Lewen!“ Awer nee. Jan Kohrs weer in Raasch kamen. Un denn lät he, as en Kugel, de affschaten is. Se makt ehren Bagen un Uembögen giff’t nich. Un Hein Pött weer jüst sunn Puckelun. He harr sinen Spaß doran, Lüd in de Fohrt to bringen. Un wat kunn’t slimm warden. R i n sprüng he je d o c h nich. Dat weer man allens Apenkram. He sett also fif Runnen Grog vun Whisky. „Dummen Snack!“ brumm he. „Aewer an mi schall’t nich liggen.“

Düsse Wett weer jo nu in fif Minuten in’t „Grote Fatt“ rüm un de dree Schipper vun en swatten Swarm vun allerhand Lüd ümkriest, de sick na widere fif Minuten in twee Lagers deelen dähn: Swemmer un Antiswemmer, Duwwel-Landrotten, as Jan Kohrs jem beteken.

Un denn güng’t los.

As se baben den Petribarg weern, un den Utblick op de Binnenalster kregen, meen Hein Pött, wat Jan nich lewer ümdreihn un bileggen wull. E e n e Runn schenk he em. Awer Jan lach blot. Op de Lombardsbrück sprüng de Wind jem twüschen de Been dörch, as en Köter, de sinen Herrn wedderfunn‘ hett.

Hein Pött schüttel sick un wull twee Runn afflaten, wenn Jan ümkehren wull.

Awer Jan lach blot.

Bit’n 8. November harr he Dag för Dag bad. Em kunn de Alster nix anhebben.

As de Mundsburger Plank in Sicht keem, höll Hein sick scharp an sine Sid un sprök hellschen op em in: He harr doch blot en Spaß maken wullt. Un dat dörf un dörf keen Eernst warden. He schull doch an sine Fru un Kinner denken.

Awer Jan Kohrs lach blot un schöw em bisid.

Se stünnen vör de Port. He trock den Slötel, den he tofällig bi sick drägen däh, ut de Tasch un dreih üm.

„Schall mi de lewe Gott bewohrn!“ reep Hein Pött, un plant sick so kott un breed, as he wör, vor de Plankendör op. „Dummen Snack“, reep he in eenen weg. „Dummen Snack.“

Awer Jan Kohrs lach blot; schöw em langsam bisid un güng dörin.

„Jan!“ – De Lüdde kreeg em mit beide Füst achtern in‘ Rock tofaten. „Jan! Lewe, gode Jan! Ick g l ö w ‚t. Ick glöw di
a l l e n s . Ick h e w w je all verlurn. Fif Runnen Grog vun Whisky!“

Awer Jan Kohrs trock em wider, as de Sleper Herkules en leddige Schut un lach blot.

Dor leeg dat blanke Alsterwater vör jem ehr Fööt un linger hen un her, as wenn’t all na jedereen vun jem Lust harr.

Jan Pött stemm trüch, wat he kunn. De ganze Kumpani achteran kunn vör Lachen nich vun de Stell kamen.

„Tein Runnen will’ck utgewen! Hebbt ji’t heurt? Tein Runnen Grog vun Whisky un Wuß mit Suerkrut dorto!“

Dor stünn Jan Kohrs mit ’nmol boomstill un keek den Lütten an: Wuß mit Suerkohl?“

Dor wör doch wat funn‘, wat de Kugel afbögen kunn.

Wuß mit Suerkrut? Jan Kohrs snüffel mit de Näs. „Dunner un Doria!“ reep he un greep den Lütten na sine Hand, un drück se, as wull he dor Grog un Suerkrut rutdrücken. „Affgeslaten! Hein Pött. Tein Runnen Grog ut Whisky un Wuß un Suerkrut!“

Hein Pöt slög in. „Gott sei Dank!“ – sä’e un hal so deep Luft, as wenn he de ganze Angsttid‘ an Grunn‘ vun de Butenalster säten harr.

Un denn fung‘ se an de erste Alstereck mit de erste Runn foorts an. Jan Kohrs awer hau na jede Runn op’n Disch un reep: „Dunner un Doria! En Hamborger mutt swemmen könen!“

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.574/A Donnerstag, 07.12.1911

De Domreis‘.

In‘ Minschenstrom so middenmank,
bi Licht un Larm un Smoltgestank,
– knapp krigt man an de Eer de Been -,
wat is dat doch mal wunnerschön!
Hein Krus un Hannes Baller beid‘,
de wören denn ok vuller Freid,
de Fruns to Hus, so ganz alleen
den Dom gehörig antosehn.
Sunn Schipper vun de Waterkant,
blot to Besök op fastes Land,
un jümmer sünst alleen an Boord,
hett vun Natur en stille Oort.
He mutt erst, as de Adbar deit,
lang hüppen, eh’r dat Flegen geit.
Man is he denn mal erst in Tog,
krigt he so licht ok nich genog.
Un dorbi speelt de Buddelvull
denn ok sunn beten sine Rull.
Na, Hein un Hannes swemm tosom‘
nu erst mal mank den Minschenstrom
un blosen in ehr Tuthoorns rin,
as’t man de Petri-Tüter künn.
Holl stopp! Un vör de Ringerbood,
dor stau se sick, de Minschenfloot.
„Sie sehen hier für wenig Geld
die stärksten Ringkämpfer der Welt.
Als hier z.B. Ali Bey,
den Meisterringer der Türkei!“
Uns beiden Frünn, de drängt sick ran
un kikt den Kerl sick näger an.
Denn röpt Hein Krus: „God’n Dag ok, Kuddel!
Keen spölt denn nu din Brunbeerbuddel?“
Un allens lacht. Un Ali Bey
weer würklich geern in de Türkei.
Na wider! – Bi de Geisterbood,
dor staut sick wedder mal de Floot.
In‘ swatten Rock, ganz elegant,
snackt sick en Minsch ut Rand un Band
un bört de Hann: „Nun ßein Sie schtill,
weil jetzt der Geist sich melden will.“
Un all’ns kickt sick de Ogen ut …
Op eenmal geit dat: „Tut! tut! tut!!“
Un is dat jüst keen Geisterstimm,
so sünd’t doch unse beiden Frünn
un tut, bit sick de Geisterhöker
verkrabbelt achter sine Döker.
Na, wider! – Heiße! Stück to fif!
Egol, se liggt doch warm in’t Lif!
Un wenn man nich den Muster spoort,
denn smeckt man gor nicks vun de Soort.
Lachkabinett! – Kik, Snider Wümmer!
Vör e e n e n Spegel steit he jümmer,
denn dorvör is he – wat en Glück! –
ganz ohne Eten kott un dick!
Un – ümgekehrt – sin Adelheit
sick vör en annern Spegel dreiht
vun wegen ehre Fülligkeit!
Dat Deep to Deep! Sunn Schipper weet,
wat Op un Dol bi Seegang heet.
Alleen mit sunn lütt Newenspill,
en Mäken, dat verswimeln will,
recht fast in‘ Arm, dat is all annes.
Un so dach Hein. Un so dach Hannes.
Bi’t Hupple-Hupp! – „Ei, lecker, lecker,
Sie hab’n jewonn’n den scheenen Wecker!“
De Itzig mit en sure Snut
langt Heini Krus den Wecker rut.
Hein haut sick op de Knee vor Freid
un stickt en ünnern Arm un geit.
Se kikt na dütt. Se kikt na datt.
Op eenmal – rutsch! – Sin Wecker! – Wat?
Hein Krus, de sleit en groten Larm!
Sin Wecker sät em ünnern Arm
jüst ewen noch. – Dor löppt he! Dor!
Hallo! He ward den Deef gewoohr!
Gau will he na! Oweh! oweh!
Dor stickt he mank de Wöhleree!
Rechts geh’n! röppt eener. Herrejes!
Platz! Lat mi dör un hol din Näs!
H e drängt. S e grängt. He schimpf. Se schimpt.
Bit dat toletzt en Schutzmann kümpt.
Hein Krus ward dull. Hein Krus makt Krach.
Se bringt em na de Hüttenwach.
Un – jo – dat is warraftig slimm:
Fründ Hannes lat se nich mit rin!
So sitt Hein Krus dor ganz alleen …
– – – – – – – – – – – – – – – –
– Ach ja, sunn Domreis‘ is doch schön!

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.598/A Donnerstag,

21.12.1911

Hannes Baller harr sick dat to Wihnachen inköpen eegentlich ganz schön dacht. He wüß, sin Fru wünsch sick dütt un datt. Un för sin eenjöhrig lütt Hanne müßt ja wull licht wat optofinn sin. As he awer en lütte Stünn vun Finster to Finster keken un vun Utstellung no Utstellung pilgert wör, föhl he enen richdigen lütten Düsel. He keem sick ganz matt un mööd op’e Been för un mak gau mal en lütten Affsteker na’t „Grote Fatt“. Veel to dragen harr he just noch nich. Blot en Klöterbüx harr he bit jetzt köfft. Foftig Penning köß se. Un dat wör se op jeden Fall wert. Sin Gewissen weer also noch licht, un sin Geldbüdel noch swor. Un ünner sunne Uemstänn smeckt en Wiengrog. Un smeckt ok twee un dree.

Wi wüllt nu nich asig sin un Hannes dat in‘ Hals tellen. He dä’t ok nich. Awer in’n so-und-so-veelten füll em op eenmol sine Opgaw as Wihnachsmann hatt op’e Seel. He keek na de Klock. Blot en gode Halfstünn harr he noch Tid. Dunner ok! He sprüng op un harr sick meist den kloken Kopp an den eken Böhnbalken stött, likes dor mit dicke Bokstaben: „Duk di!“ anstünn. Un denn wör he buten. Un keem de erste Loden. Man rin! – Jä! – Dunner ok, wat wull he just noch köpen? He trummel sick gegen den Kopp. ‚t help em nich. Man erst mal rin! Warst dat all rutfinn‘. Twee lütte schicke Deerns seilen toglik op em los, wisen dütt un datt un datt un dütt. Un toletzt köp Hannes Baller en schöne Leddertasch mit Messingkniper, de meist en lütt Goldstück kosten däh. As he awer mit sin Paket glücklich buten de Dör stünn, wor he an lewsten wedder ümdreiht. Denn mit’nmal wüß he, wat sine Stine sick wünscht harr. Un dat dat k e e n Leddertasch west wör.

He dreih sick teinmol üm sick sülben, blew awer likes buten. De Deerns würrn em je utlachen. Un en Leddertasch wör jo egentlich wat Wunnerschönes! Un gor d ü s s e Leddertasch! Un Stine ehr Geburtsdag köm je ok bald! Dröben dreihn se all de grote Bogenlamp ut. Fix röber! De Lütt müß noch wat t o o hebben. Blot en Klöterbüx. Dat güng nich! – Dat Mäken mak en möd Gesicht, as he nog wat hebben wull, un keek na de Ladenklock. So köp he denn in alle Il en Kasten mit Aanten, Swön un Fisch, de swemmen kunn’n. He harr as Jung dor so bannig geern mit speelt un paß ok nipp op, dat he jo den Magneten mitkreeg, wo man de Swemmdinger op’t Water mit hen un her lotsen künn. „Gott si Dank!“ sä he, as he wedder op Strat stünn.

Grad keem de Zentralbahn lank na de Landungsbrücken hento. Hannes sprüng op. legg sin Geschenken vör sick op’n Schot un steek sick en Pip an. De smeck! He harr würklich en halwe Stünn keenen Damp hatt. Düsse gemütliche Damp awer harr Schuld, dat he bi’t Millerndor vorbi un bet na de Altnaer Grenz föhren däh, Ol-Krusen – Vadder un Mudder mal wedder go’n Dag to seggen.

Ol-Krus sät in sin Olendeel mit de Seedüwels un Seehasen un weer jüst dorbi, op jedeenen Seiler un Ewer, de vun‘ Böhn dalhangen dähn, de lütten Topp-, Stüer- un Backboordlüchten wedder fast to haken, de wil de Wihnachstid jeden Awend dor an lüchen dähn.

He freih sick. Awer mehr vun binnen. Snacken däh he meist gor nich mehr. Un Mudder Krus opstunns ok nich; denn se wör bi’t Klöbenbacken.

‚t dur awer nich lang, dunn güng de Dör, un de lange Hein stek sinen Kopp herin. Un as de Luft rein wör, scheet he mit’n grot Paket gau öwer de Deel in dat Olendeel rin. Mudder schull’t nich gewohr warrn. He harr ehr en Neihdisch köfft. Un denn sät he un vertell vun den lütten Huswewstohl, den he sine Anne schenken däh. Dor schull se sick Kleeder un Dischdeken un so wider ganz moi
a l l e e n un na ehr’n e e g e n Gesmack mit tostann‘ krigen.

„Un för din Stine heww’ck ok wat!“ – sä he un grabbel ut dat grot Paket en lütteres rut un ut dat lüttere en witte Pappschachtel. Un ut de witte Pappschachtel – – en Leddertasch! „Kik!“ reep he, „dat’s wat för ehr! Mit’n blanken Messingkniper, kik!“

Hannes Baller keek ok – awer meist as een, de – swapps! – eenen in’t Gesicht kregen hett, as he grad anfangen wull to lachen.

He harr ok wull wat seggt. Awer de Dör güng wedder un twors wid open, ganz wid un ganz langsam. Un rin köm – de Wihnachsmann, denn he harr en dickes Dok üm Kopp un en groten Sack op’n Nacken. „N’Abend, Klas Bas!“ reepen de beiden meist op eenen Slag as twee Warftfleiten, wenn Fierawend is. „Wo kümmst du denn her?“

„Vun’n Süllbarg“, brumm de Ol, „un ji krigt mi dor so bald nich wedder hen, wil dat dor keenen stiwen Grog giwwt, as he sick för en olen Elwschipper geheurn deit!“

„Is’t möglich?“ sä Mudder Krus un stünn in de Stuwendör, de roden Arme in de Siden stemmt. Stiwen Grog wör ehre Spezialität, de Klöben wör glücklich binn‘ un dat Kökenfür forsch in Glot. Sodenn wull se Klas Bas mal mit eenen ünner de Näs kamen, de nördlicher wör, as de Nordpol sülm.

Dat stimm de Olen sin Sprektüg denn foorts twee Töne höger un toletzt füng ok he in sinen Sack an to grabbeln. Dat meiste wör för Kinner. Denn sine Reis as Weihnachtsmann stünn erst op’n Utlop. Anneres wör för de, de d o r wör’n, bestimmt, lät sick also ok nich wisen.

„Awer hier“ – sä he – un höll Hannes Baller en Paket hen, „wickel mal ut, min Jung! Dat ward dine lewe Fru to Hus Spaß maken!“ Un Hannes Baller wickel ut. Un wickel ut dat Paket en witte Pappschachtel un ut de witte Pappschachtel – – en Leddertasch! en Leddertasch mit Messingkniper!!

Ganz stier keek he dat Ding an, as wör’t en Haifisch, de mit sin bredes Mulö na em snappen wull. Un sine Ogen keeken jümmer grötter.

Un’t wör man got, dat Mudder Krus ehr Grog so heel goot nördlich wör.

Wat harr dor sünnst noch allens na kamen kunnt!

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.47/A – Montag, 29.01.1912

De Wind harr na Wessen rümsmeten, un Ol Mudder Elw kreeg wedder en beten mehr in’t Lif. Dor weern je twors en Barg Is-Klüten mank, de se nich so gau verdau’n kunn. Awer dat hölp sick an. Un de Fleeten, ehr lütten Hamborger Jungs, drägen wedder ehr grise Arbeitsjack un kropen vagnögt ünner all de Slüsenbrücken hendör ehr Mudder na.

Un de Schuten un Ewers, de ganz stif in de Knaken worden weern un sick in’t Is rein fastsäten harrn, bören wedder den Klüverboom in’n Enn‘, dat heet, sowit se eenen harrn, un röken in den Wessenwind. Un ehre Herrn dähn grad so, speen sick denn en poor mal deftig in de Füst, langen na de Pekstang‘ un peken sick vun de dode Mur aff in lebenniges Water.

‚t weer awer allens mit en besünnern Uemstand. Un düsse Uemstand weer de Slüsenkamer bi de Ellerndorsbrüch. Dor help dat Speen un Peken all beid nix mehr. Un ok Hein Krus müß den Pekhaken argerlich ut de Hann smiten un kunn ruhig en lütte Stünn in de Kombüs‘ krupen. Denn veertein Schuten un Ewers wullen dörchslüst warden. Un’t gung nich anners as een bi een.

As Hein awer eben binnen sät un sine Knasterpip in Togg harr, kreeg he Besöök.

„Meug’n, Hein!“ – „Meug’n, Etje! Hallo, wo kummst du denn her? Hal di man keen natte Fööt, du Landrott, du!“ – „Je, wat schall een dorbi dohn, Hein. Wenn en Sellerie so groot as en Kinnerfust foftein Penn kosten deit un en Liter dröge Karotten dottig, denn prost Mahltied mit de Grönhökeree. Denn hal ick mi wedder min Smeersteweln un min Piratenmütz un speel Schutenkaptein, versteihst mi?“

Dat verstünn Hein Krus nu bannig got. Un wenn he ok op Stand höll un en hoge Meenung vun Schipperpatent un Stüermannexamen harr – dürr driste Schipperspeelen kunn em öwerall nich argern. Denn en Schut weer eegentlich noch gor keen Schipp. De füngen erst bi’n Ewer an. Un wenn sunn Ewer, alle Lappens sett, op frien Strom ünnern Wind leeg, dennso hölln se ok meist dormit op. Denn en Damper weer en Damper un nix as en Lokomotiv‘ op See. Blot sunn Seilers as de Potosi mit jem ehr fif Masten, de weern sinen „Langen Hinnik“ amenn en beten öwer.

He sä also nix as: „Je, Etje, wat wullt du denn in mine Kombüs? En Bestmann heww ick all -“ Etje Simmer stemm de Arms in de Siden un lach em an: „Bestmann? Minsch, ick bün Schutenkaptein un König öwer min ganzes Fohrtüg. Un du wullst mi to’n Minister maken? Nee, min Hein, hör mal to!“

Un denn tuschel he em wat in’t Ohr. Un Hein Krus nick. Un denn stegen se beid ut de Kombüsenluk rut. „Ahoi!“ gröhl Etje na de annern Ewers röwer, „Jakob Delfs, sünd wi bald sowit?“ Jakob Delfs dreih sine kotte Figur gau rüm, trock den runnen Dickkopp mank de Schultern un sä gornicks. Jakob Delfs sin Vadder harr in fröhere Johren en Kasperbood rümföhrt, un Jakob harr em holpen. Wil dat Jakob awer en heesche Stimm harr, weer de Kasperbood in frömde Hann öwergahn, un Jakob harr sick op’n Ewer verdingt. Rümtrecken müß he ok. Dat weer em in’t Bloot öwergahn. Un düsse Oort Rümtotrecken paß beter to sine natürliche Verswegenheit. Op düssen Jakob harrn Etje un Hein dat nu affsehn. Se ampeln sick na em röwer. Un wil dat Hein Krus den lütten Jakob bi’t Heck to’n Klöntje rankreeg, bi den he natürlich dat mehrste seggen müß, verswünn Etje in Jakob sine Kombüs. Dat dur nich lang, dor krop he wedder rut, idel vörsichtig, dat Jakob em nich wies würr, wink Hein to un ampel sick wedder trüch. Hein Krus harr ok nicks Nies mehr to vertelln. Un na’n twee Minuten säten de beiden in de Kombüs vun den „Langen Hinnerk“ tohopen. „Hier is dat!“ sä Etje un trock den Notizbook ut sine Tasch. „Heww ick’t nich foorts seggt! Grad so as ick. He kann dor nich vun affbliwen. Kummt dat Fröhjohr, treckt mi dat wedder na’n Meßbarg mank Wötteln un Grönkraut. Un Jakob Delfs schriwwt Theaterstücken för de Kasperbood.“ Dormit slög he dat Book open, un se läsen:

In Stichwahl.

Kasper brummelt: „Sünd ji ok all dor?“
Jungs: „Ja, Kasper!“
Kasper: „Na, denn teuwt man noch en beten.“ (Aff.)
Jungs: „Kasper! Kasper!“
Kasper (mit’n Schippermütz op): „Man nich so ilig, seggt de Swinegel. Ick mutt mi doch erst en beten utslopen.“
Jungs: Kasper, du hest jo en verkehrte Mütz op!“
Kasper: „Wat du klok büst! Binoh so klok as min Vadder sin Uennerbüx, de jümmer ut de Löcker vun de Boberbüx rut wull. – Jerr! Ick heff min Schipperexom’n for Grote Fohrt mokt!“
Fru Kasper (achter de Gardin‘): „Kasper, was hast du gemacht?“
Kasper: „Nix! Ick bün stubenrein! Se kümmt!“ (Aff.)
Fru Kasper (to de Jungs): „Er hat sein Schifferexamen für Große Fahrt gemacht?“
Jungs: „Jo!“
Fru Kasper: „Ei, da will er woll versaufen?“
Kasper (mit’n Buddel üm de Eck): „Jo, supen will ick!“
Fru Kasper: „Für Große Fahrt? Ei, da soll ich wohl alleine zu Hause sitzen? Da komm‘ ich doch selber gleich in Fahrt! Kasperr! Kasperrr!! Kasperrrrr!!!“
Kasper (mit en bredes Brett): „Wohrschoon! Ick mutt noch en beten Stüern öwern! (Rönnt de Olsch üm.) (To de Jungs): „Kann ich nich fein stüern?“
Jungs: „Jo!“
Fru Kaspern: „O weh! O weh!“
Kasper: „Nu schree man nich so, Mariken. Du büst man blots en beten in Stichwohl!“
Fru Kasper (fallt dod um): „O weh!“
Kasper: „Wohrschoon, Jungs, ick glöw, min Mariken is seekrank worden.“
Jung: „Nee, se’s dod, Kasper!“
Kasper: „Dod? Na, denn man rin mit ehr in‘ Reichsdagg!“ (Smitt ehr in de Bood rin.)
– – – – „Etje!“ reep dunn op eenmal en heesche Stimm hellschen opgeregt in de Kombüs rünner: „Se hebbt mi min Book klaut!“
Etje lät dat Kasperbook gau in sine Tasch dolrutschen un meen: „I watt, Jakob! Du kanns man wedder mal nich kiken. Kumm man mit lank!“
Un denn güng he mit Jakob lank, un dat Book leeg noch jümmer an de sülwige Stell. „Hier!“ sä Etje Simmer un lach den lütten Jakob an. „Heww ick’t nich seggt?“
„Anslüsen!“ reep dat door vun buten, un se harrn beid wat anners to dohn.
Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.79/A – Freitag, 16.02.1912

De ol lütte Perfesser mit de krumme Näs stünn nu all en slagen Stünn an een vun de isern Sülen klemmt un keek in dat bunte Driwen rin, dat den groten Danzsaal bit in de butersten Ecken utfüllen un lebennig maken däh.

Sößtein Johr weer he in Rom west. Un de ersten Daag in sinen dütschen Noorden an de breede grise Elw. Un nu öwerrasch de Heimat sine Malerogen mit sunn lewliches un öwerlustiges Bild, dat he ni anners dohn kunn, as kiken, blot kiken.

En Maskerad weer’t, de dor vör em op un dal wölter, awer keen Maskerad ut bloten Schachhei rut born, sünnern eene, de uns olen sassischen Trachten wedder lebennig maken wull, lebennig maken mit Bloot un Wort ut de Grotstadt, lebennig maken mit uns olen Buerndanzwisen, de in höger Kultur vun sülm un vun binnen rut en höger Bedüdung gäw.

Dor weern Blankeneser un Finkwarer Fischers un Fischerdeerns, Veerlänner Mäkens mit de korten Folenröck, man en lütt beten weniger stif un stramm, so as’t för lustiges Springen beter is. Dor weern Grotknechten un Lüttdeerns, Wahrsagersche un Fischfrugens, Entspektors un Pasturn, Peerknechten un Jockens. Un allens in eenen dullen un vullen Swung vun Klingen un Singen un Springen. As wenn de Grotstadtgeist sick op eenmol besunnen, sin swattgrises un engstiwes Salonkleed bisid smeten harr un sick gornich genog dohn kunn in Farwen un Ringelrangelrosendanz.

De oll lütt Perfesser mit de blanken Ogen stünn dor un keek un keek. As en Bild leep dat vör em op un dal un hen un wedder. „Schöne Kinder!“ murmer he in sinen grissprenkelten Spitzboort, „Schöne Kinder!“ Un mit ‚emol breed he de Arms ut. Een, de he all lang mit Ogen folgt weer, een, de en wittblages Kleed as en Fischermäken ut Blanknes dräg, een, de en smalles, och so lewes, fines Gesicht ünner de Spitzenhuw mit de blanken Messingschiller herutkeek – düsse eene, keem gradweg op em to un lach – lach, dat den olen lütten Perfesser sine heemlichen Malerogen mit eenen groten un dägten Swung twintig Johr jünger keeken un achter de Formen un Farwen rut wedder dat Bloot, dat würkliche Minschenbloot marken dähn. De lütte Perfesser breed beid‘ sin Arms ut un wüß likes nich, wo he dorto keem un wat he wull. Denn awer leep dat iskoolt in em dol. He dreih sick gau üm – – un säch achter sick den strammen smucken Jungkerl stahn, op den de slanke Blankeneser Fischerdeern nu – halt an em vörbi – togüng un mit öwerlustiges Lachen an den langen Burschen sinen Arm in den Fischerdanz sick rinslüng, de sinen duwwelten Krink nu lopen lät!

Dat weer eenmol!

Dat weer tweemol! ….

De ol lütte Perfesser mit de krumme Näs stünn wedder un keek. Un sin Ogen lüchen noch deeper na binnen un noch weeker, un de ruge Würklichkeet lät em wedder los un Farwen un Formen speelen wedder vör em ehren symbolischen Danz, rundrüm üm dat Lewen.

Willem de Steernkiker awer harr de Sak bi’t anner Enn‘ tofaten un lät nich so licht wedder los. He harr mit Lisbeth Grisbuck den ersten Danz riskiert. Danz? Nee! En Swewen weer’t weßt, en Wulkenswewen jümmer höger rop, bit he de blanken Steerns dorbaben mit Fingern greepen un – heidi – öwer den dustern Nachtheben henscheten laten harr.

Un dütt Geföhl gung em de ganze Nacht nich ut‘ Bloot. Un so stünn he dicht bi den lütten Perfesser mit de krumme Näs un keek ok, awer mit heel annere Ogen. Un denn seil he mit‘ emal aff. Düssen Danz müß se em wedder fri gewen.

Hummel

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.107/A – Montag, 04.03.1912

„De verdreihte Bockbeertid!“ – stöhn Schoster Jessen. He stünn in Hemp un Büxen as en richdigen Hamborger Lüttschoster, de noch wat op Handarbeit höllt, mitten mank sine Schöh un Stäweln un klei sick den grishoorigen Kopp. Buten wör dat richdiges Schosterwedder. De Regen danz man so gegen de Finsterschiwen. Schoster Jessen dreih de Petroleoumlamp en beten höger un hüng sine Schosterkugel trecht. He h a r r noch een un bruk ehr in duwwelte Wies: eenmol, wil dat se dat geelrode Lampenlicht vergrötern däh. Un ton annern vertell he ut ehr Geschichten. De allerwunnerlichsten Geschichten, de ‚t jichters man gewen kunn. Geschichten? Wat bruk en Schoster Geschichten to vertellen? – Fragt ji man! Schoster Jessen wüß heel genau, woto he Geschichten vertellen däh. Un he wüß an düssen Morgen ok, dat he s’nachmiddags bet no Klock Söben hen en bannigen Barg noch vertellen müß. Dor legen de tweien Schöh vun Asmussen un repen: Gistern schullen wi all fartig west sin, Meister! Paß op, hüt kümmt de Olsch sülm un ward di’t mal klarmaken! Un dor leeg de een vun Hein Krus sine Krempers mit de affgepetten Hacken. Denn annern müß de ol speelige Katt, de Minka, wedder ??aff?slept hebben. Un dicht dorbi stünnen twee Poor Kinnerstebeln. Dat heet, Schoster Jessen sine Kunst schull se wedder dorto maken. Nu wör’n se eegentlich nix as oles Ledder, dat ogenschienlich schreckliche Lifpien harr. Un düsse Lifpien güngen meist op den lütten Schoster Jessen öber, as he sick nu op sinen utgedeenten Buck dalsät un rein nich wüß, na welken Kranken he toerst langen schull. Un dat wüß he ok all: Kreeg he den Kremper toerst bi de Fat, denn keem de nächste Minut op jeden Fall Mudder Asmussen un wull ehr Schöh hebben. Un besohl he de Schöh toerst, denn so keem seker Hein Krus un harr keen Lust to luern. Awer manto, manto! Un he smeet den Kneerehm rüm un baller dorop los. De ole Schosterkugel glup em scheef vun de Sid an: Schoster Jessen, besinn di op’n Döhntje. Gliks kümmt Vadder Slöh un will de Kinnerstebeln hebben.

Schoster Jessen awer mark dat nich. He klopp un klopp dat Ledder un klopp in Gedanken all de Bockbberbuddels twei, de he gistern owend toveel drunken harr. De weern jo blot dor schuld an, dat nix fartig wör. Bimmelimmelim . . .! güng de Dör. Jessen dreih sick gornich erst üm un klopp wider.

„So!“ sä en scharpe Stimm, un Schoster Jessen wüß, ok ahn sick ümtokiken, ganz genau, dat nu Mudder Asmussen achter em stünn mit en puterroden Kopp un beide Arms in de Siden stemmt. „So!“ sä se, „un dat nenn‘ Se fartig sin. Un dat nennen Se Woord-holen!“ Un dormit bör se, so swor ehr dat bi ehr Vülligkeit ok wüer, ehre kaputten Schöh mank den annern Krutkram rut un höll se stif vun sick aff as en Athlet op’n Hamborger Dom en holles Foftigpundsgewicht. Un mit eenmol hüngen de tweien Schöh ünner Schoster Jessen sine krumme Näs as wat se en Bukett Blomen we’n dähn, wo he an rüken schull. Un – dat mutt een Mudder Asmussen ehr Schöh laten – Geruch harrn se ok. Awer Schoster Jessen wör dor so gegen affstumpt, dat he em nich mehr respekteren däh: He bör also knapp de Näs in Enn‘, keek in sine Schosterkugel un sä dann na’n Ogenblick, as Mudder Asmussen mal just Luft snappen wull, üm nee uttoholen: Jä – dat wör ok en ganz grusige Sak west. Un bald harr se nich blot ehre Schöh, nee, bald harr se em – Schoster Jessen sülm – man blot noch twei ansunnen.

Awer dat schull he dat erst allens vertellen – – – Un dormit wull he wedder to kloppen anfangen.

„Hm! Sooo! Jää-!“ Mudder Asmussen deel mit ehre Mitswestern dat Geföhl, allens weeten to möten, wo se man en lütten Bokstoben vun bi de Fak kreegen hefft. Se harr in‘ Ogenblick ehr Schöh un Schoster Jessen sine Langsteligkeit vergäten un sät nu gedullig op Schoster Jessen sinen eenzigen wackeligen Kundenstohl – likes he för ehr gesunnes Achterdeel veel to knapp bemeten wör – un heur den ollen Grisen sin Lögengeschichten mit apen Ohren an. De wör noch nich half fertig, denn ganz to Enn keem se bi Schoster Jessen öwerall so licht nich vun wegen de kloke Schosterkugel – bimmelimmelim! – Dor gung wedder de Dör un Hein Krus keem mit lange Been in de lütte Schosterbod rinstebelt. He wull natürlich sin Krempers hebben. Awer Schoster Jessen, de wedder in de Schosterkugel keek un Mudder Asmussen as Frau Oberkellner vörstell – ehr Mann wör Köminsel-Husknecht op’n Gänsemarkt – Schoster Jessen frög Hein Krus, wat he all op de Biller-Utstellung bi Commeter west wör. Denn Willem de Steernkiker harr em vertellt, dat he Hein Krus würklich eenen Dag darto kreegen harr, sick de Utstellung antokiken. „Ick bün ok gistern dorwest“, lög he drist hento. „Welches Bild gefallt di denn am besten?“ Na – Hein Krus vergät denn nu würklich ok sine Krempers. He stünn mit’nmol wedder mank de splitternakten Minschenliwer in den lütten veerkantigen Salon. He sä dorvun awer nix vun wegen de Fru Oberkellner, de an sin Sid stünn. He sweeg also erst mal ’n Ogenblick still. Un wider wull Schoster Jessen jo ok gornix. He lang Mudder Asmussen ehre tweien Schöh ut de Hann un hamer un snee dorop los, wat sin Knee affholen wull. Mankdör frög he bi Hein Krus nochmal na.

„Jä!“ – sä de denn letzt – „wenn ick’t seggen schall: De Finkenwarder Stuw! Kik, Jessen“, sä he un hal den lütten Disch ut de Stuweneck un den wackeligen Stohl ünner’t Lif weg. – „Kik, so sitt dor’n Fischer, en Finkenwarder Fischer as Hannes Baller is, weeßt doch – un – Jessen, hest du all dat Eten prat?“ – Jessen nick. „Na, denn lang mi mal en Töller vull her.“ – „Ick heff doch keen Tid!“ sä Jessen. „Ick ok nich“, sä Hein Krus. „Awer wi möt wull hüt beid glik veel Tid för eenanner hebben“, meent he ganz ruhig. Na – de Töller mit Arfensupp keem. Hein Krus stell em grad vör sick op den Disch, eet los, den Kopp deep dalbögt un vertell mankdör: so sät ok de Finkenwarder Fischer op dat Bild un so hungerig, as he nu, eet de ok. Blot de Supp müß em beter smecken. Un de Sünn lüch hell dörch de Finstergardin‘ un dörch de lustigen Blomen op de Bank. „Un sunn legen Schoster as du büst, Jessen, kann he ok nich hebben, denn sin Smeerstebeln weern allright.“

Oweh! Schoster Jessen dreih sick üm. Hein Krus wör all to’n drütten Mal dar, sine Krempers afftohal’n. Un se wor’n likers nich fartig. He keek sine Schosterkugel giftig an, dat se em so verraden harr. He sä awer ganz kott to Hein Krus: wat em den Finkenwarder sine Smeerstebeln angüngen. M a l e n laten kunn sick jedereen en Poor in‘ halwe Stünn! „Ja“,- sä Hein Krus denn ok un stünn vun sinen Disch op. „Un malen laten künn he, Schoster Jessen, sick ok wat“, greep no sine Waterstebeln un wör – boots – ut de Dör, dat Mudder Asmussen de Hann öwern Kopp tosom’n slög un Schoster Jessen op ehre armen Schöh inklopp, as wenn he Hein Krus sülben dorünner harr un sine Schosterkugel ???? em düttmol wat Dummes inbröckelt harr – – dorto!

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.159/A – Mittwoch, 03.04.1912

Dat verdreite Indösen. Hein Krus harr dat jümmer so üm de Ostertid rüm, en Mödigkeit stek em in de Knoken, de he nich wegslapen künn. Jümmer öwerfüll se em wedder. Se weer dat jo ok jüst, de em sinen goden Binomen „de Drömer“ inbrocht harr.

As Scholjung all harr he düt Indösen. Un jümmer grad eben vör dat „Röwerkam’„ oder „Sittenbliwen“. Ja, eenmal, dat weer in de veerte Klaß bi den olen Mester mit dat dicke Garstenkoorn west – dor harr de lewe, gode Mester sick vör de armen Düwels henstellt, de nu mal sitten bliwen müssen – dat gung wull nich anners -, un harr jem trösten wullt, dat se je nu ok dat tweete Johr all veer op de erste Bank to sitten kamen dähn, un harr jem jedereen en langen nigen Bleestift hengewen.

„Na, wullt du em nich hebben, Heini?“ harr de ole Mester seggt, un sin dickes Garstenkoorn harr dorbi besünners fründlich op un dol danzt, denn Heini harr all sin Scholtid en Barg Kneep in‘ Kopp hadd un ok en Barg dorvun bit op’n letzten Punk utföhrt: en richdigen Ulenspegel harr de Ol mannigmal seggt un em bi de langen Ohrn kregen. Wil dat he awerst sülben een weer, achterher sine stille Hög öwer den Slüngel hadd.

„Wullt du denn schönen Bleestift nich anfaten, Heini?“ sä he nu un bög sich langsam – denn he harr en godes Hart un en runnen Buk -, langsam bög he sick to em dal. „Dunner ok!“ föhr he denn op: „is’t de Mäglichkeit, de Jung slöppt!“ – Un Heini Krus slöp würklich. Erst as de ganze Klaß lachen däh, dat dat as en Lüttgewehrfüer öwer sinen Kopp güng, wak he op un mark wedder, dat de Weltgeschichte all wedder ahn em widergahn weer.

Un denn as Jung op Jan Kohrs sinen schewen Ewer „Weißer Schwan von Buxtehude“! Hein Krus glöw dat mannigmal sülben noch, dat sine linke Back sid de Tid her dicker blewen weer as de rechte. Wat schull Jan Kohrs as Kaptein ok maken? Jümmer weer he indöst, wenn’t um März-April hento weer un de kotten Böen vun achtern keem’n. Un jümmer lang he em eene ut N.N.W., de bi den dullsten Wind likes düdlich to hör’n weer.

Eenmal – he wüß dat noch heel genau – denn dat weer grad an‘ 21. März, an Fröhjohrsanfang, weß (en schönen Fröhjohrsanfang!) – dunn harr sin Schipper seggt: „Hein, paß nipp op, bald as de „Rode Krischan“ vun Stade dalkümmt; wi wüllt langsid em anleggen. Roden Stewen mit greune Ogen, verstahn!“

Un Hein Krus harr seten un Utkik hol’n. Un Steamers weern vorbikam’n un Seilers, grote un lütte. Un he harr Stewen achter Stewen ankeken un Nam’achter Nam’n lest. Awer’t wör Fröhjohrsanfang un Ostertid. De Ogen würrn em jümmer lütter un lütter. Un as de „Rode Krischan“ würklich in Sicht keem – Jan Kohrs weer grad in de Kombüs rünner kropen – dunn slöp de Wachposten un slöp, un de „Rode Krischan“ trock fierlich an den „Weißen Schwan“ voröwer un wis em all sine runne Achtersid, as Jan Kohrs wedder opkeem un de Slimmste ut N.N.W. den goden Jung ut’n Slap smet.

He meen nu eegentlich, sit de Tid, dat he verfrigt we’n däh, müß he utdröömt hebben. Denn dat müß he sick sülm togewen: he un sin Anne un sine Anne un he harrn wunnerschöne un wunnerveele Stünn‘ verdöst un verdröömt. In düssen Punkt stimmten se ganz öwereen un kunnen dat Glück langsam in Todösen vull utgeneten.

Awer Hein Krus harr noch n i c h utdöst. Dat schull he eenen Dag vör Ostern noch gau gewohr warrn, un’t harr nich veel fehlt, un sin Anne weer’t o k noch gewohr worden.

He harr ehr nämlich – as he dat je ok vun Hus ut gewöhnt weer – en gode Tüt Ostereier ut Schokolod, Zucker, Marzipan un so wider, gefüllte un ungefüllte, mitbrocht. Un wil dat de Kram licht twei güng, ut idel Vörsicht in die apene Hann dragen, wat jo egentlich en snaksche Sak weer, denn wat en Schipper nich in de Büxentasch oder in’t Mul bi sick drägen kann, dat drigt he öwerhaupt nich bi sick.

Hein Krus benöhm sick also ganz gegen sine Schippergewohnheit. Un as he an de Vörsetten op de Stratenbahn lur un sick vun wegen de dumme Tüt un de Schenierlichkeit in de Wartepavillon rinsett harr – ok allens gegen sine Schippergewohnheit – sett he de Tüt newen sick op de Bank hen un krüz de Arms ünnernanner – um – dat weer Anfang April un noch scharpe Märzluft, de hellschen angrippt, öwerhaupt, wenn een Hein Krus, de Drömer heeten deiht – un slep in, slep fast in un de schöne Tüt an sine Sid ok. De schöne Tüt sogor noch veel faster as Hein Krus sülm. Se wak erst wedder op, as en achteinjöhrigen Winterhuder Plätthusor vun Heidbarg ehre dicken Finger dorin stek un een Osterei na dat anner ruthalen däh.

Hein Krus mak en Kohlenjumper wedder munter, de em un sine Oort kennen däh. Un – nu süh eener, wo licht man op falsche Gedanken kamen kann – Hein Krus glöwt noch bit op düssen Dag, dat de Kohlenjumper Hannes Smerfatt em Anne ehr schöne Tüt mit Ostereier ut pure Spaßmakeree an de Kant steken hett! Ja, dat verdreihte Indösen! Vergnögte Ostern!!

Hunmmel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.193/A – Donnerstag, 25.04.1912

Brotdräger Tellschopp harr all jümmer geern in‘ Rumbuddel rinreken. Dat harr he vun sinen seligen Vadder öwernahmen, de Küper bi Helmes west weer. Un Küper un Süper is en olen Rim. Awer solang sin Anne int Hus west weer, harr allens sin Mat hadd. Anne harr de Ol noch lewer hadd as sinen Rumbuddel. „Se het so wat Besunneres in ehr Ogen“ – harr he mannigmal seggt. Un wenn sine Fru nix as dorto lachen däh, hentosett: „Paß mal op, Mining, irgendwat stickt dorachter. Un irgendwat kümmt dor mal rut!“ Un düsse Globen harr den olen Mann de sworen Brodkorf drägen un de sworen Treppen stigen helpen. Un weer mannigmal de sekerste Proppen op sinen vullen Rumbuddel wesen.

Un nu? Wat weer dor achter rut kamen? Gornicks! Sin Fru harr mit ehrn platten Snack rechtbeholn: Gornicks! Anne weer vun Hus weggahn, weer en junge Fru worden – as all de annern. Sünndags keem se mit ehren Hein mal to Besök, O k as all de annern!

Den ollen Tellschopp sin buntes Drombild weer utwischt. Dor weer een mit’n groten grisen Farwenquast öwerkam’n un harr allens dörcheenanner smeert. Un den Olen sine binnersten Ogen harren nicks mehr to kiken.

So keem de Buddel wedder int Oewergewicht. As de Düwel, wenn he en Seel besliken will, mak he sick ganz lütt. Achtern in de drüdde Büxentasch güng he rin, wo de forschen Finger vun Madam Mining em gornich söken dähn.

Awer wenn de Ol ünnerwegens denn sunn dustern Korridor to faten harr, denn kreeg he mit’n mal dat Wassen un kunn dat in de drütte Büxentasch nich mehr utholn. Un dat help nix. Ol Tellschopp müß em sinen Willen dohn. Un wenn he ok op den ersten Korridor sinen
e e g e n e n Willen noch dörchsetten däh – bi’n tweeten awer harr de Düwel em tamm, as wenn he seggen wull: Prost, min olen Jung, dor büst du mal wedder fix west. Dat mutt belohnt warrn! –

He verkrop sick ünner dat ünnerste Unnerbett un keem erst mit den Klockenslag Twolben, wenn all de annern slapen un snorken dähn, sachen rutkrabbelt. Un leeg sick denn langsid bi den Olen un füng ok an to snorken un duller as all de annern tosam’n.

He fünn sogar den olen Tellschopp sine öllste Jack an den stillsten un verswegensten Oort int ganze Hus. Un wenn de Ol em in de Büxentasch nich mehr föhlen däh, denn öwerfüll em datt vun Stünn to Stünn mit Lifknipen un noch veel dullere Saken, dat he man gau na den verswegenen Oort henstüern müß. Un Fru Mining kreeg’t mit de Angst un kak Bickbeernsupp un dicken Ris. Bit se ok achter
d ü s s e n Trick kem un Jack, Buddel un Düwelskram in den Plünnsack smeet, denn Mudder Steenfatt annern Middag all op ehre wackelige Koor bör. Awer seggen däh Madam Tellschopp nix doröwer. Denn eenmal paß dat nich int Geschäft. Un wat güng dat de Lüd öwerall an? Ton tweeten aber wüß se woll ganz got, wat de Sak mit Anne ehr Frigen un Fruspeeln to dohn harr. Awer schull se de dumme Deern dat amenn marken laten. Un en dumme Deern blew Anne in ehr Ogen jümmer.

Irgendwat leck awer d o c h dör. Un so keemen Anne un Hein eenen Sünndagnamiddag un bröchen ok d a t mit, wat se sünst mehrstens nich mitbringn dähn: en Barg Tid!

Dat weer en ersten schönen Fröhjohrssünndag. Anne sät mit ehren Vadder in den lütten Achtergoren, wil dat Hein Krus in de Vorderstuw Swigermudder un de Lütten wat Nees op de Handharmonika vörspeel. Anne un de Ol säten still bi’n anner. In den Barkenboom, de all orig in‘ Enn‘ schaten weer, sät de Sprehn für ehren Kasten op de Heckstang un fleit un slög sick mit de Flünken den Takt dorto. Aff un an klüng vun binnen rut Hein Krus sin lustige Schippsmusik dortwüschen. Anne un de Ol säten still bi’n anner. So säten se en ganz lange Tid. Un denn keek Anne op un keek ehren olen Vadder in de Ogen. Un de Ol keek ehr wedder an. Un sin Ogen würrn ganz grot un ganz hell. Un dorachter würr wedder wat lebennig. Un he nick ehr to. Un sä keen Woort. Un denn greep he heemlich achter sick un stünn ilig op un leep gau in de Kök. Un ut de Kökendör keem en düdlichen Knacks, as wenn en Buddel tweismeten ward. Un denn weer de Ol wedder dor un lät sick wedder dal un keek sine Dochter wedder grot un hell an. Un denn säh he mit’n Stimm, as wenn he beden wull: „Nu vertell mit’t man, min Deern ..“ un grabbel na ehr Hann un höll se beid‘ fast.

Un denn keemen de Wör langsam ut Anne ehren Mund, langsam un week as de Nachtwind, de de Blöm un Bläder ut Eer un Böm locken deit. Un de Ol sät un hork un keek. Un jümmer un jümmer weer em dat, as keemen de weeken Wör wid achter ut Anne ehr Ogen stegen: Dat he nu bald Grotvadder warrn däh. Dat he en lütt Enkelkind op’n Schot bören un op’e Kneen riden laten schull. Un dat dat sin Anne ehr Kind we’n däh. – Op sprüng he: „Deern, wolang is’t her, dat ick di sülben noch op’n Schot swenkeln däh!“

Em weer’t, as wenn sin ganzes Lewen dorbinnen in de Bost mit’n mal op’n Dutt schaten weer, as wenn de Kraft ut betere Tiden em ünner de Arm greep.

„Anne, Deern! Dat mutt allens got gahn!“ reep he un sprüng mit ehr in de Dör rin.

Hummel.

*****

Kott un lank vun de Waterkant. NHZ Nr.229/A – Freitag, 17.05.1912

Himmelfohrtsdag mutt man ünnerwegens sin. Dat geit nu mal nich anners. Un wenn Ol Petrus keen Insehn hett un de Regenammer ümsmitt un en argerliche Snut treckt, jüst as wull he seggen: bliw to Hus un spor din Geld – nee, denn erst recht nicht! Un wat schull de Klub: „Jümmer noch eenmol!“ ok mit sine Moneten anners anfangen? He kunn se doch nich in de Elw smiten. Un so sät de ganze Klub denn ok bald in de beiden Bricks fast verstaut, de em drög – dat heet vun buten drög! – na’t Rodenbecker Quellental rutföhren schull. Mannslüd un Frunslüd säten in bunte Reeg mankeenanner. Mann un Fro, Brögamm un Brut, möglichst wid vun eenanner. Un düsse Anornung alleen gew all een Hauptspaß, wenn de dünne Fru Moller bi den dicken Küper Meier un de dicke Fru Meier bi den dünnen Snidermeister Moller to sitten keemen.

„Fru Pahl!“ reep Stine Baller, geborene Bargmann, de ok mit vun de Partie weer, „allns, wat min Mann Se vertellt, sünd Lögen!“ Denn se wüß, dat ehr lewe Hannes bi sunne Gelegenheit allerhand an Boord tüdern däh, wat sünst ünner Deck blew un ok keenen wat angüng. Un se wüß ok, dat de oll gehle Pahlsch dor hellschen achterut weer, vun vörn un vun achterrüm wat för ehr spitzes Tungenwarktüg rantoangeln. Hannes lach blot, bör sinen Beerbuddel hog inn Enn un drünk sine lütte Fru vergnögt too.

Willem, de Steernkiker, sät baben op’n Buck. He harr dat in letzte Tid mit de „Verhältnisse“ dick kreegen un wull sick nu vun de annern nich foppen laten, dat he alleen kamen weer. De Regen güng em nix an. He harr sich in een Peerdeck indreiht un en Waterdichten üm Kopp un Schullern. Uennerwegens halen se henn un wenn en annern Klub in. Denn güng jedesmal en groten Radau in de Brick an, dat de Peer de Ohrn na achtern smeten un de Wagen dat Swenkeln kreeg. Op de Wellingsbütteler Chaussee weer de Regen vörbi. En por Klubbröder reten de Waterseils torüch. Un nu füll jem ok Willem, de Eensome, dor buten op’n Buck wedder in. Erer he sick versegh, harr he in jede Hann en Beerbuddel, de he nich anners wedder loswürr, as dat he se utdrünk.

Dat paß em all nich. Un as se in Lütten Bostel ton soßten mal all inkehrn wulln, slög he sick sidaff un güng ahn Adschüß to seggen, alleen to Fot wider.

De Regen harr ganz ophört. En weke, sidene Helligkeit keem vun baben dal un hüng sick öwer Busch, Böm un Bek. De Natur lät as en Minschen, de dostig ut en klare Quell drunken hett un de nu langsam wedder ???ger kiken ward, as harr he meist all Lust, en Leed to singen. Nu hör: dor klüng jo ok all en Leed! Oewer dat Alstertal keem dat röwer, hell un frisch. Un Eken un Böken grepen den Schall op un bören em fierlich wider. En Tog „Wannervagels“ weer’t mit Stock un Hotfedder un Rucksack. Willem, de Eensame, stünn still. Em weer ganz eegen to Sinn. Ut den hellogigen Barkenboom öwer em fleit en Drossel. Wedder un wedder slög se an. Un wedder un wedder klüng ut dat Holt güntsid dat Minschensingen dortwüschen. Hier kunn he keen Woord vun verstahn. Un dorvun ok nich. Awer beides tohop greep em ünner de Arms un mak em licht un fri. Un he nick den lütten Katteker, de achter de Eck na em utschul, lustig to, as wenn dat lütt Deert sin Fründ weer. Ja, allens weer em mit eenmol Fründ worden: Himmel, Wulken, Water un Wald. Weer he alleen? Nee, de Fröhjohrsmorgen sülben güng mit em.

Dor begegen em en lütten Mann mit en groten Kameruner Strohhot, mit en grote rode Sleuf dorop. As he näg nog bi Willem weer, frög he: „Sind Sie nich Leite aus’n Chlub begejent mit d i e Hite?“ – wobi he an den Rand vun sinen schönen Strohhot tippen däh.

Willem weer nu Gott si Dank eenen Kameruner-Klub nich bemött, awer de lütte Mann leep noch en ganze Tid newen em her un vertell em sin Unglück, dat he de annern verpaßt harr. He keem sick würklich as en verkopen Schatz vör. Un de bunte Hot mak sin Leiden noch grötter. Erst as he ut en Gasthof rut en bannigen Skandal röwerrattern hörn däh, wenn‘ he sick aff: „Ick globe, datt sind se! -“

Willem lät em glöwen, wat he wull un weer vergnögt, den Quasselputt wedder los to sin.

So keem he, indem he sick vörsichdig mank den Rodenbecker Hexenketel hendörchsliker (he sägh de beiden Klub-Bricks vun den „Jümmer noch eenmol!“ op’n Hoff affstrengt stahn!) in dat Wohldörper Holt. Grad as he in de Dannenallee inbög, güng de Regen wedder los. Awer wat stimm düsse stille Regen, düsse grise lise Luft to de groten, grisen un liesen hangen Dannen. As Riesen stünnen de dor, de töwt, wat nich de Dannenkönig mit sin Deensten intrecken kümmt. De dor awer keem, weer en Minsch, en Minsch, de sick so dwargenlütt vörkeem, as müß ut düsse grisen Dannen de Tid de Telgen öwer em tosamensla’n un em dorünner begrawen.

Op’n Trüchweg güng he nochmals sinen Klub ut’n Weg. As he awer in Poppenbüttel bi de Ole Ek inkehrn däh – keen säten dor beid dich bi’nanner un so recht nipp in en Eck drückt? Hannes Baller un Fru Stine, geb. Bargmann.

Se harrn vun de Bricktour ok de Näs vull kregen. „De armen Peer“, sä Stine, „den Kutscher hebbt se dun mokt un keen vun de annern versteiht to föhrn.“

Un denn füng Willem „de Eensame“ an to vertellen un vertell un vertell. Un buten güng egal weg de Regen rünner, as wenn he wat mit to vertellen harr.

Hummel.

Zuordung NHZ-Nummer und Datum

Nr 486 A Sa 16.10.1909

Nr 510 A Sa 30.10.1909

Nr 522 A Sa 06.11.1909

Nr 544 A Sa 20.11.1909

Nr 568 A Sa 04.12.1909

Nr 580 A Sa 11.12.1909

Nr 602 A Fr 24.12.1909

Nr 12 A Sa 08.01.1910

Nr 36 A Sa 22.01.1910

Nr 62 A Mo 07.02.1910

Nr 90 A Mi 23.02.1910

Nr 108 A Sa 05.03.1910

Nr 130 A Fr 18.03.1910

Nr 152 A Sa 02.04.1910

Nr 176 A Sa 16.04.1910

Nr 200 A Sa 30.04.1910

Nr 222 A Sa 14.05.1910

Nr 244 A Sa 28.05.1910

Nr 268 A Sa 11.06.1910

Nr 292 A Sa 25.06.1910

Nr 316 A Sa 09.07.1910

Nr 340 A Sa 23.07.1910

Nr 366 A Mo 08.08.1910

Nr 388 A Sa 20.08.1910

Nr 416 A Di 06.09.1910

Nr 460 A Sa 01.10.1910

Nr 490 A Mi 19.10.1910

Nr 512 A Di 01.11.1910

Nr 546 A Di 22.11.1910

Nr 576 A Fr 09.12.1910

Nr 600 A Fr 23.12.1910

Nr 28 A Di 17.01.1911

Nr 44 A Do 26.01.1911

Nr 70 A Fr 10.02.1911

Nr 92 A Do 23.02.1911

Nr 118 A Fr 10.03.1911

Nr 158 A Mo 03.04.1911

Nr 176 A Do 13.04.1911

Nr 212 A Sa 06.05.1911

Nr 244 A Fr 26.05.1911

Nr 266 A Fr 09.06.1911

Nr 296 A Di 27.06.1911

Nr 330 A Mo 17.07.1911

Nr 368 A Di 08.08.1911

Nr 382 A Mi 16.08.1911

Nr 406 A Mi 30.08.1911

Nr 440 A Di 19.09.1911

Nr 470 A Fr 06.10.1911

Nr 518 A Fr 03.11.1911

Nr 538 A Mi 15.11.1911

Nr 562 A Do 30.11.1911

Nr 574 A Do 07.12.1911

Nr.598 A Do 21.12.1911

?? 06.01.1912 ??

Nr. 47 A Mo 29.01.1912

Nr. 79 A Fr 16.02.1912

Nr.107 A Mo 04.03.1912

Nr.159 A Mi 03.04.1912

Nr.193 A Do 25.04.1912

Nr.229 A Fr 17.05.1912